hà nội, thành phố đáng sống: ô nhiễm à, quên đi

(1)

Có chút cảm giác mỉa  mai, châm chọc khi tôi ngó cái mạng nhện này đồng thời liên hệ những cảm thán của lãnh đạo được truyền thông nhà nước tung hô, kiểu như có bao giờ đất nước ta được như ngày hôm nay. 

Tôi chỉ cho cô em phát hiện của ngày, nó bình một câu, giờ chẳng mấy ai quan tâm. Vì bao nhiêu bận bịu là giá vàng, giá đất, giá nhà.

(2)

Tôi nghĩ, hẳn phải rõ hơn một xíu ở đây. 

Đám có tiền thì quan tâm vậy. Thêm nữa, họ ra đường ngồi xe hơi, về nhà biệt phủ biệt thự hay căn hộ chung cư cao cấp thì đã có dàn máy lọc không khí công nghệ Thuỵ Sĩ tiên phong. Còn dân nghèo thì "cày" tối mắt tối mũi, lấy đâu thời gian thỏ thẻ nghĩ suy, thành phố của chúng mình có thật đáng sống không. 

Các chiến sĩ chữ nghĩa, giới nhà báo, còn mải tán dương về nào Hà Nội văn minh thanh lịch, nào Hà Nội lịch sử hào hùng, nào Hà Nội thành phố vì hoà bình. Còn bọn bảo vệ môi trường thì đi đâu hết cả rồi, mà còn ai thử mở miệng xem, cứ gọi là "biết liền". 

Một loại người nữa, các phụ mẫu của nhân dân, thì bàn tính kế hoạch vĩ đại bỏ hết xe xăng thay bằng xe điện. Cái narrative nhiều xe tắc đường giờ biến màu, biến dạng thành xe xăng gây ô nhiễm. Tương lai gần sẽ là thằng cha đại gia trọc phú cùng mấy anh chị đại chuyên món xe điện nước Tàu cứ gọi là cười tít mắt nhìn tiền chảy ồ ồ vào túi. 

chuyện này khối người sẽ nói, biết rồi
vấn đề là có những chuyện còn quan trọng hơn

gulab jamun

Cậu bé phục vụ trẻ măng, mặt tròn vui vẻ. Tôi chỉ thực đơn tráng miệng và đưa ra yêu cầu. Sau thoáng tần ngần, cậu bé nói, món này rất ngọt, người Việt Nam... Tôi nghe hiểu ý liền, cười khà khà ngắt lời nó, chị thử một lần cho biết.

Thấy tôi nếm xong miếng nhỏ đầu tiên, cậu bé quan tâm hỏi han, tôi bảo ngọt này trong ngưỡng chịu đựng của chị, rồi lại cười khà khà khoái chí mà thêm thắt một câu, giờ chị hiểu tại sao em nói người mình không "quen" món này rồi. Cậu bé gật đầu lia lịa khiến tôi liên tưởng tức thì kịch bản vị khách nào đó chê bai ác liệt quá khiến nó mang tâm cảnh báo như vậy. 

Mà đúng là món bánh này ngọt. Thực thà mà nói, đồ ngọt quen mồm miệng người xứ ta nhiều món còn ngọt hơn, nhưng ngọt này lạ lắm, rất khó diễn đạt và giải thích. Tôi liên hệ sang tiết mục trà sữa, à đây rồi, trà sữa nhiều nhà cũng ngọt kinh khủng khiếp nhưng đó là ngọt ngậy dậy hương bơ sữa, còn đây thì khe khẽ âm thầm. Rồi bất chợt, tôi nhận ra một chút quen thuộc.

Hà Nội thời kỳ cuối những năm 1980 đầu những năm 1990, chính xác hơn thì tôi không nhớ ra, gia đình có con nhỏ được nhận phần viện trợ sữa bột. Sữa đó được nhiều bà nội, bà ngoại cùng mẹ em bé sáng tạo làm ra đủ món, trong đó dễ dàng và phổ biến là món bánh bột [mỳ] trộn bột sữa rán. Tôi ăn ké của em bé con nhà hàng xóm. Và giờ, đúng là nó, cái vị sữa bột này :-)

Tôi thử một lần cho biết vậy. Và cũng là để có thể gật gù sau này nếu nhìn thấy trên thực đơn tên món ngọt gulab jamun :-)

hà nội nào

(1)

Hôm trước, TL cười khì khì kể tôi nghe chuyện vài giang-cư-mận từ thảo luận chủ đề [mùa] thu [ở] Hà Nội quàng sang chí choé chuyện thái độ và bản quyền. Đại khái có cô nào đó chê thu Hà Nội, thất vọng về thu Hà Nội. Trong làng nét-ti-den, có người đồng ý với cô, có người "chửi" cô. Trong số những người sau này, điển hình nhất là một cô với cái tít giật Con thu Hà Nội là con nào. Rồi trong dòng chảy của các còm [comments], có bạn thỏ thẻ, hình như bạn này [cô bị "chửi"] cóp bài từ đâu đó chứ cũng chẳng phải là do chính mình viết. Cái còm đó lọt thọt trong đám còm khen chê. 

Trước đó vài hôm, trong lúc rảo bộ dọc Hàng Ngang - Hàng Đào, TA nói với tôi rằng Hà Nội tính thế này còn sạch chán [so với Paris]. Tối về tôi kể cho TL, nó ngạc nhiên, rồi lẩm bẩm Paris là Paris nào. 

Sạch và bẩn có thể dễ dàng dùng chuẩn hình lý để quy chiếu và nhận xét. Còn đẹp và xấu thì thật khó nói. Vì có đến cả một dãy dài những yếu tố quyết định cho sự đánh giá: tiêu chí của mỗi người, tâm trạng [tức thời/lúc đó] của mỗi người, tác động từ người bên cạnh hay vài yếu tố phi-thị giác tỷ như mùi vị hay âm thanh, rồi không thể bỏ qua thời tiết với nóng và lạnh, với khô và ẩm...

(2)

Cuối ngày hôm trước, chúng tôi quyết định làm một hành trình rảo bộ khám phá siêu thị có tên rất Nhật gần nhà. Khoảng cách từ nhà căn hộ tới điểm thương mại không tính là xa, nhưng cái sự xông pha của chúng tôi vào một chiều cuối thu thực có chút nhọc nhằn. 

Đoạn đường Hoàng Hoa Thám chúng tôi đi dọc theo vỉa hè có mà cứ như không, vì cây, xe và chuồng gà chiếm cứ hết rồi. Để sang đường, tôi dũng cảm giang tay chỉ hướng với hình ảnh sặc mùi xỏ xiên trong đầu, giờ mình có cái điều cày làm công cụ hỗ trợ nữa thì thật chuẩn. Sang đoạn đường Lạc Long Quân, hè rộng thì rộng đấy, phải tội nó khấp kha khấp khểnh, sơ sểnh chút là vấp ngã như chơi. 

Đám "phụ mẫu" của nhân dân Hà Nội có vẻ rất khoái chí với thành tựu thành phố xanh-sạch-đẹp và sạch bóng người xin ăn. Khất cái đâu tôi không thấy ở góc này của Hà Nội, nhưng nhà phố với cô chủ mặc nguyên bộ đồ ngủ lụa đểu in logo lẫn lộn từ LV qua YSL đứng cửa liệng đến vèo một túi ni-lông hồng nhầu nhĩ chứa vỏ cam ra gốc cây ngoài vỉa hè thì tôi chứng kiến tận mắt. Ôi, Hà Nội sạch và thanh lịch!

(3)

Bữa trước, tôi nghe một anh người Pháp nhận xét Hà Nội, anh nói khi đang ở khu trung tâm - Bờ Hồ, vẫn còn dáng vẻ humaine và điều đó thật là tuyệt. Phản ứng tức thì của tôi là giật mình, nhưng rất nhanh, chỉ sau đôi ba giây thì tôi hiểu ý tứ của lời khen đó.

Lại có một người Pháp khác tôi không quen biết cho tôi suy nghĩ tích cực về thành phố qua những bức hình mà nhờ Chị Q. tôi tiếp cận được.

Nghĩ về thành phố, tôi không khen cũng chẳng chê. Đơn giản, tôi nghĩ, có thật nhiều Hà Nội!

bổ sung nguồn sau, ảnh tác giả gửi Chị Q.

đường đến Fujimart

một vạn gạch đầu dòng về bầu cử (4): tiền báo và dư âm

(1)

Bernie Sanders thuỷ chung nhắc đi nhắc lại cảnh báo rằng đảng dân chủ đã/đang bỏ rơi tầng lớp cần lao. Chris Murphy, một người "vừa phải" hơn rất nhiều ông cụ già đến từ Vermont, cũng hơn một lần cảnh báo, nếu tôi nhớ không lầm là cách đây hơn hai năm, việc ông tổng và đoàn đội của ông ấy quá say sưa với thành tựu tạo công ăn việc làm và phát triển cơ sở hạ tầng mà bỏ quên vấn đề cơm áo gạo tiền thường nhật của những người dân Mỹ bình thường. 

Chính trị gia là vậy. Còn những kẻ phàm dân bên bàn ăn, họ cũng có những thảo luận, tranh luận và kết luận mà điểm chốt không khác mấy ý kiến của Sanders và Murphy. Tôi nhớ cuối hè năm trước, ngồi hiên nhà biển chén bữa tối đãi khách, nhân chuyện hai vị khách kể chuyện ông con rể đang bận bịu công việc democratic strategist thì ông chủ nhà thọc ngang một câu, đại ý là đám dân chủ quá tự phụ và đầu óc trên mây trên gió, xa rời đời thường vốn đang bị tiết nhịp bởi tốc độ phi mã của giá cả. 

(2)

Giờ bầu bán xong rồi, mọi thứ đều rõ. Dư âm trong đảng con lừa xem ra cũng đa tầng đa sắc đa tông. Trong đó có những tiếng nói trách móc và đổ lỗi cho ông già đang ngồi ở ngôi nhà trắng, rằng thì là mà ông cứ tham bám ghế, thành ra mới có tình cảnh vận động tranh cử trong vội vã như vừa rồi.

Tôi ngủ gà ngủ gật, nghe được cái ý kiến này xong thì tỉnh liền. Vì buồn cười. Đổ lỗi là việc dễ nhất ở trên đời, suy nghĩ và rút ra bài học thì rất nhọc nhằn, giữa dễ và khó, bạn sẽ chọn cái chi (?)

thịt viên chua ngọt bếp nhật

Món na ná thịt viên chua ngọt bếp Hoa. Khác chăng, và đây là điểm chính yếu, thì món Hoa rộng rãi đường dầu mỡ hơn món Nhật.

(1) 

Căn bản nguyên liệu:

- nạc vai heo bằm/xay (có thể dùng hỗn hợp heo-bò, heo-gà)
- tinh bột khoai tây (có thể thay bằng tinh bột bắp hay bột mì đa dụng, thậm chí có người dùng bột chiên xù - panko)

- hành tây xắt nhỏ
- đường, muối và tiêu xay
- và dứt khoát không thể thiếu trứng

Tuỳ hoàn cảnh và thói quen, danh sách nguyên liệu có thể dài thêm chút:
- gừng (xát/bằm nhuyễn; hoặc cầu kỳ hơn thì vắt lấy nước cốt)
- mirin

- sake
- dầu mè

(2) 

Tạo nước xốt [vị] chua ngọt, cần: nước, nước tương, dấm [gạo], đường, tinh bột khoai tây.

Trong đó nước tương và dấm gạo tỷ lệ thường là tương đương. Tinh bột khoai tây được hoà tan trước với xíu nước và vô chảo sau khi hỗn hợp nước - đường - nước tương - dấm đã cận sôi. 

Người thích đậm vị gừng khi chế nước xốt có thể thêm bạn này. 

(3)

Nguyên liệu sẵn sàng, món làm thực mau.

Viên thịt và chiên, thịt chín thì đặt các viên chiên trên khay lưới giúp ráo dầu. Trong thời gian đó, chưng nước xốt. Cho thịt viên đã chiên quay trở lại nước xốt, đảo một lượt cho thấu là xong.

(4) 

Từ vựng: 

- niku-dango: thịt [heo] viên bếp Nhật (japanese pork meatballs)
- amazu-an: xốt vị chua ngọt (sweet and sour sauce)

lần đầu làm món: thịt viên chua ngọt bếp Nhật 
bếp nhà rừng cuối hè 2024

từ bếp: canh ngót và nướng mọi

(1)

Canh rau ngót, có từ rau nhá, thì rõ ràng rồi (coi cái hình bên dưới). Nhưng canh ngót / nấu ngót thì hoá ra lại là chỉ món canh chua. 

Tôi học được từ/diễn đạt này thì khoái chí lắm. Rồi lại càng khoái chí hơn khi biết hoá ra chẳng phải chỉ riêng mình lơ mơ. Hỏi con bé em hàng xóm cũ, đố mày canh ngót là canh gì, nó mặt mày nghiêm túc một hồi thì dừng lại ở ngót tức là ngót lại... mà không đưa ra được câu trả lời.

(2)

Thi thoảng tôi nghe và đọc được từ nướng mọi. Nghe biết vậy còn thực là gì tôi không rõ và cũng chẳng đủ hiếu kỳ để tìm hiểu. Nếu có một liên hệ thì là hình ảnh món quay nguyên con tơ hơ ở trước cổng mấy quán nhậu to. 

Giờ thì tôi nhận được một giải thích: nướng mọi là nướng trực tiếp trên lửa than củi, thuần tuý nguyên bản vị, chẳng tẩm ướp cầu kỳ chi chi. 

canh rau ngót nấu với thịt nạc bằm
chớ không phải canh ngót - canh chua

một vạn gạch đầu dòng về bầu cử (3): wow, tiên sinh đã đúng

(1)

Ông lão nhà ta trong các cuộc trò chuyện liên quan đến bầu cử thuỷ chung một thái độ hoài nghi và bi quan, rằng thì là mà cơ hội cho bà ứng viên đảng con lừa không lớn. Không phải vì đối thủ của bà tốt và giỏi giang hơn. Mà đơn giản là vì, bà là phụ nữ. 

Nửa ngày hôm nay, ông theo dõi tin, mặt dài ngoẵng. Ông không theo đảng nào trong hai cái đảng to của xứ cờ-hoa. Sự lựa chọn của ông là chọn sao cho có tương lai an lành nhất có thể. Cái tương lai đó, xem ra không được dự phóng với gam màu tươi sáng.

Thất vọng xong rồi thì ông quay sang tính toán. Rằng thì là mà quỹ lương hưu của ông liệu sẽ bị ảnh hưởng ra sao, rằng có nên sớm mua thêm một cái xe nữa không, rằng có nên bán tống bán tháo các đầu cổ phiếu không. 

lịch sử [vẫn] tiếp diễn, TL kể người quen
tưng bừng phấn khởi trên mạng nhện,
còn đây là cách của chúng tôi :-/

Tôi khác ông, không kỳ vọng nên chẳng thất vọng. Đời nó thế, không phải là new page thì là sh*t show, nhân dân Mỹ quốc đã lựa chọn số phận của họ, và theo nghĩa nào đó là của cả một góc to thế giới/nhân loại.  Rồi tôi cũng bắt đầu tính toán, nếu khủng hoảng kinh tế thì thời gian tới chúng ta hẳn cần "thắt lưng buộc bụng", rồi thậm chí là lên núi sống đời tự cung tự cấp a :-) 

(2)

Nhân chủ đề chính trị và giới, tôi nhớ một chuyện cũ liên quan lớp học chị em mấy năm trước.

Cô trò nhỏ đến từ Bắc Kạn, lanh lanh và có vẻ ngoan. Nó bảo, khi biết ở trường đại học, cháu của mình học môn học này, thì các bà cô bà bác trong nhà phẫn nộ lắm, kiểu như tại sao lại có cái món dở hơi vớ vẩn đó. 

Cũng là cô trò nhỏ này kể, vào dịp Tết, nó và chị dâu è cổ ra nấu nướng phục vụ cả ngày cho gia đình to xong rồi thì đến đêm muộn, bạn của anh trai tụ bạ xuyên đêm, hai chị em lại tiếp tục phục vụ. Nó bảo, quê em là thế. 

Hôm nay tôi chợt nghĩ đến những bà cô bà bác tỉnh xa đó, nếu sống ở Mỹ quốc, hẳn họ sẽ là những Trumpers vô điều kiện hỉ.

(3)

Tối hôm qua, trong lúc nói chuyện với hai cụ già ở Bắc Ninh, tôi nghe Mẹ đùa, ông Trump thắng chắc rồi. 

Nếu chỉ vậy chẳng sao. Chuyện là thế quái nào bà cụ già nhà ta đưa ra một phân tích rất đặc biệt. Cái "mụ" kia cứ cười hô hố vô duyên, chẳng khiêm tốn tẹo nào. Tôi rất tò mò, không rõ u nhà mình theo cái kênh mạng xã hội nào mà có được cái đánh giá đó.

Rồi tôi lại nghĩ, chẳng cần mạng nhện chi chi, đàn bà nhìn đàn bà, tinh tế kiểu cô tác giả Dấn thân [Lean in - Sheryl Sandberg] hay nói thô thẳng tạch như Mẹ, chuyện vẫn là có nhiều phần "khắt khe" a! 

chuyện nhà rừng: trước khi đông về

Tổng kết sau nửa đầu của tháng Mười: Nhiều chuyện nhỏ to phát sinh, việc chuẩn bị đón đông trên núi do vậy không được kỹ càng như dự tính ban đầu. 

Vườn hoa và vườn rau được để ở chế độ "sống chết mặc bay". Chúng tôi xuống núi, đằng sau lưng là sắc đỏ của hoa trong các vòng tròn đá và tím lạt của bìm bìm ôm bờ rào vườn rau. Trong vườn, cà chua, ớt và cà tím nhìn hấp dẫn nhưng đều là không ăn được nữa vì qua mấy đêm lạnh giá, chúng đã kịp mềm nhũn phần ruột trong khi lớp vỏ áo thì lại căng láng. 

Củi đun cho cả lò sưởi trong nhà và lò nấu mật phong ngoài trời đã được chuẩn bị tốt, nếu không nói là dư thừa, đủ vắt sang cả mùa sau nữa. 

lò sưởi mới lợi hại, tốn ít củi hơn

bên này cho sưởi, bên kia nấu mật

một khoảng thời gian rất chi là honjok :-)

đường trên núi, tôi nhìn không chán

các cây hoa chuẩn bị ngủ đông

bắc ninh 26.10.2024

Sau cơn bão, nhà quê Bắc Ninh bỗng có chút lạ lẫm. Cây xoài to mất dạng, chuồng gà và bếp đun củi được dựng mới với diện tích lớn hơn, và ô vườn trước cửa nhà trừ một bông đào lẻ loi giữa ngày oi bức thì cây hoa đều đã bị bão cho đi đời nhà ma. 

Không rõ có phải Mẹ sau khi phải dốc lưng chi liền mấy chục triệu đồng cho việc dựng lại công trình thì ngại tốn kém và bỏ qua vụ hoa hoét, chỉ biết khi con gái hỏi thì bà cụ ôi dzào một tiếng, ý tứ không quan tâm trồng mới các gốc hoa. 

Bạn đánh chén là một ông tham ăn, mối quan tâm to nhất của ông là cái chuồng gà và bọn gà. Về nhà quê Bắc Ninh, địa chỉ thăm quan đầu tiên của ông là chicken hotel. Ông nhìn ngắm thật kỹ, gật gà gật gù, sau rồi thắc mắc, tại sao chỉ có một con gà ở trong cái thúng mà khi nhặt trứng lại ra hai quả. Mỗi ngày, các bạn gà mái cho từ 4 đến 5 trứng, nếu ông lão nhà ta nhìn thấy liền lúc số trứng này thì không rõ mắt và miệng của ông sẽ còn mở to đến cỡ nào.  

bông hoa đào cuối tháng Mười

em đây là đậu bắp

rác rau cỏ sau ủ được tãi, phơi rồi quay lại ruộng

chicken hotel (+ bếp củi) dựng lại sau bão

nhà cũ, vật cũ

một con gà nằm trong cái thúng sao ra hai trứng ta :-)

trầu bà bị hắt hủi xó vườn

một vạn gạch đầu dòng về bầu cử (2): trò chuyện của ba bà bên bàn ăn

Nói ba bà nhưng thực ra thì chỉ có hai bà là chủ động và tích cực, bà còn lại tôi đây là bị "lôi vào".

Một chị đang làm giấy tờ sang xứ cờ-hoa đoàn tụ với con, đã nhập tịch từ nhiều năm, nói chị thích ứng viên đảng con lừa thắng. Chẳng phải vì lý do tư tưởng chi chi mà đơn giản, người đảng đó "nhân đạo" hơn với những vấn đề hồ sơ như trường hợp của chị. Chị thoải mái thừa nhận, rằng chị chẳng biết chi rõ về chính trị chính em nước Mỹ, về bản thân các ứng viên. Chị thích vị này hơn vị kia là từ xuất phát điểm "lợi ích" của chị.

Một chị đã thành vờ-cờ chính hạng, sống ở một trong những trấn giàu nhất của cái tiểu bang thuộc nhóm giàu nhất xứ, là người phò-Chăm vô điều kiện. Chị hất mặt dưới ánh đèn vàng nhàn nhạt của quán, nói với chị kia, em chỉ ủng hộ ông Trump. Không cần giải thích chi chi. Yêu, yêu tuyệt đối, miễn bàn.

Chị đang làm giấy tờ hỏi chị Chăm-pờ, thế ông xã thì sao. Chị này bảo, em không biết. Tôi nghe đến đây thì cười khích khích trong dạ, chị biết tỏng rồi mà sao nói vậy a. Ông chồng chị không cuồng, cũng chẳng phò ngài cựu tổng theo lối của rất nhiều Trumpers, trong đó có chị. Ông ghét dân chủ, bỏ phiếu vô điều kiện cho cộng hoà. Chỉ thời gian gần đây ông mới ngán không chịu nổi ngài ứng viên thì tuyên bố, kỳ này không bỏ phiếu cho Trump. Nói vậy không có nghĩa là ông ủng hộ ứng viên đối thủ. Vì ông vẫn thuỷ chung ghét cay ghét đắng tuốt tuột bọn nào mang nhãn dân chủ.

Tôi đang khoái chí đóng vai kẻ-ngoài-cuộc thì bỗng bị lôi vào cuộc trò chuyện. Được hỏi, tôi nhăn nhở con cà con kê nhắc chuyện Đức Thánh Cha. Túm lại là bác nào cũng "ác" cả, thế nên nếu phải chọn thì chọn người nào ít ác hơn, hết chuyện. Đối diện tôi, dưới ánh đèn vàng nhàn nhạt của quán, chị vờ-cờ tái khẳng định chắc nịch, Ngài Trump là nhất.

Chị đang làm hồ sơ thì thào bên tai tôi, thằng T. nhà chị nó bảo, phần lớn người ủng hộ ông Trump đều là dân ít học, dốt nát. Tôi nghe xong thiếu chút thì vỗ đùi đánh đét một cái. Úi cha cha, lâu lắm rồi tui đây mới nghe ra một người [gốc] Việt nói một câu như vậy a. 

Xung quanh tôi, nhìn phải nhìn trái, ngó trước ngó sau, đâu đâu cũng Ngài Trump thật là vĩ đại.