Hiển thị các bài đăng có nhãn bếp chay và gần như là chay. Hiển thị tất cả bài đăng
Hiển thị các bài đăng có nhãn bếp chay và gần như là chay. Hiển thị tất cả bài đăng

Thứ Tư, 10 tháng 9, 2025

kim chi dưa chuột

Làm xong hai mẻ kim chi dưa chuột, tôi thấy quan điểm của một bác bếp người Hàn rằng thì là mà kim chi dưa chuột là món dễ làm nhất trong đại gia đình kim chi xem ra thật là có lý. 

Tôi chọn công thức làm món có vẻ đơn giản nhất. Và như mọi khi, không thiếu một cái tặc lưỡi, thì bếp nhà mình chỉ có vậy như một bao biện cho chút xiên xẹo trong hành động làm theo. 

- Dưa xắt đoạn rồi bổ tư bổ sáu hay thậm chí là bổ tám tuỳ trái to hay nhỏ. Dùng dao nhỏ vát hay thìa cào bỏ phần lõi hạt. Xóc dưa với muối rồi để nghỉ 15 phút.

- Chắt bỏ phần nước muối tiết ra, để dưa tiếp tục nghỉ ngơi (và tiếp tục tiết ra nước) thêm 20 phút nữa. Sau đó dùng nước lạnh rửa dưa rồi để ráo.

- Paste trộn muối kim chi dưa chuột có: vụn ớt khô tự xưng Hàn Quốc (bạn đánh chén mua theo kiểu khách tự xúc từ bình to vô bao, túi ớt mang về nhà nguệch ngoạc một cái tên) + tỏi bằm + gừng bằm (chỉ xíu xíu) + hành tây xắt lát (optional) + hẹ xắt đoạn (thay cho hành lá xanh) + vừng trắng + đường và đương nhiên không thể thiếu là nước mắm.

- Dưa ráo, gia vị trộn đã sẵn sàng, vậy là kết hợp chúng với nhau. Đậy kỹ cái thau muối dưa và để nó ở một góc bàn bếp 3-4 giờ đồng hồ (tôi làm món tối muộn nên để luôn qua đêm). Sau đó cho dưa vô keo hay hộp đựng và bảo quản trong tủ lạnh. 

Qua một đêm, dưa chưa kịp bắt vị chua nhưng đảm bảo đủ vị để tự coi mình là kim chi, ăn giòn và tươi ngon. Còn để thêm đôi ba bữa thì coi như là chuẩn chỉnh vị kim chi đúng như mong đợi luôn :-)

* Tham khảo:

Aaron and Claire: Trust me. This is the easiest kimchi of all time / Cucumber kimchi / Oi kimchi

Maangchi: Cucumber kimchi (Oi-sobagi)

kim chi dưa chuột, với dưa và hẹ hái từ vườn nhà
thức kèm cháo trắng

Thứ Ba, 9 tháng 9, 2025

có gì trong chén: đậu phụ gợi cảm

(1)

Rất nhiều năm về trước, ở Sài Gòn, nhân nói chuyện món chay, partner của D muốn dùng từ "gợi cảm" nhưng không biết hay không nhớ ra thì chuyển thành "đậu phụ sexy". D và tôi bò ra cười, sau hồi thì thống nhất giải thích cho partner về từ "gợi cảm" trong tiếng Việt. 

Mỗi lần nghĩ làm món gì với đậu phụ, tôi lại nhớ mồ ma ông anh, lại thì thào trong dạ, làm sao để có một món đậu phụ thật gợi cảm, thật sexy, hỉ.

(2)

Ở Mỹ, mua đậu phụ về chỉ có tôi làm và ăn. Bạn đánh chén nhìn thấy khay đậu, mười lần cả mười bảo, nó chẳng có vị gì. Lúc đầu, tôi còn tự nhủ, tại mình vụng ra món không đủ ngon nên ông lão nhà ta mới nói thế. Sau này tôi phát hiện ra, chả cứ đậu phụ, về căn bản ông không hảo yêu rau và các món được làm từ thực vật. 

Thế nên, trong bếp nhà xứ người, tôi vẫn cứ là đơn độc thì thầm mình với ta, làm sao để có một món đậu phụ thật gợi cảm, thật sexy, hỉ.

(3)

- Đậu phụ extra-firm được ép mấy tiếng đồng hồ với mấy lượt chắt nước, từ miếng to ban đầu đến lúc được dùng làm món thì ngót lại chỉ còn nhỉnh hơn 2/3 đường kích cỡ. Xắt bìa đậu thành các miếng vuông nhỏ.

- Chảo rán được láng xíu mỡ heo. Đợi chảo nóng, thật nóng thì chỉnh lửa về trung bình, thả vô nửa trái ớt khô bếp Tứ Xuyên, mươi hạt tiêu xuyên, một lát mỏng gừng, một tép tỏi nhỏ và nửa củ hành tím. Đảo nhẹ sao cho các thức này dậy thơm rồi gạt chúng về một góc chảo. Kê chảo lệch chút để góc gia vị đó không tiếp xúc với nhiệt bếp và bị cháy.

- Cho các miếng đậu vô chảo, chiên chúng sao cho vừa đủ bắt sắc vàng cũng như chắc các bề mặt.

- Cho tương cà chua nhà làm bữa trước cùng nước dùng gà bếp nhà đang sẵn. Vì tương cà vốn mặn, nước dùng gà cũng đã được nêm qua muối nên tôi không thêm bất cứ thức tạo mặn nào,

- Nước xốt xâm xấp ôm ấp các miếng đậu. Chờ xốt sôi thì hạ lửa về liu riu, đậy vung và canh thời gian chừng dăm bảy phút. Giữa chừng mở vung đảo nhẹ tay các miếng đậu để ngấm đều vị tương cà.

Tôi ăn vã đậu với lá kinh giới, vừa đủ cho một bữa tối nhanh. 

Đậu nhìn tươi tắn nhờ phù phép của sắc đỏ tương cà. Quan trọng hơn, món ngon. Không phải là theo một cách hiển nhiên, các miếng đậu chiên xốt cà làm theo cách này nếu kẻ ăn để ý chút thì sẽ dễ dàng cảm nhận nơi đầu lưỡi một xíu tê, một xíu cay, thơm hương gừng-hành-tỏi và chua dìu dịu ngậy khẽ của tương cà. 

đậu phụ ép bỏ nước, chiên rồi rim với xốt cà chua tự làm

Thứ Bảy, 23 tháng 8, 2025

baked eggplant - cà tím bỏ lò thơm hương húng tây

Món làm kiểu "đánh bậy đánh bạ" vì tôi tiếc cái dấu chảo nướng dẻ sườn bò. Và thành công :-)

Dấu chảo nướng dẻ sườn bò phóng khoáng đường dầu mỡ thơm ngậy. Bình thường xong màn nấu nướng và đánh chén, tôi sẽ dùng bã cà-phê để làm sạch sơ chảo trước khi rửa nó. Lần này, đang sẵn có cà tím và bất chợt nảy ý tưởng làm món cà nướng thì tôi tự nhủ, tại sao không. Cái sự "tại sao không" này là là về phép thử nướng cà trong lò tới chín và tận dụng dấu chảo hương mỡ bò.

- Cà tím thái miếng đều tay, cỡ chừng 1/2 bao diêm Thống Nhất. Xóc các miếng cà với xíu này xíu nọ gồm: muối, bột hành, bột tỏi và đặc biệt không thể thiếu là vụn tiêu xay. Để cà nghỉ ngơi chừng 10-15 phút.

- Cà đã ngấm gia vị được dàn đều lòng chảo sắt. Giấy thiếc khum lại thành một cái nắp cho chảo cà. Lò đã nóng ở mức nhiệt 425 độ F. Chảo vô lò.

- Sau 15 phút, lấy chảo ra và đảo mặt các miếng cà. Đậy lại nắp giấy thiếc. Chảo quay lại lò nướng. Thêm 15 phút đợi chờ rồi dỡ chảo khỏi lò.

- Mấy lá húng Tây [sweet basil] được xé ẩu tả và rắc rải lên chảo cà. Đảo nhẹ một cái. Đếm 123, sau vài phút, đảm bảo cà không còn nóng như thể trái mướp nướng mà bọn đạo chích dùng để chặn họng đám cẩu canh nhà thì cũng là lúc mụ ăn tham và ăn tạp tôi đây có thể kiểm tra thành quả nấu nướng bất quy tắc của mình.

Món cà bỏ lò này ngon! Mềm mướt mượt phần thịt quả. Cà tím sẫm phần vỏ cứ thế xơi, còn cà tím lạt hẳn là do kết cấu của da quả mà động đến bạn này thì tôi nhằn bỏ bã. Húng Tây hương thoang thoảng, đậm lạt của muối căn vừa vặn, bộ ba tiêu-hành-tỏi thực hợp lý, và chút béo chút ngậy của mỡ bò ôm ấp, tất cả tạo nên một kết hợp hoàn hảo. Tất nhiên, nếu muốn heo-thì [healthy] thì lần sau làm món tôi sẽ dùng dầu olive hoặc dầu mè!

baked eggplant - cà tím bỏ lò rắc lá húng Tây
mỡ bò thơm nhưng muốn sống khoẻ thì vời dầu olive hoặc dầu mè

cà tím hái từ vườn nhà biển, lên núi bắt đầu uể oải

rắc ướp muối, tiêu, bột hành và bột tỏi

nhã thì bày cà ra đĩa, còn không mình đây xơi cả chảo :-)

Thứ Hai, 19 tháng 5, 2025

củ cải tự do và củ cải trộn xốt ponzu trắng

(1)

Năm ngoái, chúng tôi trồng củ cải, cả ở vườn nhà rừng lẫn vườn nhà biển. Thu hoạch rất khiêm tốn, chừng một tá củ đỏ béo mập và củ trắng lèo khèo. Cuối vụ rau, tôi mặc kệ đám cây cải trong vườn nhà biển vươn mình ra hoa, đậu quả rồi từ từ bắt khô trên cành.

Chào xuân, tôi ra vườn nhổ bỏ đám cây khô và xới đất qua loa gọi là. Xuân tươi tắn biểu tỏ, tôi bắt đầu nghiêm túc nhổ cỏ, cào đất kĩ càng hơn. Tất cả là để chuẩn bị cho mùa rau mới năm nay.

Gần hết thời gian tháng Tư, chúng tôi ở nhà rừng. Hôm rồi, trở về phố biển, mở cửa sau ngó vườn, tôi bị bất ngờ bởi một sắc xanh non tươi. Đám cây nhỏ gần như phủ kín khuôn vườn rau nhìn quen quen, nhưng nhất thời tôi không nghĩ ra được là chi. Sau mấy ngày thì à, củ cải.

Tôi muốn đợi chúng lớn để thu hoạch. Vấn đề là các bạn rau mùa mới giờ đã kín mấy khay trong nhà và ngoài hiên, sốt ruốt chờ xuống đất. 

Cò kè mặc cả với ông lão nhà ta, cuối cùng tôi giữ lại chừng mươi cây bám sát bờ rào. Cây non đi vô thùng ủ rác, cây to vớt vát được đám củ xinh xinh.

(2)

Củ cải tươi mới giòn, mọng nước, hăng hăng cay cay. Tôi bổ dọc thành các lát nhỏ, xóc với đường rồi để bên dăm bảy phút. Sau thời gian đó, chắt bỏ nước đường rồi trộn lượt hai, lần này là với xíu muối, lại để bên dăm bảy phút. Qua ngưỡng thời gian này thì xối nước lạnh, rửa và để ráo. 

Hành tím mấy lát mỏng được xóc qua với dấm giờ chào đón các lát củ cải. Bổ túc chút bột tỏi (tôi lười giã tỏi tươi) rồi trộn một lượt và để nghỉ ngơi ba bốn phút. Sau đó lại động tác chắt bỏ phần nước tiết ra. 

White ponzu sauce là gia vị chốt cho món trộn. Chỉ cần mươi phút để củ cải và hành ngấm thêm tầng hương và vị mới mẻ này là có thể chắt ráo và đánh chén. 

Củ cải vẫn giòn, vẫn mọng nước, vẫn hăng hăng cay cay. Nhưng giờ có thêm chút đậm đà cùng dịu ngọt. Tôi thấy rất ổn. Còn bạn đánh chén thì chê là chua quá đà. Sau đó, ông còn đưa ra ý kiến là cứ thế mà xơi, để thưởng thức trọn vẹn cái sự tươi và nguyên bản vị của củ cải. Với tôi, gặm roạt một củ vừa mới nhổ ngoài vườn (tất nhiên là phải rửa sạch rồi) thì được, chứ hơn nữa thì hăng và cay sao mà chịu nổi.

Nghĩ chút về bình luận của ông lão nhà ta, tôi ồ à, quên mất là xốt ponzu trắng vốn gốc dấm a :-) Vì thế, bữa sau nếu làm món củ cải trộn mau vị xốt ponzu này, tôi hẳn sẽ bỏ qua nhà dấm gạo.

củ cải tươi, tẩy hăng cay và kiếm giòn nhờ đường và muối
lấy vị chốt là xốt ponzu trắng

chưa kịp lớn

đây là củ cải tự do :-)

món thu hoạch đầu tiên từ vườn nhà năm nay

Thứ Hai, 17 tháng 2, 2025

bánh bao kẹp đài loan

(1)

bánh bao kẹp Đài Loan, xong thời gian ủ nay chờ hấp
công thức gốc của cô chủ bếp Diễm Nauy được "chia đôi"
sáu bánh to, dư hai miếng bột lắc lư thành bánh bao tròn tí hon
Mẻ bánh bao kẹp đầu tiên tôi làm, đâu đó hồi cuối hè năm trước. 

Bánh không trắng phau trắng phớ như trong video hướng dẫn của Cô Diễm Nauy: Bánh bao kẹp - Taiwanese bao buns. Chuẩn dáng lại càng không. 

Nhưng về độ mềm, độ nở, độ xốp thì tôi chẳng có chi phàn nàn. 

Thích nhất là làm món không khó, làm lại mau nữa.

(2)

Nhớ lại lần đầu làm bánh bao, loại có nhân, tôi đã từng cập rập tay run. Bánh mới dỡ khỏi xứng hấp con giời tham ăn muốn chảy nước mắt vì vui mừng, còn sau nửa ngày thì oái chà sao mà cái vỏ nó cứng. 

Giờ thì cái sự làm và ăn bánh bao không nhân này xem ra nhẹ nhõm và đơn giản hơn rất nhiều. Bánh làm hôm trước, hôm sau được làm nóng lại tức thì lại mềm lại xốp. Không chỉ vậy, bao kẹp này lợi hại vì làm bạn được với nhiều kiểu loại nhân, mà ngay cả chỉ ăn không thôi cũng rất ngon!

(2)

Nguyên liệu: 300g bột trong đó một nửa là bread flour và nửa còn lại là cake flour (thay cho bột chuyên làm bánh bao) + 170g sữa tươi không đường + 4g men + 45g đường cát + 1g muối + 10g dầu ăn.

Trộn bột bằng máy Kitchenaid: trật tự nguyên liệu vô thố trộn là sữa - men - đường - bột - muối - dầu ăn, sau đó chạy máy ở tốc độ thấp trong 8 phút.

Cán bột và tạo hình bánh: Dàn, cán bột thành tấm có độ dày 0.8-1cm, gấp đôi, lật mặt rồi dàn, cán tiếp thêm 2-3 lượt và chốt ở tấm bột có độ dày 0.4-0.8cm. Dùng khuôn tròn đường kính khoảng 8cm cắt các tấm bột bánh, lật ngược tấm bột tròn và phết dầu ăn lên mặt đó rồi gấp đôi. Cán rộng tấm bột đã gập theo chiều đường gấp ra mép hình cung. Thích thì có thể tạo hình rãnh lá thường hay lá sen - xem thêm Marv - Lotus leaf steamed buns

Cho bánh nghỉ ngơi: Cô Diễm hướng dẫn bật lò ở 30 độ C - 86 độ F và để khay bánh được phủ khăn vải nghỉ từ 60-90 phút, để bánh kịp nở gấp đôi. Lò nướng trong bếp nhà trước đó đang ở mức nhiệt 150 độ F và vừa được tắt, tôi cứ thế cho khay bánh vô và để đó chừng 70 phút.

do bột thừa mình có bánh bao chay
Hấp bánh: Chảo hấp lấy lượng nước 1/3 đun sủi bong bóng báo hiệu sôi thì đặt xửng hấp lên, chỉnh lửa về trung bình và căn thời gian 8 phút. Sau thời gian đó, tắt bếp và kê kênh nắp xửng hấp, giữ nguyên vị chảo hấp trong 5 phút nữa là có thể dỡ xửng, lấy bánh ra, và đương nhiên là đánh chén.

Ngày hôm sau: Tôi làm mẻ 6 bánh, đủ ăn hai ngày cho một mụ tham ăn đánh chén solo khi ở nhà một mình cả tuần dài. Bánh nguội rồi được cho vô hộp và để trong ngăn mát tủ lạnh. Hôm sau muốn ăn bánh nóng, tôi chỉ cần bắc chảo đun nước, đợi sủi bong bóng thì đặt xửng hấp lại với các bước tương tự như lần hấp bánh lúc đầu. Khác chăng là lửa để nhỏ hơn, và thời gian giữ lửa chỉ chừng 5 phút.

Thứ Ba, 24 tháng 9, 2024

màn thầu làm không khó

Nếu bạn không câu nệ về hình thức, và nhất là lại có thái độ "bao dung" về phẩm vị, thì đúng là màn thầu làm không khó :-)

Tôi vốn dĩ không nghĩ tới chuyện thử làm món bánh hấp này. Chỉ đến khi vô tình nhìn thấy cô chủ bếp yêu thích trên mạng nhện với video hướng dẫn làm món cánh gà nướng Tân Cương kèm màn thầu thì tôi mới hấp háy ý định hay mình thử xem sao.

Ngoài công thức của Cô Diễm Nauy cho cảm hứng, tôi tham khảo thêm chủ bếp Miyano Recipe - Soft fluffy steamed bun (mantou).

Bếp nhà không có sữa dừa, chẳng có bột sữa, bột mỳ chỉ là loại phổ thông. Không sao, mình điều chỉnh chút là được.

- Bột mỳ đa dụng 300g
- Đường trắng 30g
- Sữa xấp xỉ 180g (công thức 170g)
- Men chừng nhỉnh hơn 3g chút (công thức 3g nhưng tôi quá tay)
- Mỡ heo 1 thìa súp 

Pha men với sữa, sau phối với bột, đường và mỡ rồi trộn, nhào bột trong mươi phút. Chia khối bột thành hai phần. Mỗi phần bột được nhào thêm một lượt, khoảng 1 phút, rồi cán dàn mỏng và cuộn lại thành một dải dài. Xắt các khối cỡ bao diêm. Cho chúng vô xửng hấp nghỉ ngơi tới khi nở phồng gấp đôi.

Nước đun tới sôi thì hạ nhiệt bếp về trung bình, hấp bánh 15 phút, lấy xửng ra nghỉ 5 phút rồi dỡ bánh ra đĩa. Bánh ấm nóng ăn mềm, xốp, rất ngon.

Tôi khoái chí vụ bánh trái này lắm. Không phải là fan của các bạn bánh hấp không nhân, nhưng làm màn thầu thế này, giống như làm bánh bao kẹp, có cái hay là có thể trữ để dành, và nhân ăn kèm thì phong phú đa dạng mần thoải mái theo tưởng tượng và sở thích của bản thân :-) 

Có thể xé màn thầu ăn kèm súp, cháo hay mấy món canh hương vị bếp Hoa. Màn thầu nguyên chiếc hay cắt thành lát mỏng là món chiên ăn chơi chơi cũng rất thú vị. 

không đẹp nhưng rất được: lần đầu tôi làm màn thầu

Thứ Năm, 5 tháng 9, 2024

một cách muối chua cải thảo

Từ đôi ba năm nay, sự yêu thích của tôi dành cho món kim chi bếp Hàn có chút xê dịch, từ kim chi cải thảo thành kim chi cải bắp chay. Lý do rất khó rành rẽ, đại khái là kim chi cải thảo bỗng trở nên quá đậm vị, quá gắt đối với tôi, hẳn là do thành phần mắm tôm mắp tép và/hay nước mắm - điều mà người thô tháo thì kêu "khẳn", "khắm" trong khi kẻ nho nhã thì nhẹ nhàng bảo "hôi".

Nhưng nếu bếp nhà còn dư kha khá cải thảo mà bạn đã chán việc phải nghĩ ngợi mình nấu món canh chi với rau này thì loanh quanh một hồi, giải pháp khả dĩ hơn cả xem ra vẫn là món muối. Tôi lười làm cải thảo muối nhanh kiểu bếp Nhật, kim chi bếp Hàn thì nặng nề, à thì xuyên tạc và biến tấu phương pháp muối chua ở đâu đó giữa dưa muối nhà mình và kim chi của người Hàn.

Lá cải thảo nguyên tàu được rửa sạch và làm ráo rồi thì đem xóc với muối hạt và nghỉ ngơi qua đêm. Sáng hôm sau, nhẹ tay vắt bỏ phần nước muối tiết ra, tãi các tàu lá lên một cái vỉ rồi đặt vỉ đó nơi thoáng gió, nhưng tránh nắng gắt trực tiếp, đặng rau được hong ráo tự nhiên.

Tối về thong thả bắc nồi nấu nước, chờ sủi tăm nơi đáy thì cho đường vô đảo tan, nước đường kịp sôi thì liền tay tắt bếp. Đặt nồi nước sang bên, bổ túc chút dấm gạo.

Trong khi đợi nước đường-dấm bớt nóng, thái lát mỏng đôi ba tép tỏi, bổ dọc thân hoặc thái lát một trái ớt tươi thành mấy phần, thêm nữa là thái lát mỏng một củ hành hương. 

Các tàu lá cải thảo được xếp theo chiều dài của keo thủy tinh. Nước đường-dấm lúc này còn rất ấm được trút vô ngập phần lá cải. Rải hỗn hợp tỏi-ớt-hành lên trên cùng. Khẽ ấn để tất cả rau và gia vị ngập trong nước ngâm. Đậy kỹ keo rồi đặt nó chỗ mát. 

Sau hai ba ngày, cải thảo thành phẩm được muối chua, kết cấu giòn đanh chắc và vị nhắc nhớ đại gia đình kim chi.

Chân thật mà nói, nhìn hũ cải thảo muối chua thế này chẳng có chi là đẹp mắt, hấp dẫn thì lại càng không. Vì nó thiếu sắc tươi đỏ của ớt và cà rốt, đáo xanh của hành lá như nhiều hũ kim chi cải thảo bán ngoài siêu thị. 

Nhưng tôi chẳng thấy phiền. Nguyên tàu cải thảo muối chua được cắt/thái dài ngắn theo ý, khẽ tay vắt ráo nước ngâm rồi cứ thế ăn đã là rất ngon. Lại tranh thủ phần nước muối chua / brine của hũ kim chi cải bắp còn dư lại dùng ôm ấp bạn cải thảo trắng lớ phớ này, món lại càng "kim chi" hơn :-)

Hôm muối cải thảo, tôi tính toán sẽ làm món canh hầm khoai tây cải thảo muối. Giờ cải thảo muối đã ăn được thì khoai tây đã ăn hết sạch rồi. Tôi làm món khều tay ăn với cháo trắng và cơm rang, cũng rất chi là thoả mãn!

trắng hều hều, coi không đẹp mắt chút nào nhưng ăn rất ôkêla
giòn, đanh, dịu nhẹ vị gừng, hành, tỏi và chỉ thoảng cay xíu xíu

Thứ Năm, 27 tháng 6, 2024

cơm nắm mơ muối

Tôi nấu cơm bằng cái nồi cơm điện có đúng một nấc bấm. Cơm chín thì dùng miếng vải dùng để hấp bánh made in China chỉ sau đúng một lần sử dụng đã kịp rách bươm đường viền để nắm cơm. 

Ý tưởng ban đầu là mình làm cơm nắm muối vừng muối lạc. Xong vụ nắm cơm thì tôi oải và lười, chuyển nhanh phương án thành cơm nắm mơ muối.

Lọ mơ muối bé có giá tiền to tôi mua ở Guido's. Bữa đó, bạn đánh chén nhìn thấy chữ số hiển thị trên máy thanh toán thì mắt trợn ngược, tôi cười hì hì, bởi đây là made in Japan ông nhá, còn nếu ông muốn rẻ thì mua cái hũ toàn chữ Nhật nhưng chua dòng bé tí tẹo tèo teo ghi xuất xứ Trung Quốc. 

Ông lão tò mò nếm thử và không thể kết liễu một trái mơ. Bếp Nhật ông thích và hình dung không có cái vị chua chua mằn mặn này.

Còn tôi thì vui vẻ món cơm nắm mơ muối. Với chút tiếc rẻ, giá có thêm một miếng rong biển nướng và một lá tía tô xanh thì thật là hoàn hảo.

gạo lài cơm nắm nát với trái mơ muối tía tô

Thứ Hai, 3 tháng 6, 2024

có gì trong chén: cà tím xào cay tê dính vị xì dầu ngọt

Món làm siêu mau, siêu đơn giản. Bí mật của món nằm ở bạn tương/xì dầu ngọt - sweet soy sauce mà bạn đánh chén vô tình mua do lầm với soy sauce thông thường. 

Cà cắt khối đều tay, ngâm qua nước lạnh dính xíu muối rồi xả một lượt nước và làm ráo. Chảo sắt đặt trên bếp đợi đến khi thật nóng thì cho mấy hạt xuyên tiêu giã rối vô và đảo mau tay dậy thơm. Gạt tiêu xuyên sang một góc chảo, láng xíu dầu rồi phi thơm hỗn hợp đập dập hoặc bằm hoặc thái tuỳ ý gồm gừng + hành hương + tỏi trước khi cho cà vô xào ở lửa lớn. Nếu thích có thể bổ túc xíu bột nêm nấm, còn không thì chỉ cần nêm nước tương tạo đậm mặn cũng như ngọt vị. Tương ngọt được nêm liền tay trước khi hoàn tất món xào để tránh nguy cơ bị cháy khét.

Thích vị cay thì lúc phi gia vị có thể thêm một trái ớt khô [bếp Tứ Xuyên] được bỏ hạt và bóp thành vụn rối.

Tương ngọt cho ngọt và đồng thời cho sắc đẹp, tôi chưa dùng quen nên rón rén cho xíu gọi là, sau thấy thế là vừa vặn ổn. Còn lại, đậm mặn là do bạn nước tương thường quyết định. Chủ động xào lạt thì được món để ăn khêu khêu đầu bữa, còn nếu muốn làm thức ăn mặn kèm cơm trắng thì chỉ cần nhỉnh tay nêm nước tương.

cà tím xào chay vị Tứ Xuyên cùng khám phá tương ngọt

Thứ Bảy, 27 tháng 4, 2024

bếp chay hiệp hai: một món cà tím nướng và đậu phụ kho tương miso

Nửa trái cà tím được bổ dọc thành bốn miếng rồi nướng sém thơm vị dầu olive. Nửa bìa đậu phụ xắt miếng nhỏ chiên vàng. Một chai tương Minute Miso loại pha loãng dành cho bà con lười muốn nấu miso soup gần cạn đáy. Nước tương nhà không thiếu. Lại có mấy cái chân nấm shiitake tươi đang không biết làm gì, Vậy thì thử mần món cà tím và đậu phụ kho tương miso a :-)

Cà vốn đã nướng rồi giờ lại được xắt thành miếng nhỏ kích cỡ bao diêm Thống Nhất. Đậu phụ rán gần được thì gạt chúng sang một bên để lấy chỗ làm nóng lại cà. Lúc này phần chân nấm được xé sợi qua loa cũng được cho vô chảo. Xíu nước tương bắt vị cho cà và đậu tạo ra tiếng xèo xèo trong chảo nóng, mau tay trút nước tương miso đã được pha loãng thêm sao cho ngập xâm xấp nguyên liệu kho.

Đợi chảo sôi chừng đôi ba phút thì chỉnh lửa về liu riu. Kho tới khi cạn là xong.

Bình thường, tôi quen làm món đậu phụ kho chay với chao, dứa, nấm và thêm chút thơm của tỏi tây, hoặc có khi lại là cần tây. Đậu kho đó ăn bùi bùi ngầy ngậy. Sang món đậu phụ kho tương miso này, món cũng bùi cũng béo nhưng là theo kiểu thoang thoảng, nhẹ nhõm. Điều này cũng là dễ hiểu, người ta vẫn gọi chao béo chứ ai kêu tương miso béo đâu nhể :-)

Bất ngờ to nhất với tôi là các miếng cà tím kho. Ui chao, ngon! Tôi nghĩ, hẳn là nhờ công đoạn nướng sém với góp vị của dầu olive. Miếng cà kho đủ chắc đường kết cấu ngoài mặt mà bên trong thì mềm và mọng bao lấp các nụ vị giác, có ngọt có ngậy có thơm đủ mọi tầng hương và vị. 

Món ăn với cơm trắng rất ngon cái miệng. Thêm nữa, kẻ phàm tục tôi đây còn có thêm chút cảm giác khoái chí, không chỉ là vì đã xử lý được các nguyên liệu cho bếp hiệp hai mà còn là bữa nay mình ăn chay :-) 

bếp hiệp hai: cà tím và đậu phụ kho tương miso

đậu phụ rán, cà tím nướng sém thơm dầu olive
xíu nước tương, miso chủ vị, nước kho ngập và đun tới ráo

rất chi là chay: cà tím và đậu phụ kho tương miso

Chủ Nhật, 7 tháng 4, 2024

có gì trong chén: phở bò chay lần đầu nấu

Tinh thần làm món bắt nguồn từ một ngày ngồi nhìn video hướng dẫn của cô chủ bếp Diễm Nauy - Phở chay - Cách làm thịt bò chay (...). Thực tế làm món có chút sai biệt và điều chỉnh. 

lần đầu nấu phở bò chay, thịt bò chay nhìn giống gan chiên :-)
Lần đầu nấu món, tôi rất hài lòng với tô phở thành phẩm trước mặt, bất chấp sự kém hoàn hảo của nó xét về độ trong của nước dùng cũng như thiếu giá đỗ tươi ăn kèm. 

Thịt bò chay khi chiên thoạt nhìn có vẻ bở nhưng một khi đã được chần nóng rồi thì đảm bảo mềm mà  vẫn có chút đanh và dai như ý, còn về vị đậm đà thì đối với tôi là ổn. 

Bạn đánh chén đang trong giai đoạn kiêng ăn để kiểm tra sức khoẻ ngó tôi nấu và ăn thì thắc mắc, tại sao cứ phải là chay, tại sao đã chay còn cố giống mặn. Tôi giải thích, đây là chay [nhưng vẫn còn lưu] luyến mặn :-)

(1) Thịt bò chay

- Chuẩn bị gia vị: nấm hương khô + tảo biển khô (loại nấu canh) + xíu bột nêm nấm + tiêu, tất cả được xay mịn (bằng cối xay gia vị khô).
- Bột tàn mì và bột đậu gà/đậu hồi (chickpea) lần lượt là 70g và 25g, thêm bột gia vị kể trên được 100g bột trộn.
- Nước trộn 100ml trong đó già nửa là half and half (vì nhà không có soy milk, cũng chẳng có sữa thường), còn lại là nước lã, tất cả được khuấy với xíu bột cacao lấy sắc nâu.

Trộn bột thành khối rồi thì thêm xíu dầu olive trước khi tém và bọc nylon để  bên 30 phút. Sau thời gian đó, thái khối bột thành các lát mỏng và dàn đều chúng ra đĩa để chiên.

Dầu nóng phi thơm tỏi tây + gừng + hành tây, tất cả thái lát. Lọc lấy các gia vị đó để bên rồi dùng dầu thơm này chiên thịt chay. 

(2) Nước dùng phở bò chay

- Rau củ quả tươi: bắp cải, củ cải, tỏi tây và đặc biệt là các chân nấm tươi (lần này tôi dùng shiitake).
- Gia vị được áp chảo thơm tạo vị: gừng, hành tây, hồi, quế, tiêu, đinh hương và bạch đậu khấu.
- Tạo mặn ngọt: muối, bột nêm nấm và đường phèn.
- Tạo thơm và ngậy: hỗn hợp phi thơm dầu chiên thịt chay lúc trước.

Nồi nước dùng dậy sôi thì chỉnh lửa nhỏ và đun liu riu chừng 30-45 phút (không đun quá lâu tránh nồng vị) thì lọc bỏ phần cái. Chuẩn bị ăn thì đun sôi nước dùng trở lại để làm chín nấm và chần thịt bò chay rồi chan nước phở.

(3) Thịt bò chay và nấm

- Nước dùng chay sau khi đã lọc bỏ cái được đun sôi trở lại.
- Thịt chay và nấm được chần, thịt là để nóng và mềm, còn nấm thì chần kỹ hơn chút đặng chín.

(4) Gia vị kèm

- Hành tươi và rau húng.
- Tương ớt tỏi và tương đen ăn phở. 

(5) Được và chưa được

Tôi đã mấy làm làm "fake meat"/vegan meat, đại loại là cứ tùm lum tùm la thêm thắt này nọ nhiều loại gia vị khô. Lần này vì tập trung chuyên đề "thịt bò", tôi chỉ ỷ lại nấm và rong biển để lấy vị đậm đà. Lại thêm khi chiên thịt thì dùng dầu phi thơm hành, gừng và tỏi tây. Vị thịt bò chay làm ra coi như ổn. Riêng đoạn tém và bó bột thì chưa được chặt tay. Thêm nữa, tôi cần điều chỉnh tỷ lệ trộn bột, có lẽ phải bớt bột đậu gà, để cho thịt có độ dai và dính kết chặt chẽ hơn. 

Nấu nước dùng lần này tôi ẩu tả úm ba la tống hết mọi thứ vô nồi nên dù vị ổn thì độ trong còn chưa được như ý. Tôi nhìn thấy trái su su ở cửa hàng Á châu bên Groton nhưng vì nhà sẵn bắp cải nên bỏ qua. Kết quả là không cà rốt chẳng su su, nồi nước dùng vẫn ngọt tươi. Bài học rút ra là bộ tam củ cải, chân nấm tươi và boa-rô (tỏi tây) thật thần kỳ. 

Tôi cũng nghĩ nước dùng bị đục còn là do  tôi tiếc rẻ dùng bã phi gừng, hành và tỏi tây cũng như chần trụng thịt bò chay (đã chiên) trong nước dùng.

thịt bò chay chờ chiên, bột được bọc chưa chặt tay

gia vị ổn nhưng tỷ lệ bột trộn cần điều chỉnh

nước dùng phở bò chay: boa-rô (tỏi tây) thật lợi hại!

Chủ Nhật, 31 tháng 3, 2024

váng đậu khô kho chay

một món kho chay: lần đầu dùng váng đậu khô dạng cọng
- Váng đậu nhiều loại khác nhau, xử lý do vậy có chút phần sai biệt. Lần này, tôi ngâm váng đậu qua đêm, rửa nhiều lần dưới vòi nước rồi vắt ráo, bỏ qua bước trụng nước sôi [tẩy hôi].
- Gia vị kho có dứa [tươi], tảo biển kombu, nấm hương khô. Lại có hỗn hợp hành, gừng và tỏi. Ngọt ỷ vào một miếng nhỏ đường phèn. Mặn có nước tương, tôi dùng Zhongba vị thoạt đầu có chút lạ nhưng dùng quen rồi thực hảo ái, muối và xíu bột nêm nấm. Cay có ớt và tiêu. Và dĩ nhiên không thể thiếu thơm hương dầu mè. 

Vì bếp nhà hết hành hương/tím nên hành dùng lần này là nửa củ hành tây. Tỏi chỉ còn một tép để phi thơm nên cũng coi là thiếu. Vì vậy, cạnh muối và bột nêm nấm tôi còn dùng thêm bột hành và bột tỏi để thêm nếm món kho. 

trước khi chêm nước xâm xấp để kho

Nguyên liệu chuẩn bị là vậy. Sang nấu món thực nhẹ nhàng.

- Chảo sâu lòng láng xíu dầu đợi nóng thì phi thơm hỗn hợp hành, gừng và tỏi. Mấy gia vị đó vừa kịp dậy thơm thì cho tiếp nấm hương vào xào, chừng nấm bắt vị của gừng, hành và tỏi phi thì gạt khéo tất cả sang bên một góc chảo lấy chỗ xào dứa. Đợi dứa cũng dậy thơm thì trút hết các nguyên liệu trong chảo ra một chén/bát riêng. 
- Dấu chảo đó nếu cần có thể thêm xíu dầu rồi dùng xào váng đậu với các gia vị: dầu mè, nước tương, muối, bột hành và bột tỏi, ớt và tiêu. Đảo mau tay nguyên liệu trong chảo ở lửa lớn chừng hơn một phút thì trút dứa thơm hành, gừng, tỏi phi lúc trước trở lại chảo và chêm nước xâm xấp (tôi dùng nước ấm). Thêm đường phèn cùng kombu. 
- Để chảo sôi chừng đôi phút thì chỉnh lửa về liu riu, đậy hờ vung trong chừng 45 phút là hoàn thành việc nấu món.

Váng đậu vừa vặn mềm mà không nát, vẫn đủ đanh mà không cứng. Miếng đưa vô miệng cho dịu chua của dứa, bùi ngậy của dầu mè, lại có ngọt thơm của nước tương, chút xíu cay của tiêu ớt. 

Tôi lười nấu cơm, làm món chơi chơi rồi đánh chén cũng gọi là chơi chơi. Nếu lần sau làm món để ăn kèm cơm, tôi định sẽ rộng rãi phóng tay dầu mè cùng nước tương để thêm bùi thêm đậm cho món.

nguyên liệu cho món váng đậu kho chay với dứa
không có hành hương dùng hành tây
thiếu hành và tỏi, ỷ vào bột hành bột tỏi

Thứ Ba, 24 tháng 10, 2023

có gì trong chén: bánh cuốn/bánh ướt lần đầu làm

bánh tráng mẻ thứ hai - được cuốn ngay trên chảo
(1)

Tôi nhớ mang máng khi còn trọ ở phố Beccaria, có bữa đứng ngó một chị thực tập sinh tráng bánh cuốn bằng chảo chống dính. Chị có để tôi thử, và kết quả là sau đúng một lần cầm cán chảo con giời chào thua. 

Vì thế, bữa nay tráng bánh ướt/bánh cuốn này, tôi coi như lần đầu làm món :-)

(2)

Tôi trộn và pha bột theo công thức của cô chủ bếp Jenny Phương Cooking - savory rice rolls.

Bột pha được bỏ nước trong tổng cộng là 3 lần và để nghỉ xuyên đêm. Bánh được tráng bằng chảo chống dính.

Lần đầu làm món - lá hành xanh xắt nhỏ được thả vô bột và bánh được cuốn với nhân bên trong là ruốc tôm khô, vừa là do tay run vừa là do ẩu tả tính cố hữu trong người, kết quả là bánh tôi làm ra trong mẻ đầu tiên cái dày cái mỏng. Mỏng và nhăn nhúm được túm tém lại rất chi là ôkê la, theo kiểu em xấu nhưng mà tốt - ở đây là ngon. Còn bạn dày thì để lúc nó bục, và khi ăn thì mềm nhão.

Mẻ tráng thứ hai xuôi thuận hơn rất nhiều. Tôi chẳng buồn úp bánh ra tấm silicon rồi cuộn mà cứ thế nhốn nháo dùng vá cuốn bánh lại trên chảo nóng, tất nhiên là chảo đã kịp rời xa lửa bếp. Không đẹp nhưng chất lượng bánh chẳng bị ảnh hưởng tẹo nào. 

Tôi ngại phi thơm hành tím để có dầu thơm trộn bột bánh cũng như hành khô phủ bánh. Giải pháp tạm bợ là thả luôn già nửa củ hành tây vào chảo dầu lấy hương, còn bánh ra đĩa thì rắc chút hành xanh thái nhỏ. Dầu phi hành tây đảm bảo thơm chẳng kém chi dầu phi hành tím. Hành xanh ít không thực cho vị nhưng đủ làm vui con mắt kẻ tham ăn. 

Một điểm nhỏ khác nữa là muối được cho vào bột ngay từ ban đầu thay vì đợi đến khi tráng bánh mới được cho vô cùng dầu hành.

Và tôi hài lòng hơn cả là bánh tráng ra để sau nửa ngày vẫn đảm bảo mềm và mướt. Ăn vui và thích lắm!

rất có dáng vẻ: bánh ăn kèm chả tự làm
mẻ cuốn đầu tiên, run tay cộng ẩu tả, bánh nát không ngon :-(
cho luôn hành xanh vào bột, nhân bánh là ruốc tôm khô

* Note: 103g bột gạo + 77g tinh bột khoai tây + 59g bột năng + xíu muối + 950ml nước / cách 2-3 giờ lọc bỏ nước trong một lần theo nguyên tắc bỏ bao nhiêu bù bấy nhiêu / trước khi tráng bổ túc thêm 2 tbsp dầu hành.

** Note ghi thêm cho kẻ lười đong đo: 2 gạo + 1 năng + 1 khoai tây + 8 nước

Chủ Nhật, 17 tháng 9, 2023

bánh gạo nướng phủ maple syrup - grilled rice cakes with maple syrup

bánh đúc sang hiệp hai hoá phép bánh gạo
maple syrup nấu hồi đầu năm
(1)

Gọi là bánh gạo nhưng nguyên lai món được làm như là bánh đúc [khối]

Bột làm bánh có chủ đạo là bột gạo (Thái Lan), đá thêm chút bột bắp và bột năng. Hỗn hợp bột được nêm xíu đường và xíu muối, chưa kể có thêm cả chút dầu ăn. Theo hướng dẫn phổ biến trên mạng nhện, tôi tuần tự các bước làm bánh đúc gạo: trộn và pha bột, khuấy bột chín tới, cho vào khuôn hấp, úm-ba-la chờ bánh nguội thì dỡ bánh khỏi khuôn... và thưởng thức. 

Vấn đề là nhà có hai người thì một bà thiếu gạo đời em kém vui nhưng được hỏi ăn nhiều không thì dứt khoát lắc đầu; còn lại một ông thì kiêng khem nghe thấy gạo chạy mất dạng. Mà đã làm món thì đâu phải lúc nào cũng rón rén một lượng khiêm tốn. Bánh đúc được làm ra, ăn chơi chốc lát con giời mau chán. Miếng bánh lớn để trong tủ mát được đem ra tính toán. Ơ kìa, vậy thì tại sao mình lại không biến nó thành món bánh gạo nướng nhể :-)

(2)

Vì bánh có độ đậm muối, độ ngọt đường cùng xíu ngậy của dầu ăn nên cứ thế các lát bánh được áp chảo gang cho tới sém rồi tiếp tục cứ thế mà ăn nếm, ăn chơi đối với tôi đã đủ vui vẻ.

Vui vẻ rồi có kẻ tham ăn muốn vui vẻ hơn nữa. Mình có maple syrup nhà làm, tại sao không dùng bạn ý nhể.

Thế là có món mới:

- bánh nướng áp chảo sém vàng như ý
- rưới phủ mật cây phong, để chảo ở mức nhiệt lớn và mau tay lật bánh
- sau già một phút, vừa vặn thấy maple syrup xèo-xèo sủi bọt thì tắt bếp, nhẹ tay lật và đảo bánh khéo cho mật phủ đều toàn bộ bề mặt các lát bánh nướng

(3)

Bánh lấy ra đĩa, đợi xíu cho bánh nguội (nhưng vẫn còn âm ấm nhé), và thưởng thức!

Bánh ngon, ngọt ngoài nộn trong, lại có lớp vỏ giòn giòn, ăn thích lắm. 

Tôi không dám lạm dùng tinh bột và đường. Nhưng mà, thi thoảng làm chơi chơi món này xem ra không phải là một ý tồi.

grilled rice cakes with maple syrup
bánh gạo nướng phủ maple syrup

Thứ Bảy, 9 tháng 9, 2023

bánh đậu nướng: trái tim ruffino

lần đầu làm bánh đậu xanh [nướng]
nhồi bột đóng bánh bằng nắp chai vang Ruffino
Bánh đậu đây chỉ bánh đậu xanh. Nói bánh đậu nướng là vì có một công đoạn bánh ở trong lò. Còn trái tim Ruffino kỳ thực là để chỉ bánh có hình trái tim và bánh có hình tròn do bột được nhồi vô nắp chai vang Ruffino.

Bánh được làm dựa theo hướng dẫn của cô chủ Bếp Hoa - Cách làm bánh đậu xanh đặc sản Hải Dương chuẩn vị với công thức của Bếp Hoa.

Tôi hăm hở làm bánh, đúng theo hướng dẫn ở công đoạn cân đong đậu đỗ và ngâm. Sau đó thì là tung toé thiếu sót, ẩu tả cùng sai lầm. Kết quả là gì? Chúng tôi có một đĩa bánh đậu xanh nướng, nhắc nhớ ít nhiều mấy bạn đặc sản bánh đậu Miền Trung, và cả món bánh đậu nhà làm của một bác ở Phố Đại La mà khi còn học trường Nguyễn Phong Sắc tôi và mấy bạn học có đôi ba dịp "liên hoan" thì chạy qua quán của bác gái để mua bánh mỳ pâté và bánh đậu.

Làm xong mẻ bánh này tôi hoan hỉ lắm. Vì bánh không bị ướt cũng như không cho cảm giác béo và dính. Bánh khô mà vẫn đảm bảo đóng khối tốt. Miếng nhỏ vô miệng tan mịn, có dịu thơm hương đậu và độ ngọt vừa phải.

Hôm nay lần đầu làm bánh cũng coi như dịp tôi có thể chốt cách làm riêng cho mình.

(1) Làm đậu

- 200g đậu xanh vỡ đôi không vỏ được rửa rồi ngâm nước 1 giờ đồng hồ. Đậu ngâm xong được rửa thêm một lượt và tãi ráo, nghỉ ngơi chừng 15-20 phút. 
- Đậu được nấu với nước xâm xấp, nồi đậu sôi được 3-5 phút thì trút đậu ra rổ, xối nước rửa một lượt và  tãi đậu chờ ráo.
- Bắc chảo rang đậu chừng 30 phút, tuỳ mức nhiệt của bếp mà điều chỉnh từ lớn qua nhỏ tuỳ ý. Đại khái là đậu rang xong thơm và sem sém vàng nâu. Đậu rang cân lên được 185g (Cô Bếp Hoa là 160g).
- Chờ đậu nguội thì xay lấy bột.

(2) Vanilla bỏ qua; nước, đường và dầu ăn được đong thế nào

- Tôi không dùng vanilla, phần vì lười lục lọi tủ bếp, phần nữa là vì tôi không cảm thấy cần thiết.
- Đường 90g và dầu ăn 55g, tôi làm đúng theo hướng dẫn. 
- Riêng về nước, tôi không đong chính xác chi li, đại khái dùng 65-70ml (Cô Bếp Hoa là 60ml)

(3) Trộn bột và đóng bánh

Bột được trộn với dầu, rồi sau đó là lần lượt 3 lượt nước bổ túc. Bột bánh trong video của Cô Bếp Hoa cho hình khối chắc, còn bột tôi trộn xong thì sền sệt. Bột đó được viên đùm đùm và nghỉ ngơi chừng nửa giờ. 

Tôi dùng khuôn làm bánh quy của Cụ Cố để tạo hình cho bánh. Bánh đậu xanh quen thuộc hình khối vuông, chữ nhật hay tròn, về căn bản là nhỏ xinh. Còn bánh nhồi khuôn trong bếp nhà chúng tôi thì là những trái tim quá khổ. 

Không những vậy, dù bánh ra khỏi khuôn cho bộ dạng chắc chắn thì bột bánh về căn bản vẫn là quá ướt, bánh theo đó cũng là ươn ướt. Vậy nên có thêm công đoạn ngoài hướng dẫn của Cô Bếp Hoa: nướng bánh!

(4) Nướng bánh và ép bánh lượt hai

Lò nướng được làm nóng chạm mức 350 độ F thì đợi thêm 2-3 phút rồi cho bánh vô. Đặt mức nhiệt mới là 300 độ F, nướng bánh trong khoảng 12 phút. Hết thời gian này, mở nắp lò, để bánh yên vị chừng 5 phút rồi lấy bánh ra.

Bánh có lớp vỏ ngoài săn, hình khối chắc chắn. Cứ thế coi là bánh thành phẩm ô-kê-la.

Tôi giữ lại mấy trái tim, phần còn lại được cho vô thố và đánh tơi. Rồi thêm một công đoạn đóng khuôn bánh.

Lần này tôi để khuôn trái tim sang bên và dùng nắp chai vang Ruffino để nhồi bánh. Tôi làm theo cách của Cô Bếp Hoa, đặt miếng nylon màng bọc thực phẩm lên lớp bột rồi ấn nắp chai, miết đi miết lại đôi lượt, đặt nắp chai lên mặt đĩa/khay, dùng tay giữ màng nylon trong khi nhấc nắp chai lên, và thế là trên khay có một bạn bánh đậu tròn tròn xinh xinh.

(5) Nếu lần sau mình làm bánh đậu

Tôi không phải là người quá hảo ngọt, mấy món bánh trái truyền thống vị ngọt tôi có thích thì chỉ là theo kiểu "lên cơn thèm". Về phần bánh đậu xanh, từ bánh Trung qua bánh Bắc (Hải Dương), ngày trước nghèo khó thấy hiếm lạ và ngon, sau rồi tôi dần dần không thích nữa vì bánh thường là quá béo và quá ngọt, kiểu ngọt khé. Chưa kể bánh thương mại đóng hộp bóng loáng rồng vàng rồng bạc nhiều khi chưa chạm đát [expiration date] mà bánh đã khen khét rồi, chẳng may xơi một mẩu bánh xong thì có khi khó chịu suốt cả ngày. 

Nhưng lọ mọ ở xứ người thì thi thoảng làm mẻ bánh đậu xem ra không phải ý tồi. Vừa là để đánh chén, vừa là để nhắc nhớ phong vị quê hương. Lần tới làm bánh sẽ chỉ có một thay đổi mà tôi sẽ chủ đích thực hiện: tăng thời gian rang đỗ, để đổ sém hơn và như thế sẽ đượm hương hơn.

Và vì món chè đậu kho có hẳn một công thức dùng hoa hồi thì tại sao tôi không thử khi luộc đậu đỗ thả vô một hai nụ hồi khô nhể. 

bánh đậu nướng ra lò, giữ lại vài trái tim
còn lại được xới vụn tơi để đóng bánh lượt hai


nghỉ ngơi một lúc trước khi vô lò nướng

bột ướt cho bánh ướt - những trái tim ướt át

bột trộn dầu và nước, nhiều nước quá thành bột trộn sền sệt

đây là bột đang được trộn dầu

đậu đỗ rang rồi xay

một bà béo ghì vá gỗ chảo sắt
hạt đậu rang xong chẳng còn đâu bộ dạng ban đầu

đậu nấu rồi giờ đến tiết mục rang

Thứ Ba, 18 tháng 7, 2023

chuyện hè về mình hoá bí ngồi và một món cơm hấp zucchini thơm hương olive oil

mùa "rau cho-rau xin" bắt đầu như thế này 
từ Father Mark
(1)

Theo lời kể của bạn đời, nhà Jacobs ở gần chân núi có ông bố, đã qua đời từ lâu, hàng chục năm trước là một khuôn mặt lớn trong làng báo chí Bờ Đông, nhất là ở NYC. Khi về hưu, ông chuyển đến sống ở góc này của Massachusetts, và do thói quen nghiệp thì trở thành tay viết kiểu tay chơi, đóng góp bài vở thường xuyên cho chuyên mục văn hoá của một tuần báo lớn ở/của Pittsfield. 

Ông cụ dân thành phố này quan sát tỉ mỉ người địa phương là một chuyện, mặt khác ông không bỏ qua đám người thành phố có nhà nghỉ ở xó nhà quê và vào mùa hè về đây tập tành làm nông dân như thế nào. Và thế là qua các bài viết của mình, ông để lại một mô tả vừa chính xác vừa hài hước về những bác nông dân tay mơ đến mùa bị ngập trong cà chua, trong bí ngồi và chạy loanh quanh nhà này cho quả nhà kia, một hồi thành trái quả rau dưa thu hoạch hoá chạy vòng vòng. Mô tả này hàng chục năm sau tôi thấy cứ như là được lấy ra từ thành phố biển mùa hè vậy. Ai ai cũng hỏi, ăn bí ngồi không, ăn dưa leo không, ăn cà chua không... Người hỏi dư rau củ quả. Mà người được hỏi tỷ lệ cao là cũng đang loay hoay chẳng biết làm sao với thành quả thu hoạch từ vườn rau mùa hè. 

(2)

Mùa hè ba năm trước ở thành phố biển, chúng tôi ăn "bét nhè" rau từ vườn ông cha hàng xóm. Ông cha chỉ "ki-bo" giữ lại đám tỏi thu hoạch vào ngày đầu tiên của tháng Bảy, còn lại từ rau đến củ qua quả và thảo mộc các loại, ông vẫy tay mời chào nhiệt tình. 

Tôi cầm kéo sang vườn hàng xóm cắt oải hương, thò tay ngắt một đám lá thơm các loại, có bữa thì là ngó nghiêng tìm phúc bồn tử chín để vặt. Rau chủ động xin chủ yếu là diếp và cải rocket, mỗi khi trong bếp nhà có đứa dở hơi cao hứng muốn làm món cuốn mà thiếu hay không đủ rau. 

Sang đến cà chua và bí ngồi thì... chà chà chà, được cho theo kiểu "bị cưỡng bức". Chúng tôi được cho nhiều đến mức trong mấy tuần thời gian tôi còn sợ bị hàng xóm nhìn thấy. Chỉ cần thò mặt ra vườn mà có ông ở đấy, tức thì con giời bị gọi lại và... được cho rau. 

Ở trên núi, hàng xóm nhà cách nhà tương đối xa nên cơ hội hay nguy cơ được hay bị cho rau không quá cao. Còn ở đây thì...

Có lần tôi vẩn vơ nghĩ, nếu mồ ma ông cụ nhà báo kia còn sống và nhìn thấy cảnh giao lưu rau hàng xóm thị dân, chứ không phải là giữa dân thành phố và dân xóm núi, thì ông sẽ có một chuyện kể như thế nào nhể. 

(3)

Hè năm nay, tỏi vườn nhà ông cha được dỡ vào ngày 1 tháng Bảy. Khi chúng tôi từ nhà rừng về lại thành phố biển, đi ra vườn sau ngó một cái, hình ảnh ấn tượng đầu tiên đập vào mắt là dãy củ tỏi mập mạp vắt ở rào vườn rau nhà bên.

Và vì tỏi quý nên ông lão nhà ta sang chào hỏi ông cha sau một hồi trở về quà tỏi chỉ nhõn hai cây tỏi mới dỡ. 

Bù lại là một ôm 4 trái bí ngòi, từ bé tới lớn. Mà đây là ông đã từ chối lấy thêm.

(4)

Nhà có hai người, ông không thích bí ngồi, còn bà thì bận tâm làm thế nào để bí ngồi hấp dẫn. 

Với tình hình đó, rau quà từ nhà hàng xóm có nguy cơ bị hỏng và bị bỏ đi. Mà thế thì thật là phải tội!

Tôi cứ vậy mà bắt đầu một mùa hè-bí ngồi với các gạch đầu dòng về món có zucchini.

leftover rice - zucchini - olive oil
steam-cook in a rice cooker
(5)

Cho bữa nay, tôi có món cơm nguội hấp bí ngòi vị dầu olive.

Cơm nguội leftovers là cơm nấu từ gạo lài ở quán Thái. Láng xíu dầu olive đáy nồi cơm điện, cho cơm vào nồi và dàn đều. Bí ngồi, bỏ đi phần lõi, xắt hạt lựu rải lên trên cơm. Rưới thêm một lượt dầu olive. Bật nút nấu cơm, cái nút duy  nhất của cái nồi cơm điện có từ năm "một ngàn chín trăm lâu quá" này :-)

Sau một hai phút thì mở vung nồi, rưới chút nước lã vào cơm-rau. Nhà không có bình xịt nhỏ, nếu có tôi nghĩ dùng nó là tiện nhất. Bổ túc nước như vậy giúp món trong nồi không bị khô.

Sau chừng mươi, mười lăm phút thì có món để đánh chén. Sở dĩ có khoảng cách giữa hai mốc thời gian áng chừng này là vì có nhiều yếu tố quyết định ở đây: thói quen của người ăn, thích bí ngồi giòn sần sật hay chín mềm; dung tích nồi cơm to nhỏ quyết định mức nhiệt và hơi nước làm nóng mạnh yếu thế nào; lượng cơm và lượng rau củ trong nồi cũng liên quan chặt chẽ đến thời gian nấu nướng; chưa kể việc bí ngồi được xắt to nhỏ ra sao cũng có thể khiến thời gian cắm nồi cơm điện dài kém số phút. Và nhất là, nhiều khi do bận bịu gì đó, bạn quên rút phích cắm nồi cơm, chuyện có khi chỉ đơn giản là vậy :-)

(6)

Cơm-rau hấp mềm, mướt mượt và ngọt thơm.

Có vẻ như tôi quá tay ở lượt rưới dầu olive lần hai, khi phủ dầu lên bí ngồi. Nhưng cũng chẳng sao, vì với bạn dầu này tôi vốn không mấy "giữ kẽ" do ám ảnh ăn dầu làm ta béo a.

Cơm và rau cùng dầu olive, thuần tuý là vậy. Không có bất cứ thức seasoning hay món kèm nào. 

Tôi thích món cơm chay này. Nó rất hương!

Xem ra, bí ngồi không phải là không hấp dẫn a :-)

bữa thứ hai: bí xanh nay chuyển bí vàng
chay hoá mặn với ruốc gà rang cay tự làm

ăn bí ngồi mình hoá bí ngồi

Thứ Sáu, 30 tháng 6, 2023

có gì trong chén: mỳ xào chay vị tương ớt quế lâm

Thai folded brown rice noodles
Lee Kum Kee Guilin style chili sauce
Cholula hot sauce

(1)

Sợi mỳ là Thai folded brown rice noodles, tôi vô tình mua và đến giờ vẫn loay hoay chưa biết chế biến thế nào cho ngon. Làm món lần này, tôi thử cách xử lý mỳ mới: luộc mỳ, để nguội và sau đó là làm lạnh, mỳ lạnh đó được rưới nước tương và được xóc đều rồi để bên chừng mươi phút đến nửa giờ trước khi nhảy vô chảo xào.

Rau trong bếp nhà rừng tiện có gì mình xài cái nấy: cải thảo, cà rốt, nấm shiitake tươi, hành tím, hành hoa, mùi. 

Gia vị nêm nếm cho món mỳ xào ngẫu hứng và mang tính thử nghiệm lần này là bộ ba quen thuộc hành hương + tỏi + gừng bằm vụn được phi lấy thơm cùng lấy vị, tiêu, vụn ớt khô. Và quan trọng nhất là tương ớt Quế Lâm lần đầu tiên tôi mua, lần đầu tiên tôi dùng trong bếp Lee Kum Kee Guilin Style Chili Sauce. Lẽ dĩ nhiên, còn phải nhớ gọi tên nước tương và muối :-)

Cuối cùng, không thể bỏ qua bạn tương ớt để cạnh tô/đĩa mỳ xào, để tuỳ mồm miệng và mức độ thô lỗ của người/kẻ ăn mà sẽ ồn ào hay kín đáo đánh bạn với mỳ và rau.

(2)

Khi mỳ đã ngấm nước tương, khi rau củ đã được thái, khi mấy món gia vị tạo thơm đã được bằm vụn sẵn sàng, nào bắc chảo mình xào mỳ.

- Láng xíu dầu làm chảo nóng thật nóng, cho hỗn hợp hành + tỏi + gừng và nếu thích là xíu vụn ớt khô vào xào dậy thơm. 
- Sau đó là hành tây, cà rốt, cọng cải thảo và nấm, muộn hơn chút là phần lá cải thảo. Tay đảo mau, chảo siêu nóng, được chừng đôi ba phút thì nêm tương ớt Quế Lâm cùng chút nước tương và vụn tiêu.
- Tôi không nhớ chính xác thời gian, đại loại rau ngấm gia vị thì cho tiếp mỳ vào. Mỳ bản chất đã chín và đã ngấm đậm ngọt nước tương, giờ vô chảo chỉ cần nóng và quyện đều với rau củ chín tới là được. 
- Bước cuối cùng trước khi tắt bếp bắc chảo và lấy món ra đĩa/bát là nêm hành hoa cùng mùi thái rối.

(3)

Với món làm lần này, tôi hài lòng ở hai điểm.

Thứ nhất là tìm ra cách xử lý các sợi mỳ Thái gạo lứt. Thứ hai là khám phá tương ớt Quế Lâm, cũng như "gặp lại" quý bà Cholula Hot Sauce vốn quen mặt ở Bayou

Thật thà mà nói, tôi sẽ không phải là fan của bạn tương ớt này. Nhưng thử chút mới mẻ trong bếp thì tại sao không. Và đúng là với tương ớt này, món xào từ rau củ không qua mỳ bún phở, tôi thấy rất chi là ô-kê-la.

các tầng cay: tương Tàu trong chảo xào
tương Mễ trong món bày bàn

Thứ Tư, 19 tháng 4, 2023

một ngày: jusqu'ici, tout va bien

(1)

Đó là câu tôi đọc được trên lưng áo t-shirt đen của một cậu chàng cưỡi Dylan và đội mũ bảo hiểm đối phó cảnh sát giao thông giá dao động từ 30-60K bày bán trên vỉa hè Hà Nội.

Câu này tôi đọc được khi vừa rẽ sang đường Thanh Niên chỗ có đền to Quán Thánh. Trước khi đến đó, qua chỗ làm việc của chính phủ, tôi nhìn thấy và nghe thấy nhao nhao một đám người đỏ rực với biểu ngữ treo cả trước lẫn sau người. Không rõ họ tranh chấp vấn đề gì. Tôi đọc được chữ Bình Định. Mấy bước chân quá cái cổng to của toà nhà mới văn phòng chính phủ, bên chỗ vườn hoa có thêm vài người nữa, lần này là giăng biểu ngữ dài chừng đôi ba mét. Số người tố xem ra quá thiểu so với cả một đoàn thể thanh niên dáng chừng vẫn chưa tốt nghiệp trường an ninh. 

Tôi nghĩ, bỏ qua hết râu ria lý giải cùng bình luận kiểu nhân dân bị các thế lực thù địch phản động kích động này kia chi nọ, việc những thân phận người mang đầy vẻ lam lũ kéo nhau ra tận thủ đô hẳn cũng phải là do quá một giới hạn chịu đựng nào đó.

(2)

Tôi đi chợ An Nam. Lúc lấy xe máy, có ông bác điềm nhiên chỉnh chỗ để thuận tiện lấy xe của mình ra, bất chấp việc cái xe bị ông kê lại chắn luôn xe tôi đây. Lại một Dylan to đùng. 

Ông bác này có túi to khua chiêng gõ trống thông báo cả làng cả nước bố mày đây giàu đi Elite [Fitness]. Tôi nhìn ông bác đã thấy ngờ ngợ, sau lại thấy ông đón một bà thì tôi gần như chắc nịch, đây chân dung của nhà giàu mới nhờ bán đất và cho thuê nhà quanh khu Tứ Liên, Nghi Tàm. 

Chẳng có không khí chi của tuyệt vọng cùng phẫn nộ. Ở góc này của Xuân Diệu, mọi cái đều rất ổn, khi bạn có tiền.

(3)

Trước đó, tôi có bữa trưa thưởng thức đồ ăn chay với một cậu em đồng nghiệp. 

Tiệm tên An Lành, nho nhỏ xinh xinh trên đường Yên Lãng. Nói là tiệm ăn nhưng thực nó là một cái cửa hàng bán đồ chay được kê thêm hai cái bàn gấp cùng vài ghế đẩu nhựa. Mọi thứ nhìn cũ và không hẳn là quá sạch sẽ chi li, làm tôi nghĩ đến bếp nhà Bắc Ninh của Mẹ. 

Bạn nhỏ gọi sẵn đồ ăn, tôi đến chỉ việc ngồi tán gẫu và chờ món ra. Một bát có vẻ là bún riêu [chay] với các sợi bún gạo lứt mềm mượt làm tôi bồi hồi nhớ Mây Trắng. Chả nấm cùng một loại chả khác có tên rất Bụt viên-ngộ được chiên giòn ăn và chấm với hỗn hợp dấm mơ muối cùng tương ớt Mường Khương. Hai món chả trừ cái điểm trừ là dư dả vị dầu mỡ thì còn lại đối với tôi là rất ngon, rất vui vẻ. 

Ăn chay thế này xem ra thực ổn a :-)

(4)

Tôi có cuộc trò chuyện nhẹ nhõm và vui vẻ với cậu em này.

Như những gì tôi cảm nhận mơ hồ kể từ sau những trắc trở giấy tờ cùng dịch cúm Tàu, cái ao làng chữ nghĩa xem ra càng ngày càng trở thành ao tù nước đọng, bất chấp bao lớp sơn mang tên kiểm định chuẩn quốc tế, công bố ISI/SCOPUS và hàng tá các hội thảo quốc tế vàng đen trắng đỏ đủ màu làm nên một phường nhuộm. 

Phàm dân băm bổ nghiệp mưu sinh tự do hay mấy người thường làm công hưởng lương vui vui vẻ vẻ với hưởng thụ văn hoá là phim truyền hình phát trên VTV nếu có gì không hài lòng về xã hội thì cũng chỉ nhằm mấy anh ả công chức bậy bạ nơi cơ quan công quyền cấp cơ sở, xa hơn thì có khi là đám cán bộ to mới bị bắt trong vụ đăng kiểm, bay giải cứu hay vắc-xin COVID. Nói đến giáo dục, người ta cũng chỉ gào lên mấy chuyện bạo lực học đường, học phí cao, sách giáo khoa đắt đỏ hay cao hơn chút là mơ hồ xứ ta sao lắm ông bà thạc sĩ tiến sĩ. 

Nhưng những cái lệch lạc và xấu xí vi tế của hệ thống mang tên nghiên cứu và đào tạo bậc cao, thực chỉ có ở trong chăn mới biết chăn có rận. Mà đã ở trong chăn rồi, bọn rận chữ nghĩa còn mải đánh quả công trình làm giàu để mua nhà, gửi con du học đế quốc cứ gọi là thi nhau hút máu béo múp míp chứ đâu mà phản tư phản tỉnh chi chi. Thế nên thằng nào bên ngoài chửi cứ chửi, các đại giáo sư các chuyên gia sắp trở thành đầu ngành cứ hung hăng thẳng tiến trong mớ bài vở chữ nghĩa đẳng cấp quốc gia quốc tế của mình.

Tôi nghe kể một lãnh đạo của mình có bài về thành tựu nhân quyền nước ta được đăng quốc tế không chỉ khoe khoang ầm ĩ trên "phây" nhà mà còn chu đáo ân cần in ra giấy gửi cho từ học trò tới đồng nghiệp để tham khảo. Cũng lãnh đạo-đồng nghiệp đó viết bài tụng ca thành tích chống dịch Việt Nam và ngạc nhiên thay, vào cái thời điểm bao vấn đề đã trở nên tung toé mà cái tạp chí chuẩn quốc tế nào đó vẫn cứ đăng bài. 

Những chuyện này tôi chẳng ngạc nhiên hay quá xúc động. Cái ao làng vẫn đẹp trong mắt ai. Và jusqu'ici, tout va bien với khối người!

* Quán chay thực dương An Lành, 153 Yên Lãng, Đống Đa, Hà Nội
Cô Hoa 0389544665/0981241169; Cô Huyền 0373681386
Món chay tại cửa hàng + đồ khô thực dưỡng + cỗ chay theo đặt hàng
chay An Lành: chả nấm cùng viên-ngộ

chay An Lành: ăn ngon nhưng hỏi ăn gì, em không rõ
hình như là bún riêu

chay An Lành: chấm trộn tương ớt Mường Khương và dấm mơ muối