trám đen ỏm

Tháng 7 tháng 8 Âm lịch là mùa trám đen. Người già trong nhà căn cơ, đi chợ về với mớ trám, vừa làm vừa lẩm nhẩm tính rồi kết luận ăn trám đắt hơn ăn thịt. Xét về mặt nào đó, sự so sánh này cũng có lý. Ba chục ngàn đồng mớ trám về ỏm xong ăn với mắm tính kỹ thì với một nhóm thợ xây toàn những thanh niên tuổi làm tuổi ăn thà mua dẻo thịt ba chỉ rang mặn còn được cơm hơn là bát trám khều đũa gắp ăn nếm chứ không thể là ăn no.

updt. món TL làm 8.2016

Đấy là tính của người già. Còn với người trẻ hơn một tý trong nhà, còn chưa biết tính toán sao cho hợp lý cái ví tiền sinh hoạt hàng ngày lại còn lười và dốt với mấy vụ làm món, thì bát trám đưa lên mâm đáng giá gấp nhiều lần mấy món thịt thà. Thịt trám bùi bùi, ngầy ngậy. Đơn sơ ăn với chút mắm không đã ngon, cầu kỳ có thịt nạc vai băm rồi rim ta lấy cái nước thịt đó trộn với trám rồi ăn kèm với nước rau muống luộc thì bữa cơm ngày cuối hè đầu thu phong vị có phần vui vẻ hơn, đánh tan cả cái nỗi bực thân trước sự đỏng đảnh của thời tiết.

Cách làm trám đơn giản xét về công thức. Nhưng cái độ may mắn trong việc định lượng độ nóng của nước đun sôi thì quả là khó. Người Việt dân gian vốn chẳng bao giờ chính xác mấy thìa mấy dĩa bao nhiêu độ nên cái sự miêu tả cho các khâu thao tác làm món từ người nói tới tai người nghe và tay người thực hành luôn luôn xê dịch hàm nghĩa. Vì thế mới có chuyện dở khóc dở cười là đôi ba người tập tành làm món trám ỏm rồi chịu thua vì căn nước không chuẩn nên món trám không mềm mà cứng đơ, bỏ đi rồi cứ tiếc rẻ mãi.

Dù sao, đại để thì món trám ỏm là như thế này:
- Trám đen mua về rửa sạch sẽ rồi để ráo nước.
- Nước cho vào nồi đun đến khi lăn tăn bọt đáy nồi hay có người còn gọi là nước bắt đầu "reo" thì bắc cái nồi ra, thả trám cùng mấy hạt muối vào và đậy vung.
- Nước nguội thì vớt trám và lấy dao khía ngang thân bỏ hạt.
- Phần thịt trám trộn với chút nước mắm hoặc nước thịt rim.

 * Trám sau khi rửa phải để ráo tiệt nước. Nếu trám còn ướt quá thì nhiệt độ nước ngâm trám sẽ giảm, nguy cơ món trám ỏm thay vì mềm bùi thành cứng như đá sẽ là rất cao :-)

** Note bổ sung 6/2021: Và đây phát hiện mới, trám đen ỏm trữ đông.