Thứ Sáu, 31 tháng 10, 2025

halloween 2025

Trời mưa lạnh. Nhà không có bí ngô thì nói chi bọn ma quỷ giăng cây. Kẹo cũng không nốt. Đóng mình trong nhà rừng cả ngày, đối với tôi Halloween năm nay là một tên gọi hơn là một không khí lễ hội.

Tôi đã có một tháng Mười không mấy dễ dàng. Các vấn đề - sự vật và sự việc trước sau đều được giải quyết. Nhưng các vấn đề thuộc phạm vi tinh thần và tâm trí thì lại là chuyện khác. Bắt đầu sống ổn định nơi đây, tôi thấy mình càng ngày càng ngu, lười biếng, lộn xộn và co rút.

Chuyện tốt là ở giữa những mẩu đoạn u ám psy đó, tôi luôn có thể tìm ra việc để làm. Cho cái thân mình bận rộn, cho cái tâm mình được lặng trôi theo dòng chảy của lao động.

Hôm nay, tôi bắt đầu đọc lại Georges Duby và Pierre Nora. Không phải là lịch sử tiếp diễn, mà là về ego-histoire.

Chánh sơn tiểu chủng - ấm Hanoi Moment - chén Quimper
Ơ kìa, liên quan gì Halloween?

tận dụng các món nguyên liệu thừa thì ra bạn bánh táo này
nhân táo bên trong hẳn do mặt vỏ bánh đan thưa mà có giòn có mềm
nhắc nhớ tarte aux pommes

sáng dậy trễ, thấy cái khăn phủ này thì ha ha ha, màu Halloween

cuối ngày chăm chỉ lọc hạt giống bok choy cho mùa rau năm tới

green bean salad - salad đậu đỗ theo uncle matt

* Note ghi món làm hồi giữa hè, khi đậu đỗ ra quá nhiêu và quá nhanh. Giờ đêm xuống sương giá, các dây đậu đều đã lụi tàn. Và trong tủ đông của chúng tôi thảnh thơi đôi ba bịch trái đỗ giúp ứng phó cơn bão giá thực phẩm :-/

(1)

Một ông không hảo thích xơi rau và một bà lười rủ nhau làm vườn thì chuyện gì có thể xảy ra khi đám cây trong vườn đua nhau bày tỏ, chúng em đây đã sẵn sàng (?) Rất nhiều rau quả trong cả vườn nhà rừng lẫn vườn nhà biển được để mặc ở trạng thái tự nhiên, tức là không được thu hái. Hàng xóm ai thân thân chút thì đều có vườn rau của họ rồi, nên chẳng có cái màn, em mời bác rau vườn nhà. Chuyện này từ mấy năm nay cứ đến hè lại lặp lại.

Năm nay, tinh thần ki-bo của tôi vút cao, tôi lọ mọ chăm đám cây rau gia vị Việt Nam nhưng dứt khoát không quên tính toán xử lý các bạn rau quả bản địa xuất xứ vườn nhà. Tính đến giờ, kinh nghiệm muối chua dưa chuột và cấp đông đậu đỗ của tôi coi như tích luỹ đủ.

Nhưng rau quả vẫn còn nhiều thì tính tiếp sao? 

(2)

Cho bữa trưa hôm rồi ở nhà rừng, tôi làm món salad đậu đỗ theo hướng dẫn của ông chủ bếp Uncle Matt - Bean salad - You never know how good it could be. Món làm mau lẹ, đơn giản, và ăn ngon :-)

- Đậu đỗ trụng chín vừa hay chín tới là tuỳ ý mỗi người. Nhớ nêm xíu muối cho nồi nước chần đậu. Và đậu vớt ra thì liền tay cho nghỉ ngơi trong tô nước lạnh chờ cho tới nguội. Làm vậy giúp đậu giòn và xanh.

- Dầu dấm trộn salad được chế trong một cái hũ, gồm: 2 tsp Dijon mustard + 2 tbsp dấm vang trắng + 6 tbsp dầu olive + xíu muối và xíu tiêu. Đậy nắp hũ mình hoá thân thành barista và thế là tèng teng, xong món dầu dấm nhà làm. Công thức của Uncle Matt là vậy, còn theo ý thì mỗi người đều có thể căn chỉnh sao cho hợp sở thích riêng. 

Bếp nhà hết hành tây [tím] nên đĩa salad thành phẩm vui vẻ chỉ khiêm tốn đậu đỗ và xốt bao phủ. Và vì vườn nhà đang đỏ rực sắc cà chua thì trên cái đĩa cho bữa trưa của chúng tôi các bạn này chiếm đến nửa diện tích.

* Ghi nhớ: Nước lạnh / nước đá dùng ngâm đỗ sau khi trụng phải thật là lạnh. Trước kia, tôi ẩu và vụng, thả dăm ba viên đá vô cái tô nước xong thì úm ba la cho đậu vô và đinh ninh là ổn. Sau mới biết phải chuẩn bị nước đá từ trước, hầu khi đậu vô tô ngâm thì nước đó đảm bảo lạnh tê và giúp đậu vừa chắc lại vừa xanh.

rau vườn nhà rừng - salad đậu đỗ và bạn đồng hành cà chua bi

Thứ Tư, 29 tháng 10, 2025

chicken saltimbocca

Các bác bếp Tây có vô vàn phiên bản chicken saltimbocca, nhưng thuỷ chung nhất trí ở mấy gạch đầu dòng cơ bản: thịt gà, prosciutto, lá xô thơm - sage tươi và vang trắng.

Đến bếp nhà mình ở trên núi, cho lần đầu tập tành làm món, tôi có gà má đùi và thay vang trắng bằng rượu nấu xứ Đài. Tuần tự làm món có chút tuỳ hứng. Kết quả thấy ổn, đủ tốt để tính chuyện sẽ còn làm tiếp, tất nhiên là với nhiều chú tâm hơn.

- Gà má đùi lọc bỏ xương, dùng dao khía mặt thịt để gà chín đều và dễ dính.

- Dàn các lát prosciutto lên phần mặt thịt gà, phủ màng bọc thực phẩm và dần để hai nguyên liệu chính này dính vào nhau.

- Chảo láng xíu dầu làm nóng, thật nóng thì áp chảo mặt da gà trước, sau đó là mặt còn lại. Tôi trở đi trở lại mấy lượt, nhiệt bếp điều chỉnh từ trung bình tới lớn, hầu hai mặt da gà và prosciutto đượm sắc vàng rộm mà không cháy và thịt gà đảm bảo chín. Lấy món ra khỏi chảo.

- Dấu chảo tiếp nhận tỏi bằm cùng mấy lát hành tây, xào dậy thơm rồi thì bổ túc lá xô thơm thái nhỏ, lại chờ dấu chảo thơm hương lá gia vị thì cho tiếp nấm nâu thái lát vô. Nêm gia vị muối tiêu đậm đà, chỉnh bếp ở mức nhiệt lớn và phóng rượu nấu. Thêm nước dùng gà có pha xíu tinh bột khoai tây để làm thành xốt nấm hương xô thơm. 

- Cho gà quay trở lại chảo hoà mình vào xốt nấm. Đếm 123 đảm bảo gà ngấm xốt thì có thể bày món ra đĩa... và đánh chén :-)

Bạn đánh chén nghe miêu tả món thì bình luận rằng thì là mà phí phạm prosciutto, rằng cái thành phần jambon khô đó cứ thế mà xơi là chuẩn nhất. Đến khi tôi mời ông nếm thử một phần nhỏ món vừa làm thì ông khen ngon và không nói gì về vụ "nấu" prosciutto nữa.

Bếp nhà biển không thiếu vang trắng. Tôi bắt đầu tính bữa nào mình thử làm món chuẩn chỉnh đường công thức xem sao.

* Để làm món, tôi tham khảo bác bếp khổng lồ và dễ thương này: Steve / The Vivaldi Way - How to make chicken saltimbocca 

chicken saltimbocca - lần đầu làm món coi bộ rất có dáng vẻ :-)

Thứ Ba, 28 tháng 10, 2025

pâté gan bê - calves liver pâté

(1)

Từ mấy năm nay, tôi để ý ở quầy thịt của Guido's thi thoảng có gan bê - calves liver. Và gần như lần nào thấy bạn này tôi cũng ở trạng thái chực mua. Sở dĩ rời khỏi siêu thị mà không có gan bê trong túi đồ là vì lần nào cũng như lần nào, tôi sẵn có một lý do nào đó để dù muốn thì cuối cùng vẫn là không mua: chưa đủ các thành phần nguyên liệu để làm pâté, chưa đủ "dũng cảm" để thử nghiệm bếp núc với gan bê, vân vân và chi chi.

Đến chiều hôm qua thì chuyện đã khác. Năm lát gan bê miếng to miếng nhỏ cứ như thể được nhân hoá, mang cái dáng vẻ xinh xắn đáng yêu đầy mời chào từ tủ kính của quầy thực phẩm tươi sống. Tôi bị/được thuyết phục, dõng dạc kêu lấy miếng gan bự nhất, nhỉnh hơn 3 lạng ta tý xíu.

Tối muộn trong bếp nhà rừng, có màn hài hước là một mụ ăn tham béo ú tôi đây vừa hồi hộp vừa trịnh trọng xử lý miếng gan bê. Hai phần, một to một nhỏ, được chia ra để thử nghiệm hai món: pâté gan bê và gan bê xào hương vị bếp Tứ Xuyên. Tôi tự biến việc bếp núc của mình thành lách cách như vậy là vì sẵn cái giả định mình làm món này cho mình, chứ bạn đánh chén đâu có quan tâm đến phần nội tạng này của con bê. Đại khái là tha hồ nghịch ngợm mà không sợ phải chịu trách nhiệm.

(2) 

Công thức hướng dẫn làm món được tôi chọn để theo là từ Chef Ange - This easy beef liver pate is so good / Beef liver recipe.

Ngoài khác biệt đáng kể về nguyên liệu - gan bò / gan bê, thì về căn bản chỉ có xiu xíu căn chỉnh trong quá trình làm món lần đầu này của tôi. Không có rượu thơm bếp Tây (bourbon / cognac / sherry), tôi dùng rượu nấu trắng bếp Đài. Không có bột gia vị tổng hợp - ground allspice cũng như nước dùng bò - beef broth, tôi dùng nước pha xíu bột cá Nhật. Bếp điện không thực hiện được động tác tráng lửa mặt chảo nấu - flambé thực cũng chẳng sao vì bản thân cái chảo sắt cũng đủ lợi hại giúp tăng cường vị cho món nấu. Mà chỗ này cũng phải mở ngoặc là dù có bếp ga thì tôi cũng chẳng dám chơi đùa với lửa :-)

Và như mọi khi, luôn luôn là vậy, căn theo tỷ lệ chỉ có tính tương đối. Tôi làm món mới với tinh thần bếp nhà có sao làm vậy cũng như "làm theo trái tim mách bảo".

(3)

Kết quả là chúng tôi có một bữa trưa ngon hôm nay. Bạn đánh chén cứ như thể chưa từng bày ra bộ mặt "khinh khỉnh" khi nghe tôi nhờ bác đứng quầy thịt ở Guido's lấy lát gan to nhất. Điểm chê duy nhất của ông lão ham ăn nhà ta là pâté này nếu firm hơn thì tốt hơn. 

- Gan cắt miếng, ngâm trong sữa 15-20 phút, sau lấy ra và làm ráo bằng giấy bếp. Ướp gan với dầu olive, muối và tiêu xay khoảng nửa giờ.

- Chảo sắt láng dầu olive đợi nóng thì áp chảo các miếng gan, mỗi mặt chừng 2-3 phút, đặng sao gan sém vàng ngả nâu bề mặt mà trong tâm vẫn hồng mềm cũng như đượm thơm. Lấy gan ra khỏi chảo.

- Dấu chảo được bổ túc dầu olive và xào thơm hành tây xắt hạt lựu, áng chừng hành thơm và mềm thì thêm vào chảo tỏi bằm cùng lá thyme tươi rồi xào thêm đôi ba phút.

- Tiếp đến là cho bơ vô, đợi tan chảy thì bổ túc rượu. Bỏ qua tiết mục flambé, cho tiếp vô chảo một loạt gia vị lấy đậm đà và gia tăng hương vị cho món thành phẩm: muối và tiêu; bột cá hoà trong nước thay cho nước dùng bò; Worcestershire sauce; xiu xíu bột rong biển; và dĩ nhiên không thể thiếu chút heavy cream.

- Sau vài phút nấu hỗn hợp sauce này, cho gan trở lại chảo. Nhớ dùng xíu nước tráng qua cái tô/đĩa đựng gan để không phí phạm phần nước tiết ra từ các miếng gan áp chảo. Chờ chảo sôi trở lại thì chỉnh nhiệt bếp về thật nhỏ, nấu liu riu - simmer trong chừng dăm bảy phút là tắt bếp và để chảo nấu sang bên.

- Chờ món bớt nóng thì sang tiết mục chạy máy xay rè rè để có hỗn hợp nhuyễn và sền sệt. Trút món vô keo thuỷ tinh, để keo đó trong tủ mát qua đêm để pâté kết đặc.

pâté gan bê - calves liver pâté
món chưa đạt độ firm như mong đợi
nhưng vị thì rất ổn

lọ mọ một tối để ra cái hũ này :-)

bước cuối: nấu liu riu trong nước sauce
hơi quá tay "nước"!