lê hấp táo hay táo hấp lê

Bình thường món lê hấp trị ho, thông họng và nhuận giọng có chủ đạo là lê. Sau đó là đá đấm thêm táo đỏ khô, câu kỳ tử, gừng, quế, và đường phèn. Tất cả vô bát, chêm xíu nước và bát được đặt vào xửng hấp, chờ món thành, nguội chút là có thể thưởng thức.

Những ngày này, tôi làm món khác đi, cả trong bố trí nguyên liệu lẫn cách nấu.

- Lê ta một trái với chục quả táo đỏ khô Tân Cương (thay vì tỷ lệ một trái lê cùng hai ba trái táo), một dúm câu kỳ tử, đôi ba thanh quế, đôi ba lát gừng mỏng. Và bỏ qua luôn bạn đường phèn.
- Nguyên liệu được xếp vào bát, bát được xếp vào nồi hấp và đậy điệm bằng một cái đĩa. Bước đầu là hấp khô/hấp cạn, tức là chỉ thuần nguyên liệu chứ không bổ túc nước. 

Các trái táo được khía dọc thân quả thành hai nửa không hẳn rời nhau. Táo khía và lê xắt miếng trong bát sau đoạn hấp khô vẫn nguyên dạng hình nếu nhìn từ bên ngoài, nhưng nhẹ tay động đũa thì hoá ra đã mềm mại rất nhiều. 

Sau bước nấu cạn như thế này, có hai cách nấu nước: 
- Nồi hấp cùng bát hấp bên trong cứ để nguyên trên bếp lúc này đã tắt nhiệt. Tuỳ tính toán thời gian mà sau nửa giờ, một hay hai ba giờ gì đó mà thực hiện thêm đoạn hấp với nước - nhớ là nước nóng.
- Hoặc không tắt bếp, cứ thế chêm nước nóng vào và đun/hấp tiếp. Lặp lại quy trình nước đáy nồi hấp sôi thì chỉnh nhiệt về liu riu, nấu trong khoảng nửa giờ.

Nước cho lượng vừa đủ như mong muốn, lại đậy đĩa che cái bát, đậy vung nồi hấp, bật lửa to chừng nước đáy nồi hấp sôi thì chỉnh lửa về liu riu. Sau khoảng nửa giờ thì tắt bếp, hoặc để món hấp nguội từ từ trong nồi, hoặc bỏ luôn bát ra cho mau nguội.

Nước lê hấp táo, táo hấp lê này uống khi còn ấm là thích nhất. Nước không có ngọt của đường phèn nhưng vẫn dư ngọt ngào của táo cùng câu kỳ tử, thơm phức vị quế, thoang thoảng cay của gừng. Cảm giác tựu thành sau khi thưởng thức thức uống này là ngọt ngào ấm áp.

Tôi xấu tính, không tính quế cùng gừng thì lê tôi bỏ, câu kỳ tử cũng cho qua. Tôi uống nước hấp táo-lê đó, và chén sạch các trái táo mọng mềm. 

nấu nước táo, mình pha trà cúc

(1)

Cúc hàm hương pha trà uống, đơn giản nhất là mấy nụ khô vô ấm, chêm nước, đợi chờ... và uống. 

Cầu kỳ hơn chút thì cạnh cúc có thêm nào câu kỳ tử, nào táo đỏ (khô). 

Mấy hôm nay nhân còn vài quả táo (tươi) Envy, tôi lười ăn thì chuyển sang tiết mục nấu nước pha trà cúc.

(2)

Táo đỏ tươi xắt lát dọc, kiểu bổ cau cùng táo đỏ khô được dùng dao khía vỡ thành mấy miếng rồi nữa là đôi ba mảnh quế, cho vô nồi với thật nhiều nước, đun tới khi lấm tấm bóng bọt đáy nồi báo sôi thì hạ lửa về liu riu. Cứ thế để nửa giờ hoặc hơn chút thời gian, cho nước đun đượm thơm vị và hương của mấy nguyên liệu trên.

Bình trà để vô nào cúc, nào câu kỳ tử rồi châm nước, nước đun táo-quế.

Và thưởng thức thôi hì 🌼🌼🌼

(3)

Hôm đầu đun nước táo khô và tươi, tôi "ngẫn" thế nào mà còn phóng mấy hạt đường phèn. Đến khi nước nấu được lấy pha trà, úi chà sao ngọt.

À hoá ra mình quên một điều, táo đỏ khô kia và câu kỳ tử, các bạn ý thực đã có bao ngọt!

Vậy nên, lần tiếp theo chào tạm biệt nhà đường :-)

nước táo-quế nấu lên để pha trà cúc

đây trà cúc cứ vậy mà pha, ẩu tả biếng nhác
với câu kỳ tử và táo đỏ (khô) nguyên quả

trà vối tươi: nụ và lá

Tôi mang máng nhớ chuyện có người nói không nên uống vối tươi. Rồi lại nữa là chuyện lá vối tươi phải qua đoạn vày vò này nọ trước khi hãm. Bấy lâu có uống vối, từ nụ qua lá, đều là uống vối phơi khô, nên tôi không để ý nhiều chuyện này.

Cuối tuần trước TL đi ăn cỗ, lúc về mang theo một bịch lá cùng nụ vối tươi.

Tôi có chút đắn đo, nhưng rất mau thì tặc lưỡi rồi tự gật gù, tí tẹo chẳng sao đâu.

Nước trà vối tươi cả nụ và lá cho tôi cảm giác vị không sâu như vối khô. Màu của nước pha ra cũng kém phần bắt mắt như vối khô.

Nhưng rón rén pha một hai nhành nụ cùng dăm bảy cái lá sứt sẹo, uống nước vối nóng ngụm lớn, thực rất thích!

Tôi mơ màng, hay tám bà cụ già trồng một gốc vối nơi vườn nhà Bắc Ninh nhể. Rồi ngay tắp lự, chính tôi gạt phắt cái ý niệm đó. Vì tôi biết, nếu nói ra, Mẹ sẽ bảo, sang chùa có mà đầy :-)

dưới lá trên nụ - hãm bình nước vối tươi

lá vối khô pha trà

Giữa nụ vối và lá vối, tôi thích uống lá hơn. Vì vị của nó có phần dịu nhẹ hơn so với nước pha từ hạt.

Hôm rồi qua nhà ông chú ăn giỗ, tôi được uống trà lá vối pha từ lá cây thu hoạch ngay chính trong vườn nhà. Uống hồi thích quá thì con cháu mạnh dạn hỏi xin. Kết quả khi ra về được một bịch lá khô.

Con gái kể chuyện này cho Mẹ. Bà cụ già bảo, thích thì để sang chùa xin lá về phơi. Ở nhà căn hộ, ngoài phong phú trà các loại chúng tôi còn có không ít hoa lá phơi khô để pha uống. Nhưng tham vẫn cứ là tham, con gái lúc nói chuyện với Mẹ còn ậm ừ, giờ ngồi rung đùi uống nước la vối cốc đại thì lại bắt đầu mơ màng, hay gọi điện nhờ U làm cho ít phần lá khô nhể.

lá vối nhà làm - quà từ đám giỗ Bà Nội

trà tía tô và táo mèo khô

trà tía tô và táo mèo khô vừa hãm
không đợi mà uống vội, nước sắc vàng

(1)

Tía tô sạch ở vườn nhà được hái/cắt cả phần thân lẫn lá, rửa sạch rồi vẩy ráo và bày ra sàng/nong/nia/mẹt để chỗ mát. Gió tự nhiên làm cho thân lá tía tô từ tươi chuyển thành khô. Khô như ý rồi thì được trữ dùng dần. 

Tuỳ người tuỳ tính mà tía tô khô có khi chỉ rặt thân cành, có khi lẫn cả cành và lá. Và thường thì tía tô khô sẽ được cắt thành các đoạn nhỏ, thuận lợi cho việc đun/pha trà.

(2)

Lần đầu tiên tôi biết đến vụ tía tô [được] phơi khô rồi dùng pha trà là ở nhà cô người quen. Nước trong cốc có sắc đỏ. Tôi được giải thích, đó là do có phần nước cốt chanh pha cùng.

Tác dụng của món trà đó theo lời của vợ chồng cô chú người quen cùng một bác gái họ hàng ở đó cho tôi cảm giác mù mờ. Đại loại là tốt.

Và với tôi, cứ cái gì thực sờ được, chạm được, nếm được mới là quan trọng. Nước trà tía tô-chanh có vị chua dìu dịu. Một món đồ uống thú vị, tôi nghĩ thế.

(3)

Tôi kể cho Mẹ về khám phá mới mẻ này. Bà cụ già cười ngất. À hoá ra ở nhà quê Bắc Ninh, U nhà mình thi thoảng vẫn phơi tía tô a :-)

Mẹ dặn con gái, tía tô ngoài sạch bẩn thế nào không biết nên phải cẩn thận. Có gì để Mẹ phơi rồi gửi cho mà dùng.

Chuyện này làm tôi nhớ đến cuộc trò chuyện ở nhà cô chú người quen. Cô nói, người bán rau quen ở chợ mang đến trịnh trọng bảo, đây là tía tô sạch vườn nhà để biếu riêng Anh Chị. Rồi bác gái họ hàng ở bên thì kể, bác đã từng làm một thí nghiệm nho nhỏ với tía tô mua ngoài chợ. Theo lời bác, mớ tía tô được để trong tủ lạnh cả tuần vẫn tươi cứ gọi là roi rói. Đến khi bác lấy nó ra để đun trà thì kết quả là một nồi nước đen sì. Bác gái kết luận, thế mới biết nó bẩn và độc hại đến chừng nào.

(4)

Cách đây gần hai tháng, TL từ nhà núi về với lỉnh kỉnh bao bọc nào là tía tô phơi khô, nào là táo mèo phơi khô. Đây là thành quả lao động của bác gái hàng xóm mà đám bạn TL mới kết giao. Tía tô là tự mọc bên suối, đảm bảo sạch. Táo mèo thì đại khái là bà bác mua ngay tại địa phương rồi thái phơi và cứ coi là sạch đi.

TL pha trà tía tô, tiện tay quờ mấy miếng khô táo mèo thả vô phích ủ. Nước trà có sắc hồng, dìu dịu chua. Rất thích!

(5)

Tôi mò lên mạng nhện gõ cửa nhà bác gúc-gù. Tức thì hoa mắt chóng mặt với các công dụng thần kỳ của trà tía tô [khô]. Kết luận to của tôi, đọc xong thấy nhọc!

Cái thời này nó hay, hầu như món gì cũng tốt, cũng vĩ đại dưới ngòi bút của các tay anh chị viết nội dung. Vấn đề là ngay cả một đứa chẳng biết gì về y lý như tôi thì cũng còn dư một mẩu trí khôn để biết, bạn này đứng một mình là thế này nhưng đứng cạnh một đám người thiên hạ thì sẽ biến hoá thành thế khác. Đó là chưa kể, cơ thể mỗi người là một tiểu vũ trụ với cả đống những đặc điểm riêng biệt và vấn đề riêng biệt, tía tô khô pha trà cho anh A là tốt nhưng cho chị B vợ anh đâu chắc vậy. 

Tôi không có ý định đi tìm hiểu công dụng của tía tô tươi và khô, trà tía tô [khô] với nước cốt chanh lại càng không. Đơn giản, thi thoảng thấy cô em nhà mình hãm trà thì tiện tay xin một cốc uống vui vui cái miệng. Chỉ thế thôi!

cho một lần hãm trà
tía tô và táo mèo khô từ Sapa

không khóm vẫn làm ra mứt gừng dẻo: mứt gừng bất quy tắc

lần thứ hai T. làm mứt gừng
gọi là mứt gừng dẻo bất quy tắc :-)

Tôi hiểu lơ mơ thế này, mứt gừng có hai loại cơ bản là mứt khô/cứng và mứt dẻo/mềm. Để làm loại thứ hai, cần đến vai trò của khóm/dứa. Đại loại thế!

Lần thứ hai làm mứt gừng, tôi nhớ đại khái công thức của Cô Ba Bình Dương. Và vì chủ quan không xem lại kỹ càng, con giời luộc xong một lần nước thì cứ thế đợi gừng ráo và nguội là đem đi ướp đường liền. Ung dung đến sáng ngày hôm sau chuẩn bị sên mứt thì mới ngờ ngợ. Kiểm tra lại công thức, tức thì cảm thán Úi Giời!

Tôi hỏi ý kiến TL, cô em bảo không sao đâu. Tôi cũng định "không sao đâu", nhưng kinh nghiệm làm mứt bữa trước thấy luộc hai lần nước mà mứt cay vẫn quá trời cay thì tôi run. Nghĩ hồi thì tôi liều, đã vậy mình chẳng cần quy tắc chi chi.

Đại loại là với già hai ký gừng - lần này tôi mua được mớ gừng ngon từ Biggreen với quảng cáo xuất xứ Mộc Châu, rất chi là ưng ý, thì tổng lượng đường dùng tới tính khéo phải cỡ 1.5kg - tôi dùng đường mía vàng Lam Sơn. Nghe có vẻ nhiều, nhưng với cách làm lần này của tôi thì đường dính gừng không hẳn đã là nhiều như vậy.

- Gừng thái lát, ngâm qua nước rồi rửa sạch để ráo. 
- Luộc sôi trong vòng 10 phút - tính từ thời điểm nước trong nồi luộc bắt đầu sôi, vớt ra để ráo
- Gừng nguội rồi thì trộn với 1kg đường ướp qua đêm
- Hôm sau vớt ráo chỗ gừng ướp đường đó sang bên rồi luộc gừng lần 2 cũng theo thời gian mươi phút. Ở phút cuối, vắt nước cốt chanh của một trái quả vô nồi luộc, đảo đều tay, rồi sau đó vớt gừng ra để ráo
- Gừng luộc nước 2 một khi đã nguội thì được ướp tiếp với 0.5kg đường còn lại, thời gian ướp chừng 2-3 giờ đồng hồ, đại loại là chờ khi đường tan hết; phần nước luộc này để sang bên chờ nguội rồi trữ dùng pha trà gừng sau này
- Hết thời gian kể trên thì bắt đầu sên mứt, bắt đầu với hỗn hợp gừng ướp đường vừa mới làm lúc trước. Sau đó trông coi lượng nước đường trong nồi mứt rút dần thì bổ túc chút một phần nước đường ngâm gừng qua đêm
- Cần rất nhiều kiên nhẫn để sên mứt, và kết quả cuối cùng xem ra thực xứng đáng: các lát mứt khô có khô, dẻo có dẻo, độ cay vừa đủ

Chuyện hay ho về lần làm mứt gừng thứ hai này của tôi là nước luộc gừng sau khi đã ướp đường qua đêm được trữ dùng làm trà gừng. Nước đó rất thơm và chân thật cay vị gừng. 

Rồi nữa là tôi có kha khá lượng đường-mứt thơm cay vị gừng, đủ để bắt đầu suy tính mình sẽ làm món mới gì đây ta :-)))

sau khi luộc lần 1 và ướp đường qua đêm
chờ ráo nước đường thì ta luộc tiếp

luộc lần 2
phần nước đường ngọt giữ làm trà gừng

nhờ ẩu tả thì có sáng kiến bất quy tắc
nhờ bất quy tắc thì mình có nước đường-gừng

nhật ký sữa hạt: bí nghệ và hạt mắc-ca tươi

Tôi không mấy quan tâm khi TL lẩm bẩm về món sữa hạt. Đến lúc cô em phi thường nghiêm túc, từ nói chuyển thành hành động và loay hoay với cái máy thì tôi cũng bắt đầu nghiêm túc để ý sữa hạt rốt cuộc có gì hay.

Món đầu tiên TL làm là đậu đỏ với vừng đen. Món thứ hai là đậu xanh với hạt sen. Và đến hôm rồi thì là công thức sữa hạt thứ ba: bí nghệ và hạt mắc-ca tươi.

Món nào cũng ngon. Và vì thế mà từ giờ trở đi sẽ có thêm một nhãn mới: đồ uống - sữa hạt. Dù cái tên sữa hạt xem ra không hẳn đã đúng khi nhiều món được xay và nấu tít mù có sự tham gia của các trái quả nữa a :-)

sữa hạt: bí ngô và hạt mắc-ca tươi

món sữa hạt nhà làm đầu tiên: đậu đỏ đồng nai & mè đen bắc ninh

nước sữa hạt đậu đỏ - mè đen

(1)

Kế hoạch mua máy trong bếp của TL đã được loại bớt một gạch đầu dòng là máy làm sữa hạt.

Thử nghiệm đầu tiên của cô em là làm sữa từ hạt đậu đỏ với xíu mè đen lấy thơm.

(2)

Đậu đỏ có xuất xứ Đồng Nai, được giải thích là đồ sạch. Đây là quà chúng tôi nhận được từ cô chú người quen. 

Còn vừng đen là xin từ nhà Bắc Ninh, lại càng đảm bảo an toàn.

(3)

Sữa đậu đỏ vừng đen này có chút vị ngái đối với tôi sau khi nhấp ngụm đầu tiên. Sau đó là cảm giác mượt, ngậy và thơm. 

Chỉ lần đầu uống sữa hạt nhà làm, tôi không thể nói mình phải lòng cái món này. Nhưng ý tưởng uống sữa hạt coi ra không phải là tệ hỉ :-)

soda chanh gừng mật ong

ngẫn và ngớ ngẩn đôi khi hữu ích
khám phá món soda chanh gừng mật ong :-)))

(1)

Tuần này tôi "ngẫn" rồi thành làm việc dở hơi hai lần. Một lần nhìn bề bề hoá tôm, mua về nhà nhìn lại tôm hoá bề bề. Còn bữa nay thấy cái lọ to đùng quen mắt tưởng chanh ngâm mật ong thì lấy thả giỏ thanh toán, về nhà hí ha hí hửng khui lọ, úi Giời, mật ong gừng. 

An ủi duy nhất là người Hàn hay, mình ngâm gừng mật ong vị gắt, họ làm thế quái nào món cứ gọi là ngọt ngào mềm mại. Cái này tôi gọi là chống chế cùn :-)

(2)

Hà Nội sáng nay nắng đanh khô nhưng không quá đáng đến mức làm tôi chảy nước [mồ hôi] ròng ròng khi về tới nhà căn hộ.

Về nhà, tôi tính toán, uống thức ấm nóng hay mát lạnh đây. Nhân có lọ mật ong gừng mới, lại thấy lăn lóc mấy lon soda ở cạnh tủ lạnh, ờ thử món mát lạnh xem sao.

- một lon soda
- đá viên nhiều ít tuỳ ý
- mật ong gừng lấy từ hũ làm sẵn
- một trái chanh xanh Limca không hạt 

Kiếm lọ hay cốc lớn, cho vào đó 1-2 thìa súp mật ong gừng, tiếp đó là chanh thái lát và nước soda. Khuấy qua một lượt, thả đá viên vô, lại khuấy tiếp. 

Và giải khát thôi!

(3)

Nước ga chua dịu, ngọt thoang thoảng dựa hơi mật ong. Lạ nhất là gừng, khác với món gừng tươi tự làm ở nhà, gừng trong mật ong biến hoá mềm dẻo dạng mứt và ngọt dịu, ngọt mềm mại, nhắc nhớ hương thơm của mấy món chè nấu từ gạo nếp Mẹ vẫn làm vào dịp Tết. 

Mà các lát gừng ngâm mật ong này hay lắm nhá. Cho chúng vô miệng, nhay nhay chút, không hăng gắt chút nào nhưng vị tươi mát của củ gừng tươi thì cứ như là vẫn nguyên vậy. 

Tôi hay cười nhạo bạn đánh chén về cái sự uống soda của ông, một món uống rất chi là "junk". Nhưng giờ chính tôi đây lại khệ nệ vác về nhà căn hộ một hộp 24 lon để uống dần. Thôi thì thi thoảng pha chút xíu uống chơi, hì :-)

chanh xanh không hạt Limca từ Mộc Châu
không thơm bằng chanh xanh - lime thường

nước la hán quả

bạn ý là đây, la hán quả - một trái đun ba cữ nước

Một trái khô, nghe nói được làm theo công nghệ mới nên sắc quả không ngả sậm mà vàng nhạt, được lấy chừng 1/3 cả phần vỏ lẫn nhân thịt và hạt. Thêm chừng 3 lít nước, đun ở lửa liu riu, có khi mất đến cả giờ thì cái nồi nước mới phát ra tín hiệu, đây tôi ngấm rồi, đây tôi chín rồi.

Luộc chậm thế này đối với tôi xem ra hay ho hơn là hãm nước. Nếu ai hỏi tại sao, tôi sẽ thật thà, dạ nhà cháu không rõ, chỉ cảm nhận thế thôi.

Tôi thích uống nước ấm hơn là nước ướp lạnh. Có lẽ đây vừa là do nhà lâu nay không có truyền thống dùng đá và nước đá, lại thêm nữa là tôi tin thức uống nóng/ấm thì tốt cho cái dạ hơn.

Khác với nước la hán quả nhìn trên mạng nhện có sắc vàng sậm kiểu mật ong, có khi còn là đỏ quạch, nước nhà tự đun sắc vàng lạt, từa tựa món nước mơ ngâm nhiều năm pha loãng, thật loãng. 

Nước đó ngọt. Tôi mới làm quen thấy có chút lờ lợ, đến lúc đun và uống lần thứ hai thì xem ra đầu lưỡi đã qua đoạn lạ lẫm, lại thấy ngọt ngon, hết mực dễ chịu.

Ngày xửa ngày xưa thi thoảng lê mông ở mấy quán tự xưng trà hoa, gọi đồ uống tổng hợp thường nghe câu thuyết minh thành phần có nhắc tên la hán. Sau này có bữa HĐ kể rất nhiều đồng nghiệp trong khoa của cô em chuyên nhờ cô giảng viên người Đài [Loan] mỗi lần về thăm nhà thì khi quay trở lại Việt Nam dứt khoát bao bọc kiếm hộ từ trà tới thứ quả này. HĐ thậm chí còn gửi làm quà cho bà cụ già nhà chúng tôi ở Bắc Ninh mấy trái, điệu bộ rất trân trọng. 

Hồi đó, tôi không mấy để ý, mang máng là vị thuốc. Giờ mới thực sự bắt đầu tìm hiểu, thấy hay hay cái sự hiếu kỳ cùng phép thử đồ uống mới này :-)

nước la hán quả ướp lạnh
sắc lạt giống ly trà đá loãng của bà hàng nước
cưỡi tên lửa phi qua đồi chè

nóng: trà đá kim anh, trà lá khô tầm gửi và tía tô

(1)

Chiều muộn ngày Chủ nhật, tôi và TL qua nhà Cô Thổ cẩm để xin khuy đồng và vải vụn, được cho một bịch tía tô phơi khô và được mời uống một thứ nước là lạ có sắc đỏ boọc-đô rất đẹp. 

Tía tô được Cô ca ngợi ở công dụng dưỡng da. Mùi các thân cây phơi khô - Cô giải thích là phơi khô nhờ gió trong bóng râm chứ không phải đặt trực tiếp nong/nia chứa rau dưới nắng trời - thơm dịu ấm áp rất thích. 

Còn món đồ uống kia được giải thích là từ cây tầm gửi [phơi khô] hãm trong phích uống thong thả cả ngày. Tôi không biết tả vị thế nào, đại khái là dễ uống, thú vị!

(2)

Buổi tối con gái gọi điện hỏi thăm hai cụ già ở Bắc Ninh, ề à kể thành tích có quà là bịch tía tô khô và lần đầu tiên biết đến món trà tầm gửi.

Về trà tía tô, Mẹ hỏi Cô cho con là lá khô hay cả thân cây khô, tôi mang máng hẳn là cây phơi khô rồi xắt đoạn đi. Mẹ lại bảo, món uống này giúp trị ho. Rồi Mẹ dặn dò, đợi sang Thu trời mát hẵng nên uống vì dùng món này nóng lắm. TL có anh đồng nghiệp uống trà tía tô với mấy lát chanh, còn theo lời bà cụ già nhà mình thì là uống cùng gừng. Tôi chưa thử, nghe vậy đã thấy đủ hay hay rồi. Và định bụng bảo quản thật tốt đợi tiết Thu.

Sang đoạn nghe con khoe biết thế nào là trà tầm gửi, Mẹ hỏi ngay, tầm gửi cây nào. Đứa lớn lơ mơ kêu toáng lên trong nhà hỏi đứa bé dưới bếp, hôm nay mình được uống là tầm gửi ở cây nào. TL trả lời, cây gạo. Đến đây, bên kia máy, Mẹ trầm trồ, quý lắm đấy. Lý do, cây gạo giờ hiếm! 

(3)

Tuần nóng này xem ra vẫn còn thêm đôi ba ngày mới hạ nhiệt. 

Tôi về căn hộ lúc tối muộn, người nhớp nháp, hôi rình.

Chẳng trà tía tô hay tầm gửi chi chi. Gói trà nhúng hương lài của Kim Anh được ngâm lâu cho nước sắc nâu đỏ, con giời mò mẫm được mấy viên đá lẻ, thế là có cốc trà đá ngon nhất hè này!

món uống hà nội - chanh ta, mật ong ta và gừng ta

"ta" từ đầu tới cuối
món chanh - mật ong - gừng ở căn hộ

Tôi nhớ các trái chanh vàng - lemon và chanh xanh - lime quen thuộc trong bếp nhà biển!

Sáng nay tôi quay lại routine chanh - mật ong - gừng để nhuận họng và thanh tẩy hệ thống đường ruột chạy loằng ngoằng.

- Chanh ta ngâm trong nước muối rồi sau đó được lau ráo, bổ dọc quả và thái lát mỏng, thái đến đâu để ý khều bỏ hạt đến đấy
- Gừng ta thái sợi
- Mật ong ta được đảm bảo là 100% nguyên chất - cứ cố gắng mà tin vậy đi 

Xong xuôi chuẩn bị chanh và gừng, lại có hũ mật ong sẵn sàng ở bên, thế thì ta ngâm chanh - mật ong - gừng.

So với chanh "tây", đặc biệt là các bạn lemon - chanh vàng, chanh ta có chút gắt đậm [của] tinh dầu. Vì thế, khi pha nước mỗi sáng mà lơ đễnh để lượng nước nóng quá nhiều thì dễ bị cảm giác nhằng nhặng đắng. 

Sau vài lần ẩu tả như vậy, tôi rút kinh nghiệm, rón rén cho một tầng nước lọc bình thường trước rồi sau đó mới châm thêm nước nóng.

Kết quả được cốc nước chanh -mật ong - gừng thơm phức. Thứ nước ấm dịu đó từ từ đi dạo qua cuống họng, chưa biết tốt lành lợi hại ra sao nhưng cảm giác khoan khoái thì là đích thực hiện diện :-)

ba trái chanh - một mẩu gừng

một lớp chanh, một lớp gừng
chờ phủ mật ong

fennel seed - hạt thì là [tây] / hạt tiểu hồi

fennel seed - graines de fenouil - hạt thì là / hạt tiểu hồi

Hạt thì là [tây], Hạt tiểu hồi

fennel seed
graines de fenouil (F)

* Khác: Tiểu hồi / Hồi hương 

(1)

Lần đầu tôi biết đến fennel seeds là trong chuyến đi chơi nhà Cha Mẹ của Oli ở thành Florence. Hơn một tuần ở đó, được bạn tha lôi đi kha khá chốn cùng nơi xứ Tuscany, tôi được nếm náp, đánh chén thoả thuê vô khối món từ quà hảo ngọt qua đồ nguội, và đặc biệt hơn cả là các món Mẹ làm ngay trong bếp nhà bạn.

Trở về Paris, tôi được Mẹ của Oli tặng cho một bịch bự với nhiều hũ gia vị khô lạ hoắc "lần đầu biết đến". Những chai lọ gia vị này sau đó được ngồi máy bay về Hà Nội để tôi có thể hăm hở đi tìm mua dầu olive và "trổ tài" làm món rán ướp gia vị khô Địa Trung Hải.

Trong nhiều năm, tôi có một hình ảnh thị giác về fennel seed mà không cần để ý tên gọi, bất chấp cái lọ gia vị chữ to lù lù. Thi thoảng tôi còn gọi vui, gia vị hạt thóc Ý.

Cũng trong rất nhiều năm, tôi thuỷ chung dùng hạt thì là Tây này cho mấy món rán/chiên từ thịt nạc vai qua thịt gà. Cho các món cá và thịt bò, nếu tôi nhớ không nhầm thì thời gian đó tôi chưa từng thử dùng qua bạn gia vị này.

(2)

Giờ đây, cái sự biết của tôi về fennel seed xem chừng khá khẩm hơn chút. Có lẽ vì sự hiện diện của hũ gia vị khô này trong bếp nhà, luôn trong tầm mắt.

Tôi tìm hiểu qua loa thì thấy fennel seed được ca tụng nhiều ở cái công dụng giúp thuận tiêu hoá, giảm chướng bụng/đầy hơi của nó. Lại nghe nói nhiều người Ấn Độ có thói quen nhai nhai mấy hạt thì là sau bữa ăn, vừa để thưởng thức vị tươi và thanh của nó, lại vừa giúp nhuận tràng. 

(3)

Đối với tôi fennel seed là fennel seed, cứ ngây ngô một ý niệm, một nhận định như vậy.

Nếu có được chút tinh tế trong sự để ý thì tôi nhớ những hạt thì là đầu tiên trong cái hũ gia vị từ nước Ý rõ ràng là mập mạp và ngả sắc vàng nâu chứ không xanh rì như hạt tôi mua ở An Nam đôi ba năm trước, lại càng không gầy guộc mong manh như đám hạt trong keo gia vị bếp nhà biển bây giờ.

Một số bà con cuồng gia vị khô, trong đó có tình yêu vô bờ bến dành cho hạt thì là, còn khẳng định chắc nịch, rằng thì là mà fennel seed xuất xứ Ấn Độ là thơm hơn cả, khi so với đám họ hàng của nó từ Trung Quốc hay Địa Trung Hải. 

Và cuối cùng, điều tôi đọc được nhưng chưa từng thử, đó là với một số loại nước dùng [bếp Tây] thì fennel seed là một thành phần góp và tạo vị lý tưởng.

(4)

Chuyện món ăn là vậy. Sang chuyện món uống, vừa vặn tôi mới thử một công thức cho masala chai - trà chai nhà làm.

Khác mấy lần nấu trà chai trước đó, lần này trong mớ hạt quả khô nấu trà, có non một thìa cafe hạt tiểu hồi. 

Nhưng rất thật thà mà nói, tôi có cảm giác cho bạn này vào thì ly trà làm ra có chút lợ. Tất nhiên, đây chỉ là vấn đề cảm giác chủ quan.

(5)

Loanh quanh một hồi, đối với tôi trong bếp, dùng fennel seed vẫn cứ luôn là theo trật tự ưu tiên các món ướp và nướng, đặc biệt là thịt gà và thịt heo!

Còn sau này, nếu có duyên, tôi sẽ từ từ khám phá tiếp 🌿🌿🌿🌱🌱🌱

trà chanh quế gừng - không mật vẫn vui

Công thức gốc là chanh vàng - lemon, quế chi và gừng thái lát mỏng ngâm trong keo với mật ong. 

Bếp nhà hết sạch mật, tôi lại muốn đánh nhanh thắng nhanh thì làm ra món trà tươi uống liền. Chanh thái lát dày mỏng, dọc ngang tuỳ ý, miễn là đều. Quế chi đặt lên mặt thớt, dùng chày gỗ gõ nhẹ để ra các thanh vụn nhỏ. Gừng thái sợi. Chút đường nâu. 

Tất cả sẵn sàng, cho hết vô ly/cốc. Một lượt nước nóng. Dùng thìa khuấy nhẹ một vòng. Hấp tấp mấy cũng nên đợi đôi ba phút để nước kịp ôm ấp lấy hương và vị của chanh, quế, gừng và làm cho cốc/ly trà có một hài hoà hình sắc.

Kẻ tham ăn tục uống ra sức hít hà, đầu mũi cứ thế mà dài ra vô hạn. Hớp trà đầu tiên tò mò xâm nhập khoang miệng. Các nụ vị giác như thể bừng tỉnh sau giấc ngủ đông dài, háo hức một mùa tìm kiếm hương và vị mới.

Chuyện hài là nhấp một ngụm trà, đầu óc lại lãng đãng lơ mơ hình ảnh một đĩa bánh táo - tarte aux pompes phủ trắng một lớp bột đường - sucre glacé 🍵🍵🍵

trà chanh quế gừng nhà làm
ly trà đã sang đến lượt nước thứ n - coi bộ nhạt phếch :-)

công thức trà thảo mộc/hoa quả của t.a.

Tôi đặt hàng TA công thức trà thảo mộc nhà làm. Bạn hồi đáp, đây kính bà. Nguyên đai cái sự kính đó là dưới đây.

(1) Quất - thyme - mật ong

- Quất rửa sạch, lau khô (số lượng không định vì tôi được cho chưa đến 10 quả)
- Hai nhánh thyme rửa sạch, phơi héo (khô)
- Tất cả cho vào bình, đổ ngập mật ong (150ml là lượng mật ong tôi cho)

Đậy kín, để nơi thoáng mát, chờ quất quắt queo (khoảng 15 ngày) thì lấy ra pha nước uống.

Cho một thìa mật ong ngâm vào trà, nước nóng tạo ra một thức uống mới. Vị quất thơm nồng, lấn hết các vị còn lại 

(2) Chanh - gừng - mật ong ngâm

keo ngâm sau 3 ngày đã vơi nửa
chanh vàng lai cam quýt vị hoá ra giống quất

- Chanh mua loại chanh sạch, xanh vàng đều ngon, rửa sạch, ngâm nước muối 10-15'. Vớt ra lau khô.
- Gừng sạch (tôi mua loại gừng Perou, giống gừng Việt, hơi khô, ít nước nhưng rất thơm chứ không nòng nọng ẫng nước rất khả nghi và mùi vị ung ủng như gừng Trung Quốc)

- Chanh cắt lát tròn, mỏng, không cần mỏng quá. Số lượng tuỳ khả năng chứa của bình đựng.

- Gừng thái chỉ, số lượng tuỳ theo chanh, không cần mỏng quá.

- Xếp một lớp chanh, lớp gừng, cho tới khi đầy bình.

- Sau đó đổ mật ong vào. Chú ý đổ mật vào từ từ và chờ mật ong ngấm. Không đổ đầy quá vì sau đó nước chanh tiết ra sẽ tràn bình.

- Đậy nắp, để nơi khô ráo khoảng từ một tuần đến 10 ngày thì chắt lấy nước pha thức uống mới.

Sau vài tuần, các miếng chanh đã ngấu mang lại mùi vị rất thơm. Khi pha nước nên thả một miếng chanh vào. Chanh sẽ tươi lại và xoè các tép như chanh tươi.

(3) Trà xanh - thyme - hạt kỳ tử - nục cúc - nụ hồng 

Có loại nào dùng loại nấy, cho vào cốc, đổ nước sôi, thêm thìa mật ong.

Uống buổi tối hoặc khi trời lạnh ngất ngây. 

Nếu uống tôi, có thể kết hợp với trà đen.

(4) Chanh - gừng - mật ong uống liền

- Vắt nước một quả chanh sạch
- Giã nát 1-2 lóng gừng tầm ngón tay
- Cho gừng vào cốc hãm cùng nước sôi khoảng 10'. 
- Thời gian để nước chỉ con hơi nóng-ấm thì cho nước chanh-mật ong vào nước gừng vừa hãm

Uống trước khi ăn sáng 10-15'. Tự cảm nhận sự thay đổi trong đường ruột. Ai bị đau dạ dày thì nên thử trước. Không hợp đừng uống.

Thức uống này nên giãn cách. Chẳng hạn uống tròn tuần cuối tuần nghỉ để dạ dày còn tự điều chỉnh. Nhưng tôi uống quen rồi nên cứ liên tằng tằng!

Câu cuối của bạn he he nhớ được chừng đấy, bao giờ nhớ thêm thì "kính dâng" bà tiếp.

Trong thời gian chờ đợi, tôi ít nhất có thể rón rén thử với ba nguyên liệu sẵn trong bếp lúc này là chanh, gừng và mật ong, tại sao không 🍋🍋🍋

tea garden - câu chuyện vườn trà

vườn thảo mộc của ông cha hàng xóm

(1)

Nôm na mà nói thì vườn trà - tea garden được hiểu là một mảnh vườn nhỏ, một rẻo đất cạnh nhà (mà có thể là trong nhà kính) trồng nhiều loại thảo mộc và hoa để sau có thể thu hoạch và chế biến làm món trà nhúng / trà ngâm - steeping tea.

(2)

Nguyên lai món này nghe nói từ cái ngày xửa ngày xưa trong cổ tích. Người ta thường nhắc đến những người Sumerians sống ở phía nam của Mesopotamia như là những bậc thầy về dụng thảo mộc làm thuốc.

Những phiến đất sét còn lưu lại đến ngày nay cho thấy người Sumerians đã sử dụng hơn 200 loại thảo mộc khác nhau, trong đó có anh túc và mandrake. 

Ở Anh quốc, các tea gardens bắt đầu xuất hiện từ các cơ sở bào chế thuốc hồi thế kỷ 17. Cây cỏ hoa lá được trồng, được thử nghiệm và sử dụng nhằm mục đích phục hồi - healing.

(3)

Với người hiện đại, vườn trà đem lại niềm vui kép: vui thú trồng trọt, và niềm vui thưởng hương.

Kẻ có điều kiện có thể có vườn trà phong phú đa dạng về chủng loại cỏ cây hoa lá, cả năm tha hồ no con mắt, sảng khoái cái miệng thưởng hương thưởng vị của các món trà nhà làm.

Người sống trong hoàn cảnh khiêm tốn hơn - nhất là dân thành phố sống trong những cái "hộp" chật hẹp nhà cao tầng, vẫn có thể tự tặng mình chút "phong lưu phú quý" với mấy chậu cây nhỏ để bên kệ bếp nấu hay bậu cửa sổ cho hoa cho lá để khi cao hứng vụng trộm cắt tỉa dăm ba cọng ngâm một cốc trà tươi hay thu hoạch mẻ lớn làm khô rồi xài dần.

(4)

Về kỹ thuật và mẹo trồng, thu hoạch tea garden, chuyện khá là dài dòng và kỳ công.

Chuyên nghiệp dạng sách hướng dẫn do chuyên gia viết không hiếm. Mà các tips nhỏ chia sẻ trên các trang mạng nhện chuyên đề làm vườn hay nấu ăn cũng thật là nhiều.

Tôi kẻ sống hồ đồ, thô tháo, câu sau vừa nghe thì câu trước ý đã để vụt bay ra sau gáy, cho tới giờ lơ ma lơ mơ có nhớ chăng thì chỉ là vài ý chính.

Thứ nhất, càng chịu khó cắt tỉa thì các bạn thảo mộc càng mau sinh trưởng.

Thứ hai, với mấy loại cây lấy lá, cần chú ý thu hoạch trước khi các bạn ý trổ hoa. Vì hoa đã nở rồi thì lá sẽ mất đi nhiều phần hương cũng như độ tươi mát, và tệ nhất là có thể ngả đắng (bạc hà, cỏ xạ hương - thyme).

Thứ ba, với mấy loại cây lấy hoa - để làm món hoa sấy khô ngâm trà sau này, thì khi hoa bắt đầu nở là phải mau tay ta hái liền (hồng, oải hương, cúc).

Cuối cùng, về chuyện dùng tươi hay làm khô lá và hoa, vào các mùa xuân-hạ, chúng ta có thể dùng trà thảo mộc tươi thẳng một lèo từ vườn nhà vào phòng bếp. Còn khi tiết trời đã chuyển lạnh thì dứt khoát cần đến công đoạn làm khô. Đơn giản nhất là sản phẩm tươi thu hoạch rồi thì treo hay hong ở mấy chỗ mát/lạnh, được lưu thông khí tốt và không bị hắt nắng trời.

Đại loại là thế cái đã 😋

nước chanh gừng thần kỳ

Món này với nhiều người chẳng phải chi lạ. 

Ở Hà Nội, phong trào uống nước chanh mật ong có đâu từ khoảng trên dưới mươi năm đổ lại.

Bữa rồi vô tình tôi đọc về một cô thiết kế thời trang người gốc Liban và chuyện cô kể là ngay từ khi còn bé xíu sống ở Beirut, bà mẹ của cô vốn là người theo trường phái hollistic đã cho các con trong đó có cô thói quen uống sáng và tối đều đều món nước uống thần kỳ mà lại vô cùng đơn giản: gừng tươi cùng chanh vàng!

Mà cô này hôm nay đã là lão bà tuổi đâu đó ngoài 70.

Có thể pha nước ấm trực tiếp gừng tươi và chanh vàng thái lát. Gừng để nguyên lát mỏng hoặc lát dày chút rồi đập dập. Mà cầu kỳ hơn là đun nước gừng cho vị gừng thôi ra kha khá, rồi dùng nước đó pha với chanh thái lát. Thích hay không thích thì tuỳ đó mà thêm mật ong. Túm lại là cách thức làm và uống đa dạng, phong phú.

lemon ginger detox

ngâm chanh và quất với mật ong

TA chia sẻ hai công thức quả chua ngâm mật ong:

(1) Chanh vàng với gừng

(2) Quất và thyme [lá tươi?]

Tôi hay làm món chanh ngâm mật ong để pha nước ấm uống mỗi sáng. Gừng chưa cho vào bao giờ, có lẽ vì đã thành thói quen nên giờ nghĩ ngại không muốn đổi vị.

Còn trái quất ở đây thì không có nên dù có cả bụi thyme to tướng ngoài hiên tôi chỉ coi là ngắm món qua hình ảnh với chút thèm thuồng mà thôi :-)

chanh vàng, chanh xanh & "junk drinks"

Tôi thờ ơ với hầu hết thể loại đồ uống được dân thành phố ngày nay, nhất là bọn trẻ con và chị em công sở, yêu thích: trà sữa, chè, và nước ngọt có ga. Ở nhà Hà Nội, hãn hữu mới có chuyện mua coca-cola và/hay tonic water, soda về nhà uống. Những lúc như vậy thường là do có vụ tụ tập nấu và ăn ở nhà, nước mua cho khách là chính, chủ xí xởn uống theo cùng giải khát.

Hè ở thành phố biển có những bữa nóng bức người. Lại có chanh vàng - lemon và chanh xanh - lime hầu như sẵn trong bếp để làm mấy món sauce, nên chẳng biết tự lúc nào, tôi bắt đầu uống mấy món bấy lâu nay vẫn gọi là junk drinks.

Bỏ qua chuyện tốt xấu, lợi hại ra sao cho sức khoẻ, mấy bạn đồ uống này khi gặp họ hàng nhà chanh, cùng chút đá lạnh, quả không phải là tồi cho một chiều hè nóng gắt. Thêm nữa, thi thoảng nhìn những biến hoá của cốc nước lạnh trước mắt, từ sắc vàng xanh của các lát chanh tới óng ánh phản chiếu của đá lấy ra từ khuôn cốc đối với tôi giống như một khoảnh lặng nhỏ tuyệt đối rỗng không, tuyệt đối yên bình!

tonic water gặp lime héo ở nhà rừng

diet coke gặp lemon cắt ẩu ở nhà biển

chanh mật ong - lemon honey preserve

trà nhúng cúc-xoài với chanh ngâm mật ong

Món chanh mật ong làm tươi uống liền hàng tối của mấy cô mấy bà vì sức khoẻ và nhan sắc, tôi nghe đến lần đầu là từ TL, cách đây đã nhiều năm. Nó đi công tác ở tỉnh về, kể chuyện có anh nói ra cái mẹo này của bà xã và khen ngợi làn da cô vợ nhà mình hết lời.

Sau này, thi thoảng lân la nghe chuyện đàn bà, từ tiệm spa qua một góc phòng chờ trước giờ lên lớp, tôi cũng nghe ra công thức này.

Thường thì mọi người giải thích rất đơn giản, chanh - trái chanh xanh bình thường quen thuộc bếp nhà miền Bắc hoặc đặc biệt hơn là chanh đào, khác với chanh xanh lime hay chanh vàng lemon - được thái lát, trộn với mật ong, cho nước ấm vô, khuấy lên, và uống. Cách uống phổ biến hay chính xác hơn là thời gian uống phổ biến là trước giờ đi ngủ. Một số người khác lại bảo phải uống vào đầu sáng, trước khi cho bất cứ thứ gì khác vô dạ - ăn sáng.

Uống tươi là vậy. Vài năm trở lại còn có phong trào nhà nhà người người từ già đến trẻ có bình hay lọ chanh đào ngâm mật ong. Câu chuyện nhan sắc xem ra bị lui xuống hàng thứ yếu, công dụng tuyệt hảo của món đồ uống tự làm và nhất là sản phẩm hàng hoá này - thực thì nhiều người móc hầu bao ra chi cho một cái hũ mang về nhà là nhanh và khoẻ nhất - tập trung vào củng cố sức đề kháng cho mọi thành viên của gia đình.

Từ hè năm trước tới hè năm nay, tôi không có chanh ta cũng chẳng có chanh đào, thử làm món chanh ngâm mật ong với trái chanh xanh lime rồi sau đó là trái chanh vàng lemon, thấy chốt lại ở chanh vàng là hợp lý hơn cả.

Một trái chanh cắt lát mỏng đều tay, nhớ tác bỏ hạt, cho vô lọ rồi đổ ngập mật ong lên. Cái lọ để vô tủ lạnh, tuỳ sở thích và thói quen dùng nhiều ít, một phần chanh ngâm mật ong như vậy có thể dùng trong từ 3 đến 5 ngày.

Có thể pha bạn này với nước ấm uống liền - tôi thích uống vào đầu sáng. Mà cũng có thể pha cùng với một loại trà nhúng nào đó. Món yêu thích của tôi là pha cùng trà nhúng chamomile mango lấy từ cái hộp vô tình tìm thấy trong tủ đồ khô.

Sau khi đã cai cafe thành công, giờ tôi bắt đầu giảm lượng trà xanh và các loại trà mạn ướp hương truyền thống. Từ hai ba ngày nay, cứ tằng tằng một ly trà chanh mật ong bổ túc vị cúc-xoài này, nước bổ sung đến khi ly trà chẳng còn chút khí sắc nào, tôi thấy mình vẫn sống tốt :-)

* Note ghi thêm:
- Làm chanh mật ong lượng nhỏ là vậy, tôi có thể dùng đại khái một cái keo thuỷ tinh vốn chứa bơ lạc nay được làm sạch và sử dụng lại. Còn nếu làm mẻ lớn thì cầu kỳ hơn, nên dùng cái hũ chuyên dụng cho các món preserves.
- Ngoài chanh và mật ong, ai thích có thể cho thêm mấy lát gừng tươi, vị cũng rất được.

chanh vàng lemon ngâm mật ong từ các cha

tèng teng - cái hũ đựng bơ lạc nay được tái sử dụng cho chanh ngâm mật ong