Thứ Tư, 19 tháng 11, 2025

củ cải om bếp hoa - red braised daikon

Tôi thực hiện lời hứa với bản thân, đi tìm một công thức xứng tầm giá trị của các nàng tiên củ cải.

Trừ việc loạng choạng nhớ quên thế nào mà bỏ qua bạn dầu hào, tôi làm đúng đến gần như là từng li lai công thức gốc của Lucas Sin - All about chinese red braise / Why it works trên trang mạng nổi tiếng Food52. 

Tôi thấy mình có chút tâm thần khi bỏ ra cả một buổi tối ngâm cứu công thức và ngày hôm sau là nửa sau buổi sáng để làm món với nhõn một khoanh củ cải. Nhưng điều này thực đáng. Miếng củ cải thành phẩm ngon khủng khiếp. Và thêm nữa là tôi hiểu ra được vài cái của việc bếp núc, từ kỹ thuật xử lý rau củ tới trật tự các gia vị tạo hương vô chảo dầu phi.

Đích tới trong hành trình du ký củ cải của tôi: Sudachi | Japanese Recipes | Yuto Omura: Perfect daikon steak that melts in your mouth.

nguyên liệu làm món: nhõn một khoanh củ cải, em đây là tiên

trật tự phi thơm gia vị lấy hương: gừng - hành - tỏi - xuyên tiêu
(tôi quá tay dầu, khi gia vị dậy hương rồi thì chắt bớt dầu khỏi chảo)

người ta xốt phủ củ cải, tôi đây có món xúp-xốt-củ-cải

đại để trình bày món củ cải một khoanh của tôi là thế này :-)

tô rỗng = tôi hoan hỉ

Note nhỏ ghi lại cho lần làm sau:

- Chọn và xử lý củ cải nguyên liệu: củ cải càng tươi mới càng tốt / gọt vỏ kỹ (dày) / cắt miếng sao cho bằng nhau / lẹm mép tròn ở hai đầu của miếng củ cải / khía nhẹ hai đường cắt nhau tạo thành hình chữ thập ở hai mặt tròn của miếng củ cải.

- Om - tẩy: xếp củ cải vô nồi với nhúm nhỏ gạo (nếu thích có thể thêm vài hạt muồi) rồi chêm nước ngập và đun tới sôi; liền sau đó chỉnh lửa liu riu và nấu thêm chừng 30 phút trước khi lấy ra để ráo.

-  Gia vị phi hương tạo vị theo trật tự vô chảo dầu: gừng đập dập - tỏi đập dập - dọc thân trắng hành tươi xắt đoạn (có thể dùng hành hương) - xuyên tiêu; chú ý để lửa bếp trên trung bình, kiên nhẫn chờ tới khi các thức trong chảo dậy hương rõ ràng và bắt sắc sém vàng.

- Nguyên liệu / gia vị cho nước kho theo tỷ lệ tương ứng 2-2-2-2-1: nước tương thường - hắc xì dầu - nước tương chấm - dầu hào - đường.

- Chế nước kho và thời gian om: sau khi các gia vị phi dậy thơm, chêm nước  cùng các loại nước tương, dầu hào và đường, căn lượng sao để có thể ngập miếng củ cải; cho củ cải vô nồi khi nước om sôi, đợi nồi sôi trở lại thì chỉnh lửa về liu riu và om trong nửa giờ; lấy củ cải ra để ráo khi hết cữ thời gian này.

- Chế xốt phủ củ cải: lọc nước kho rồi cho phần nước kho đã lọc này vô trở lại nồi chảo (đã tráng qua để không dính vụn gia vị) đun tới sôi; hỗn hợp tinh bột pha nước được chuẩn bị từ trước giờ được chêm từ từ vô nồi, đặng sao được kết cấu xốt ưng ý; ngay khi tắt bếp thì bổ túc một hai giọt dầu cho nước xốt này (tôi dùng luôn dầu phi lúc trước).

- Trình bày: dội nước xốt phủ các miếng củ cải, điệu đà thì trang trí vài vụn hành lá xanh.

Thứ Ba, 18 tháng 11, 2025

still life - trống rỗng là tự do

Đi gặp ông vặn răng, được cho một túi giấy trong đó có mấy món chăm sóc răng miệng. Cái túi đó được giữ lại, just in case, vì biết đâu mình sớm có chuyến đi nghỉ vài ngày.

Hệ thống vòi phun nước tự động cho vườn rau và vườn hoa được lắp xong, những món cũ hay dư lẽ ra cần được cho ngay vào các túi rác theo phân loại. Nhưng không, hai cái gioăng nối được giữ lại, just in case, cho một dự án thủ công vui vẻ mà cụ thể là gì thì mình chưa kịp nghĩ ra.

Rồi chi chi nữa, nào là các quai túi giấy chờ gom đu đủ thì sẽ đan một miếng lót; một miếng nhỏ vải thun thực tiện để lau các mép nhỏ xung quanh bồn rửa bát; mấy bao giấy khử trùng cá nhân chờ được xếp vô hộp dành riêng cho chúng; hộp đồ khâu mini lẽ ra phải ở trong giỏ lớn chuyên cho tiết mục khâu khâu vá vá...

Tất cả, chúng nằm lăn lóc, lộn xộn trong cái giỏ. Từ nhiều tháng nay!

Hôm nay, vì cần xử lý cái quần mặc nhà bị tuột chỉ mà tôi rờ tới cái giỏ.

Sau vài động tác, giờ tôi nhìn cái giỏ trống rỗng. Và thấy mình tự do!


Thứ Hai, 17 tháng 11, 2025

có gì trong chén: một tô mỳ trà xanh nhật bản

Japanese green tea noodles nhãn bình dân J-Basket mua ở tiệm Á bên Groton giá mắc hơn so với siêu thị Á to ở thành phố lớn hay các kênh bán hàng trên mạng nhện song vẫn là chấp nhận được trong hoàn cảnh người đi chợ tôi đây sống ở vùng sâu vùng xa nơi thực phẩm Á không phải dễ chạm trong tầm tay, còn mua qua mạng thì lại không bao giờ đặt khối lượng lớn.

Tôi luộc một tay mỳ ở nước sôi lửa lớn trong 6 phút (gợi ý trên bao bì là khoảng 5 phút). Mỳ lấy ra khỏi chảo luộc được xối nước lạnh rồi lật trong vá sao cho thật ráo. Xóc các sợi mỳ với vài giọt dầu mè.

Phần xương của mấy miếng sườn cốt-lết được ninh liu riu nhiều giờ. Tạo vị chỉ có muối, hành tây, gừng, chút bột rong biển (thay cho đường) và xiu xíu bột nêm gà (mà tôi tin là làm cho nước dùng được nấu từ nguồn nước tự nhiên trên núi cao trở nên "mềm" hơn).

Rau gia vị đang sẵn trong bếp nhà rừng có một nắm cần tây thu hoạch từ nhà biển và một bó hành lá xanh trang trại đắt hơn vàng mua ở Guido's. Tôi muốn dùng cả hai bạn này cho bữa trưa mỳ trà xanh hôm nay.

Thịt sườn được xay/bằm, ướp với muối, tiêu và bột rong biển, để nghỉ ngơi trong tủ lạnh vài giờ cho ngấm. Chảo láng xíu dầu, phi dậy hương hỗn hợp bằm hành và tỏi rồi cho thịt vào làm món thịt bằm rang. Trong quá trình này, dùng cái vá gỗ dằm thịt trong chảo để tránh bị vón thành tảng lớn, nêm chút nước tương và bổ túc cả một ít nước dùng vô để thịt không bị khô. Kiên nhẫn đợi cho tới khi được các vụn thịt khô săn bên ngoài mà khi nếm thì lại thật là mềm. Trước khi tắt lửa bếp chừng đôi phút, thả vô chảo mấy cọng mùi tây đập dập, và nếu thích thì có thể rắc vài vụn tiêu xay cho thêm cay thêm hương!

Bày thêm cho tô mỳ có trứng luộc, hành tây thái lát mỏng và hành lá xắt nhỏ. Lại có bên cạnh một chén nhỏ nước chấm/xốt được pha từ nước tương + ponzu sauce + gừng bào + dầu mè để tuỳ người ăn có thể thêm vô tô mỳ. 

Đơm mỳ vô tô. Một góc tô đón tiếp các bạn vụn thịt dính cọng cần tây. Góc khác có hành. Chan nước dùng nóng dzãy lên. Đặt vô trứng gà luộc. Và... đương nhiên là đánh chén rồi 🍜

Tôi rất thích cảm giác này, cảm giác của người nấu món tuỳ hứng nhưng đồng thời biết hài lòng với hoàn cảnh cụ thể. Làm một tô mỳ (trộn) đúng kiểu Nhật là một ý rất hay. Nhưng nhìn phải nhìn trái, với những gì đang có thì tại sao không cái việc mình nấu và ăn các sợi mỳ trà xanh theo kiểu của riêng mình :-)

green tea noodles với nhãn ghi làm từ bột mỳ và kiều mạch

Chủ Nhật, 16 tháng 11, 2025

cuộc sống đắt đỏ: tiên củ cải

Ông lão nhà ta có việc xuống núi, tôi thấy vậy thì nói ông mua củ cải. Ý tưởng tôi có trong đầu lúc đó là làm lại món củ cải ngâm dầu hoặc ngâm dấm mới học được. Cả cuối chiều loay hoay dọn dẹp trong bếp, tôi cứ chốc lát lại thấy các bạn củ cải khoẻ khoắn tươi vui kích cỡ bắp tay người lớn nhảy nhót trước mắt mình. Rồi tôi thấy tiếp nào hũ to lọ nhỏ món củ cải thành phẩm với tô cháo trắng lấp ló đằng sau.

Đến cuối ngày thì những mong đợi, những dự phóng ngắn ngủi đó vỡ vụn. Tôi thấy ở đáy túi giấy đi chợ mà bạn đánh chén mang về ba bé củ cải cỡ trứng gà trứng vịt mũm ma mũm mĩm và đầy vẻ vô tội.

Tôi vừa định mở miệng trách bạn đời thi ông nhanh hơn tôi, thì thào, hơn 5 đồng đấy. Dù đã quen với việc mỗi lần lên núi mà phải đi chợ thì từ Guido's qua Woodlife đến Farmer's Market, chúng tôi không thiếu dịp cùng nhất trí cao độ rằng thì là mà cứ như bị highway robbery ý nhể  nhưng lần này tôi vẫn choáng. Choáng xong thì tôi chuyển sang nhớ nhung các bạn củ cải to lực lưỡng ở cửa tiệm Á bên Groton, tiền bỏ ra cho ba em bé organic và vỗ ngực tự hào chúng em đây là locally grown gần đủ để tôi vác hai thanh niên củ cải xuất xứ thùng hàng to đến cả trăm ký.

Giờ tôi đang nghiêm túc suy nghĩ sẽ làm món gì cho xứng tầm giá trị của ba nàng tiên củ cải này :-)))

ba cô tiên củ cải trong cái vỏ hộp chè sen 100g xuất xứ Việt Nam

Thứ Năm, 13 tháng 11, 2025

khi một ông mỹ nghe chuyện về việt nam và bắt đầu thắc mắc

(1)

Tôi làm bún thang phiên bản "rút gọn" và "xuyên tạc". 

Gật gà gật gù một mụ tự nấu tự khen. Lại gật gà gật gù một ông Tây lơ mơ bếp Việt bảo ăn ngon ra phết. Một bữa đánh chén cả nhà vui.

Xong bữa, tôi rất ra vẻ ta đây biết nhiều hiểu rộng, giải thích cho ông lão nhà ta sự tích bún thang Hà Nội, về tài tình của các cụ nhà ta xưa khi xử lý leftovers.

Nghe xong câu chuyện của tôi, bạn đánh chén hỏi, thế sau Tết khối nhà vẫn còn bánh chưng mà tại sao người ta không cho bánh chưng vào bún thang

Thôi, chúng mình nói chuyện khác!

(2)

Con gái gọi điện về Bắc Ninh, trò chuyện với ông cụ già mắt mờ tai kém. 

Con nói như hét, kiên nhẫn lặp lại lời mỗi khi Bố hỏi, con nói gì (?). Cuộc trò chuyện có thể chậm nhưng thông tin chẳng vì thế mà thiếu hụt. 

Hôm nay con gái biết lý do Mẹ vắng nhà là vì đi dự võ lâm đại hội Ngày hội Toàn dân của làng, hay theo ngôn từ chính thống là của thôn. Hoạt động có văn hoá văn nghệ, có phát biểu của cấp trên, và đặc biệt là có ăn cỗ.

Bạn đời ngồi cạnh tôi hóng hớt nghe chuyện, thắc mắc tại sao chỉ có bà cụ già đi ăn cỗ. Lời giải thích tôi nhận được từ Bố chẳng khác nào chuyện con tằm nhả tơ... phú ông cháy áo, khái lược lại là mỗi người tham dự chỉ góp có 20 ngàn đồng, chi phí làm cỗ như vậy chủ yếu là lấy từ quỹ của làng cũng như đóng góp của các Mạnh thường quân nhân dịp này. Làng có trên dưới 200 hộ gia đình, sân đình dù có rộng mấy cũng không thể dung nổi toàn thể dân làng, chưa kể một bầu đoàn thê tử quan khách, rồi quan trọng nhất là bà con ý tứ chuyện tiền nong nên nhất trí cao độ mỗi gia đình chỉ đi một người đại diện. 

Tôi nghe đến đây coi như đủ minh bạch. Nhưng ông lão nhà ta sau cuộc điện thoại của tôi liền mang cái vẻ mặt phi thường nghiêm túc mà quay sang thắc mắc, đã là ngày hội solidarity thì ắt tất cả mọi người phải đi ăn cỗ chớ.

Tôi chịu thua ông!

* Chuyện kể từ Mẹ ngày hôm sau: Chính xác tiền góp cỗ của nhân dân là 30 ngàn đồng/người, thôn chi thêm 70 ngàn đồng/người. Thôn nghèo, bà con giữ ý, thế nên mỗi nhà cử một đại diện là đúng rồi còn gì :-)

có gì trong chén: củ cải tươi tẩy đường, ngâm dấm và nước tương thơm hương

Món được làm sau khi tôi tham khảo video của Bé Heo Family Cuộc sống Đài Loan - Không cần phơi nắng / Củ cải ngâm xì dầu giòn sần sật, ăn kèm món gì cũng ngon, một chủ bếp có khuôn mặt lúc nào cũng tươi, nói năng cũng như làm bếp theo lối duyên thầm, chân chất, mộc mạc chứ không phải kiểu mở miệng thánh thót vị ngôn tình, động tác bếp núc như của nàng thơ lần đầu tay dao tay chảo và căn bếp thì long lanh, bóng lộn như ảnh chụp trong tạp chí phong cách sống dành cho đàn bà hiện đại. 

Món tôi làm có chút điều chỉnh nhỏ theo công thức gốc: thay dấm đen bằng dấm gạo; bổ túc thêm xíu hắc xì dầu và xuyên tiêu.

- Củ cải rửa sạch, giữ nguyên vỏ, bổ dọc thân củ thành hai phần rồi thái lát, xóc với đường và để sang bên chừng nửa giờ. Sau đó, rửa sạch và nhẹ tay bóp thật ráo.

- Nước ngâm củ cải có dấm gạo + nước tương + đường theo tỷ lệ tương đương 3 - 1 - 1.5. Ngoài ra, nêm vô nước xốt này chút hắc xì dầu lấy màu và dầu mè. 

- Nguyên liệu / gia vị khô gồm: ớt khô, lá nguyệt quế, hoa hồi, quế, tỏi và xuyên tiêu.

Cho củ cải vô thố lớn, rải các nguyên liệu / gia vị khô lên rồi sau đó là nước ngâm. Trộn đều tay. Cầu kỳ (và nếu là làm lượng lớn) thì cho vô keo và nén. Tôi làm lượng nhỏ nên để nguyên trong một thố nhỏ đậy nắp kín và bảo quản trong tủ mát.

Món để sau một đêm ăn ngon. Còn sang hôm nay, sau hai ngày ngâm trong dấm và nước tương, các miếng củ cải giòn đanh, khe khẽ hăng, cay và tê nhờ kết hợp ớt-tỏi-quế-hồi-xuyên tiêu, vừa chạm tới độ đậm muối trên bức nền chủ vị là ngọt đường và dịu chua dấm gạo.

Tôi biết được mẹo tẩy củ cải bằng đường từ bạn nhỏ đến từ Quế Lâm nên đối với bước xử lý này của cô chủ bếp Bé Heo thì thấy hết sức bình thường. Nhưng khi thấy nguyên liệu / gia vị ngâm củ cải có quế, hồi và lá nguyệt quế thì tôi ngạc nhiên lắm. Sau tôi nghĩ, đã có các bạn này thì thêm tiêu xuyên hẳn là được, nhất là sau khi đã làm món củ cải khô ngâm dầu theo công thức của cô chủ bếp Mandy của Souped Up Recipes theo đó có dùng tới tiêu xuyên. Về vị củ cải ngâm dấm và nước tương này, tôi cảm thấy mình không sao có được một diễn tả trọn vẹn. Đại khái là món cho tôi một cảm giác rất chi là bếp Trung Hoa, nhưng nếu được hỏi cụ thể thế Chinese style nó là dư-nao (thế nào) thì tôi chịu :-)

củ cải tươi tẩy đường ngâm dấm và nước tương
thoảng cay ớt và tỏi, thơm hương quế, hồi cùng xuyên tiêu

không giống hoa chẳng tựa nhật: một món xíu mại viên chiên nhân thịt heo và ngưu bàng

món làm chẳng giống ai, nhưng đảm bảo xíu-mại-tính :-)
Đầy đủ và chuẩn chỉnh cho mô tả thành phần nguyên liệu làm nên món thử nghiệm xíu mại viên chiên lần này của tôi phải là: thịt heo, ngưu bàng, cà rốt, nấm hương (khô) và hành tây. Vì ngưu bàng là thành phần rau chủ đạo nên tôi gọi tắt xíu mại viên chiên nhân thịt heo và ngưu bàng :-)

(1)

- Thịt heo dùng làm món là sườn cốt-lết Kurobuta. Thái thịt thành các miếng mỏng và nhỏ, ướp muối và tiêu rồi để nghỉ ngơi trong tủ lạnh đôi ba giờ đồng hồ trước khi đem xay và ướp với các nguyên liệu rau củ cũng như gia vị khác.

- Ngưu bàng thái sợi nhỏ rồi xắt vụn, ngâm trong nước lạnh chừng 10-15 phút, xối nước vài lượt rồi vắt ráo. Cà rốt cũng thái sợi rồi bằm vụn. Hành tây xắt nhỏ. Hành lá xanh thái nhỏ riêng biệt hai phần dọc trắng và lá xanh. Nấm hương sau khi ngâm tẩy mềm được thái/bằm vụn nhỏ. 

- Gia vị ướp tạo hương và vị có muối (chủ đạo), láng cháng xíu bột cá Nhật và bột rong biển, bột hành, bột tỏi, gừng mài vụn và không thể thiếu tiêu xay cũng như mấy giọt dầu mè và xíu xiu nước tương. 

- Tạo dính kết và độ mềm cho nhân xíu mại có kết hợp arrowroot powder và tinh bột bắp.

(2)

- Cho thịt vô cối xay, bổ túc các loại bột cùng chút nước đá lạnh. 

- Chảo láng xíu dầu rồi phi thơm xíu hành hương bằm nhuyễn với thân trắng hành tươi thái nhỏ. Cho nhân nấm hương vào xào trước. Lúc này, thả chút muối và nước tương. Tiếp đó lần lượt thêm vô chảo ngưu bàng, cà rốt, và hành tây. Phần hành lá xanh xắt nhỏ chỉ cho vào chảo khi tắt bếp. Nêm mấy giọt dầu mè, rắc xíu tiêu xay, rồi đảo tất cả phần nhân này một lượt. Để nhân sang bên chờ tới khi thật nguội.

- Nhân rau củ xào nguội rồi thì đem trộn với thịt xay. Trộn nhân đều tay theo chiều kim đồng hồ (giống như khi trộn nhân sủi cảo). Ép nhân vô hộp và cho nghỉ trong tủ đông 2-3 giờ.

- Nhân đủ chắc rồi được lấy ra viên theo ý. Hấp xíu mại ở lửa lớn mươi phút, sau hạ nhiệt bếp về trên trung bình - trung bình. Thời gian hấp phải căn theo kích cỡ của các viên xíu mại, với món hấp lần này là 20 phút.

- Xíu mại được lấy ra khỏi vỉ hấp và để trên khay cho ráo và nguội. Bắc chảo với xíu dầu làm nóng rồi phi dậy thơm tỏi đập dập. Tỏi phi sém vàng được lấy ra khỏi chảo, cho các viên xíu mại vô và chiên ở lửa trên trung bình cho tới khi được các viên chiên sém vàng. 

Có thể cứ thế đánh chén. Tôi dùng dấu chảo vừa chiên xíu mại để xào cải bok-choy trắng cùng nấm nâu để có bữa tối xíu mại viên chiên trên nền rau củ này.

(3)

Tại sao ngưu bàng trong nhân xíu mại?

Chuyện dài dòng. Đại khái là hai ba năm trước, trong khi tìm kiếm thông tin chỉ dẫn làm chả cá kiểu Nhật, tôi vô tình dừng chân ở bếp nhà của bà nội trợ người Nhật sống ở Mỹ. Paste viên chả cá của bà bác này ngoài cà rốt và hành tây có thêm ngưu bàng. 

Tôi không tìm lại được địa chỉ kênh của vị nữ đầu bếp tại gia, nhưng chuyện về việc cấp đông ngưu bàng hầu luôn có thể tiện dùng bất cứ lúc nào cũng như trộn ngưu bàng vô nhân chả cá thì tôi nhớ kỹ. Nó tựa như một gợi ý, một cảm hứng để suốt cả một năm trời tôi làm đủ trò trong bếp với nhà củ này.

Không có những thành phần nguyên liệu quen thuộc cho/trong công thức thịt viên như củ năng - water chesnut, vụn bánh mỳ khô - bread crumbs hay yến mạch cán dẹt - rolled oats, tôi thấy dùng ngưu bàng như thế này rất ổn.

bếp nhà rừng không có khay hấp tử tế
dùng cái đĩa này và tặc lưỡi, thế vẫn ổn a :-)

Thứ Ba, 11 tháng 11, 2025

chào mùa đông

Biết trước trời lạnh nhưng tôi vẫn bị bất ngờ khi lên núi.

Tuyết lúc đầu chỉ là lác đác tối muộn hôm qua, sang nửa sau ngày hôm nay thì là rơi dày đặc, lại thêm gió lớn thi thoảng làm thành một cơn bụi tuyết khổng lồ chạy ngang qua khung cửa sổ.

Tôi ngại lạnh, ngại tìm giày, ngại ních quần áo ấm nên ở tiệt trong nhà suốt cả ngày. 

Nhưng chỉ hôm nay lười biếng vậy thôi. Vì việc rừng dở dang còn nhiều lắm!

cuối chiều, nghe Wuthering Heights từ Kate Bush
qua Dan Vasc - Angra Cover :-)

sau bữa trưa

cuối sáng

trà cúc Chính Thái

bữa tối muộn hôm qua với thức ăn nhiều hơn cơm:
tương thịt phong cách bác nông dân Quế Lâm
và củ cải khô ngâm dầu mới làm hôm trước

Thứ Hai, 10 tháng 11, 2025

cà chua sấy khô ngâm dầu olive - [sun] dried tomatoes preserved in olive oil

Món nằm trong chuỗi cà chua ký với thu hoạch từ vườn cả nhà rừng lẫn nhà biển, tiếp sau tương cà - tomato sauce đã làm và đã thành công :-)

- Rửa sạch cà chua, đợi ráo thì bổ đôi dọc thân quả. Sau đó là phơi đón nắng và gió trời, bắt đầu với các mặt cắt. Hết ngày nhớ mang khay phơi vô nhà.

- Vì trời uể oải thì từ tự nhiên hoá thành nhân tạo, sau hơn một ngày phơi nắng cà chua, tôi thỉnh cái lò nướng.

- Các miếng cà chua sấy sau khi ra khỏi lò nướng được tỉa tót bỏ đi dấu vết đầu núm quả. Tiếp đó là được ướp/trộn với dầu olive và oregano khô cùng muối. Trộn thật kỹ, sao cho các miếng cà đượm muối, đượm dầu và thơm hương kinh giới tây. 

Lót đáy lọ thuỷ tinh nhỏ một hai lá húng Tây tươi (sweet basil) cùng một tép tỏi nhỏ, xếp các miếng cà lên. Thích thì thêm một lá húng và một tép tỏi nữa. Nhẹ tay nén thành khối các thức trong lọ trước khi chêm ngập dầu olive. 

Vì dùng lá húng tươi nên lọ cà chua khô ngâm dầu olive này được tôi giữ trong tủ lạnh. 

hoan hỉ với thành tích xử lý sáu trái cà chua khô 
rồi hỉ hả, từ nay không cần mua cà chua khô ngâm dầu ở tiệm Ý nữa

phơi cà chua, đo kiên nhẫn
tôi dùng plum tomatoes

ông trời đỏng đảnh mang bộ mặt âm u
chúng em đây vô nhà hưởng nắng qua khung kính 

cà chua bi nướng chậm ngâm dầu olive - olive oil packed cherry tomatoes

mẻ cà chua bi ngâm dầu cuối cùng của năm 2025
cho hành và tỏi để nướng cùng cà chua
(1)

Món này ngon! 

Và lợi hại ở chỗ có thể đóng hũ lớn nhỏ tích trữ ăn dần :-)

- Rửa sạch cà chua, đợi ráo thì dàn ra khay nướng (sứ/thuỷ tinh). Rưới một chút dầu olive, nêm xíu muối, oregano khô (tuỳ thích), trộn/đảo nhẹ tay rồi cho vô lò nướng ở mức nhiệt 400 độ F trong 20 phút. 

- Sau thời gian này, dỡ khay ra khỏi lò, chờ cà chua nguội chút thì cho một nửa già hoặc có khi là 2/3 lượng cà chua vô hũ thuỷ tinh. Tiếp đó xếp lá nguyệt quế [bay] khô, một nhánh nhỏ rosemary tươi và 1-2 tép tỏi thái lát. Lại cho nốt chỗ cà chua còn lại vô hũ. Dùng dao ăn hay thìa súp ấn đều quanh thành hũ, sao cho cà chua kết thành khối. 

- Đổ dầu olive ngập, lớp dầu phủ "dày" tầm 2-3cm. 

Bảo quản trong tủ lạnh. Tôi đặc biệt thích dùng bạn này trét bánh mỳ, hoặc có khi là bánh quy giòn (mặn) cứ thế chấm rồi ăn, 

(2)

Từ nhà rừng qua nhà biển, trúng vụ thu hoạch cà chua bi vô cùng phong phú, tôi đã làm mấy mẻ để tích trữ.

Vì cái tính ẩu tả cố hữu nên tôi nhớ nhớ quên quên, có mẻ bỏ qua lá nguyệt quế khô. Món thành phẩm xem ra không bị sứt mẻ chi về cái độ ngon của nó.

Lại vì cái tính thích nghịch thì ở mẻ cuối cùng, tôi thử dùng lá gia vị tươi là thyme và oregano. Tôi chưa nếm thử nên không rõ làm cách này ngon dở ra sao.

Tôi cũng có lần thử cho hành hương và tỏi (thái lát mỏng) nướng chung với cà chua. Có cảm giác là món nhờ thế lại thêm hương, nhưng đồng thời cái chất vị tươi mát của cà chua xem ra bị lấn át và chìm đi chút xíu.

sau 20 phút ở mức nhiệt 400 độ F trong lò nướng

thành tựu là đây, tôi quên thả lá nguyệt quế

Chủ Nhật, 9 tháng 11, 2025

củ cải khô ngâm dầu bếp hoa

Hôm nay tôi lại càng yêu cô chủ bếp Mandy hơn!

Một cây củ cải bự được mang về nhà từ cửa tiệm Á bên Groton. Khi nhặt nó cho vô giỏ hàng với bạn đồng hành là một bó ngưu bàng, tôi nghĩ mình sẽ dùng nó để nấu canh dưỡng sinh.

Như mọi khi, tôi nhảy phắt từ kế hoạch này sang ý tưởng nọ. Ngưu bàng vẫn thảnh thơi một góc bàn bếp, còn củ cải được tôi quyết định dùng làm cà la thầu. 

Nạo vỏ, cắt sợi và tẩy muối, chu trình sơ chế tối hôm qua không có gì khác thường. Nhưng đến trước giờ đi ngủ thì tôi lại điên điên thêm một lần nữa khi muốn thử làm củ cải ngâm dầu theo hướng dẫn của cô chủ kênh Souped Up Recipes khi cô xử lý liền một tay 50 lbs củ cải.

Tôi làm món theo tinh thần ý đại cương. Còn về chi tiết thì không thể tránh khỏi những khác biệt nhỏ.

- Củ cải sau khi tẩy muối được chắt bỏ phần nước mặn rồi vắt ráo. Dàn các miếng củ cải lên khay lưới và sấy trong lò qua đêm ở mức nhiệt 125 độ F. Tổng thời gian sấy là chừng 8 giờ.

- Đun nước sôi và dùng nước đó ngâm củ cải sấy trong 12 phút (vì sợi cắt ban đầu tương đối nhỏ). Sau đó vắt thật ráo.

- Gia vị chế cho món dầu ngâm củ cải có hỗn hợp bằm gừng - tỏi - ớt khô bếp Tứ Xuyên. Thêm nữa lại có hành tươi thái nhỏ, chút vụn ớt khô bếp Hàn Quốc, chút đường, xiu xíu muối (ít thôi, vì củ cải đã qua một lần tẩy muối), và đặc biệt nhất là mấy hạt tiêu xuyên giã mịn.

- Đun sôi dầu rồi dội lên hỗn hợp gia vị vừa chuẩn bị, đảo một lượt. Đợi dầu ngâm gia vị bớt nóng thì cho củ cải vô và trộn thật đều. Cuối cùng là cho sản phẩm vô keo.

Từ một cây củ cải bự, thành quả lao động bếp núc từ tối qua tới trưa nay của tôi là non nửa cái hũ Mason món củ cải khô ngâm dầu bếp Hoa. Ông lão nhà ta nhìn cái hũ thì cười phá lên. Tôi đã rầu lại càng rầu hơn, bao công làm giờ đúng là "ăn chẳng bõ dính kẽ răng".

Nhưng nếu bỏ qua điều này thì tôi hoan hỉ lắm. Món vừa làm xong, đưa vô miệng một sợi củ cải khô nếm thử, úi chà ngon. Giòn sần sật, đậm đà các tầng hương và vị. 

Tôi biết thêm một công thức làm món. Và quan trọng hơn, tôi bắt đầu có chút tự tin rằng thì là mà một khi khi đã có thể tự làm món này rồi thì kể từ đây có thể giảm kích cỡ của những cơn thèm mấy túi rau củ quả muối bếp Hoa thi thoảng chợt đến chợt đi.  

* Rút kinh nghiệm cho lần làm tới: (1) Xay nhuyễn gừng và tỏi thay vì băm bằm ẩu tả như lần này; (2) Căn chỉnh lượng dầu với gia vị trộn, bữa nay tôi phóng quá nhiều dầu; (3) Và quan trọng nhất là làm thật nhiều củ cải :-)))

** Mẻ thứ hai: Củ cải được giữ nguyên vỏ, các miếng dưa muối thành phẩm cho cảm giác đúng là giòn hơn. 

từ một cây củ cải bự có thể gây tai nạn
giờ món củ cải khô ngâm dầu ngót lại như thế này

gia vị chờ xối dầu, tỏi và gừng bằm chưa được nhuyễn

tẩy muối nửa giờ, sấy lò gần 8 giờ, giờ ngâm nước nóng

"hunan style" duck terrine - terrine vịt cay hương bếp hồ nam

Tôi cảm thấy rất tự tin mỗi khi làm món đùi vịt quay kiểu Hồ Nam. Sự chắc chắn đó kết hợp với cái tính điên điên thích nghịch trong bếp cũng như ý tưởng có được sau khi xem hai bạn trẻ người Singapore làm chinese style duck confit (với chễm chệ hàng đầu các bình luận là eo ôi, kinh) và video hướng dẫn làm classic ham hock terrine của Quý Bà Mary Berry cho ra kết quả là món thử nghiệm terrine vịt cay hương bếp Hồ Nam lần này của tôi.

Hương và vị của món terrine về căn bản chính là hương và vị của món đùi vịt quay kiểu Hồ Nam tôi vẫn làm bấy lâu nay. Khác biệt nằm ở cách nấu. Vịt được áp chảo mặt da cho sém vàng thì sau đó được ngâm trong mỡ vịt và master sauce, tỷ lệ xấp xỉ 1-1, và om trong lò ở mức nhiệt 200-250 độ F gần 6 giờ đồng hồ (nửa thời gian đầu tiên là 250, sau đó hạ về mức 200).

Đùi vịt lấy ra khỏi khay mỡ và nước xốt chờ ráo. Dỡ bỏ phần da cũng như mấy chỗ diềm sém chắc. Thịt vịt mềm mướt sắc hồng được tách thành các miếng nhỏ và xóc với xíu vụn tiêu.

Lấy một phần nước xốt kết hợp với gelatine. Bao một lớp màng bọc thưc phẩm mặt trong của khuôn. Rải một lớp hành lá xanh xắt nhỏ, rưới một lớp hỗn hợp xốt-gelatine, rắc một lớp thịt vịt rồi cứ thế lặp đi lặp lại. Dùng thìa dàn và ấn nhẹ lớp mặt trên cùng trước khi tém gọn lớp màng bọc.

Để món nghỉ ngơi trong tủ lạnh. Sau một đêm, chúng tôi có món terrine vịt cay này.

Tôi không có gì phải than phiền hay ỉ ôi về vị của món. Tôi nghĩ là rất ổn. Về sắc nâu sậm của món, tôi nghĩ nếu muốn món thành phẩm xinh đẹp giống như nhiều bạn duck terrine bếp Tây thì chỉ có một cách là bỏ qua việc dùng nước xốt khi pha gelatine, và làm vậy thì món sẽ giảm bớt kha khá cái chất Hồ Nam nồng nhiệt cay hương.

Nếu có lần làm thứ hai thì điểm to duy nhất tôi cần rút kinh nghiệm là hài hoà lượng gelatine được dùng. Cho món lần này, rõ ràng là tôi đã quá tay. Bằng chứng là miếng nhỏ đưa vô miệng, đầu lưỡi vừa sung sướng cảm nhận yểu điệu mềm mướt của tiểu thư vịt thì gặp ngay anh chàng "keo" khoẻ hơn lực sĩ :-)

trong bếp có cần u mặc không?
câu trả lời là đây: "hunan style" duck terrine :-)))

Thứ Bảy, 8 tháng 11, 2025

ở đây và ở kia: dọn dẹp và đồ vật

Tôi nghĩ mình vẫn chưa thoát khỏi tình trạng khó chịu và bí bách mơ hồ. Nhưng điều tốt là cuối cùng thì tôi cũng mở miệng nói ra vấn đề của mình. Và tốt hơn nữa là cuối cùng thì tôi cũng nhúc nhích tấm thân.

Trở về nhà biển, tôi dọn vườn rau để đón mùa đông. Father Mark đã trồng tỏi, nhìn ô vườn của ông cha ngay ngắn gọn gàng rồi quay sang ngó cái vườn nhà mình thì tôi hơi oải. Nhưng không bắt đầu thì sao có kết thúc, thế là tôi dọn. Giá đỡ cà chua đã được thu dỡ, kha khá dây đậu đỗ khô đã được cắt gỡ khỏi hàng rào. Còn vài cây diếp và củ cải thì tôi có ý nán chờ một chút, hầu thu hoạch hạt giống cho mùa sau. 

Trong nhà, tôi sớm đầu hàng với mấy mặt bàn đầy thư tín và đồ tạp nham chi chi của bạn đời. Phạm vi dọn dẹp là một góc bếp, coi như tương đối ổn. Tôi cũng bắt đầu loại bỏ kha khá báo và tạp chí bày bừa xung quanh lò sưởi của phòng khách chính. Bụi và rác nhiều hơn tôi hình dung lúc trước khi dọn dẹp. Tôi ví von, có lẽ cái psy của mình nó cũng bẩn bừa chẳng kém.

Anh bạn trẻ Rajiv Surendra sống ở NYC nhân nói về các đồ vật trong căn hộ của mình thì nhấn mạnh triết lý đồ đẹp cần phải [được] dùng, [được] mang hàng ngày thay vì treo lên, trưng lên hoặc giấu trong tủ khoá. Hôm nay trong lúc dọn nhà, tôi ngẫm nghĩ ừ nhể, tại sao mình khổ với đồ vật.

Hy vọng sau hai ngày cuối tuần này có vài cái túi rác được tống tiễn ra khỏi nhà. Và những mảng ghi xám trong các suy nghĩ của tôi phai màu chút ít.

đã đến lúc tôi cần tự hỏi có cần đặt Times và 
The New Yorker bản giấy nữa không

nhờ công lao của TL, góc coi tivi của ai đó trở nên dễ thương hơn

đĩa của bà cố Bắc Âu và chén của một sư phụ gốm Trung Quốc
ngày mai tôi sẽ pha một ấm trà ngon :-)

tôi gọi vui đây là "Area 51" ở nhà biển
tốt nhất là không động đến a

thịt đùi vịt nấu chao đỏ

Món làm lần đầu, với cao vút tinh thần bếp thử nghiệm cũng như thuỷ chung nguyên tắc căn tuỳ hoàn cảnh.

(1)

Chuyện bắt đầu rất chi là hài hước. Tôi có hai cái đùi vịt mua từ Scott's Meats, tính toán một làm món quay bếp Hồ Nam, một cho món thử nghiệm vịt nấu chao.

Tính là vậy thì tôi bắt đầu hành động: trèo lên mạng nhện gõ cửa nhà Cô Ba Bình Dương. Có một ý niệm về món, bước tiếp theo là đi chợ. Siêu thị xanh sạch đẹp của anh chị em hippie và yuppie trong trung tâm thành phố biển thế quái nào lại không có khoai môn. Tôi đành về nhà với nhõn một thành phần nguyên liệu làm món là lon sữa dừa để rồi rất mau phát hiện mình bé cái nhầm, tôi cần nước dừa chứ không phải sữa dừa.

Nhưng chẳng sao, chao đỏ mình đang có, ngại chi mà không mần!

Cô Ba Bình Dương dùng sả, nhà biển có một chậu sả bự nhưng tôi lười đào đào bới bới để lấy thân củ thì tặc lưỡi, đằng nào đã không khoai môn chẳng nước dừa thì bạn này cũng cho ra khỏi đầu. Nhưng nếu vậy thì xem ra có chút không ổn a!

Vậy là tôi lại trèo lên mạng nhện, coi một tý anh bếp Nhâm Trần, ngó một tý cô bếp Món người Hoa. Úi cha cha, ổn rồi, thiếu khoai môn vẫn là khiếm khuyết to, nhưng về sả thì tôi có riềng thay thế!

lần đầu làm món: thịt lọc đùi vịt nấu chao đỏ
(2)

Đùi vịt được làm sạch, tôi cắt tỉa phần rìa được tám miếng cỡ bao diêm Thống Nhất để dành cho món vịt nấu chao.

Thịt vịt lọc đó được ướp với chao đỏ cả nước lẫn cái + đường + hỗn hợp bằm nhuyễn gừng-hành-tỏi và xíu bột nêm gà cùng muối. Thịt ướp được để nghỉ ngơi trong tủ lạnh qua đêm.

Sang giữa sáng ngày hôm sau thì tôi bắt đầu nấu món. Chảo dầu phi thơm hành cùng tỏi bằm cũng như riềng xay nhuyễn (lấy từ tủ đá). Chờ các gia vị dậy thơm thì cho thịt vịt vô xào tới khi ang áng săn, thời gian chừng 10-12 phút. Cho tiếp cà rốt thái miếng vô đảo thêm vài lượt đôi ba phút thì chêm nước ngập. Đun tới sôi, thêm mấy khối hành tây rồi chuyển lửa về liu riu nấu trong chừng 40 phút. Trước khi tắt bếp, nêm nếm sao cho vừa miệng. Đơn giản vậy thôi.

(3)

Món thành phẩm cho bữa trưa của tôi hôm nay là một tô bún vịt nấu chao.

Ngoài sắc vàng cam hướng đỏ của món có thêm xanh tươi của bok-choy trắng cũng như tươi tắn của lá húng Thái và hành lá xắt nhỏ. 

Tôi không đến mức ghét vị cà rốt nhưng đúng là chưa bao giờ thích miếng/khối cà rốt trong mấy món canh hầm. Bất ngờ bữa nay là tôi rất vui vẻ đánh chén bạn rau củ hồng hồng này, vừa vặn mềm mà không nát, ngấm ngậy của vịt và chao, rất ngon. Cải bok-choy cũng ngấm kha khá cái béo cái ngậy cái hương của canh và dĩ nhiên là ngon chẳng kém. Còn ngon nhất và bất ngờ nhất là thịt vịt, mềm và dịu ngậy, vừa đảm bảo chứng tỏ em đây là vịt mà lại không mang cái vị cái mùi ngai ngái đặc trưng của thịt vịt - điều vốn làm không ít người dù thích các món làm từ thịt vịt nhưng lại e ngại xông pha bếp núc.

Sau vụ nấu bếp thử nghiệm này, tôi hoan hỉ không chỉ về món ăn làm thoả mãn cái dạ dày mà còn về việc nhờ coi video của Cô Ba Bình Dương mà tôi học thêm được mẹo ngâm thịt vịt trong nước pha gừng, muối và rượu, thay vì chỉ chà xát hỗn hợp thanh-tẩy rồi xả nước làm sạch. 

* Tham khảo:


không có khoai môn, hỏi ây-ai [AI]
thì ra giải pháp: thay bằng cà rốt :-)

ghi lại trước khi quên: federal hill 2025

* Note ghi chuyến đi cuối hè 2025 với Chef Brian.

(1)

Hẹn hò nhiều tháng mãi rồi hai ông bạn mới định được ngày đi Good Fortune. Nhưng cái siêu thị của người Hoa đó không phải là gạch đầu dòng đầu tiên trong danh sách các điểm ghé thăm trong chuyến đi đảo Rhode này. Bếp trưởng Brian lên kế hoạch rõ ràng: trước tiên là dạo chơi một vòng Federal Hill, ăn trưa ngoài quảng trường, ghé mấy cửa hàng để mua thực phẩm bếp Tây.

Cứ thế mà chúng tôi có một ngày đi chơi và đi chợ dễ chịu, vui vẻ. Trời đủ mát, đủ ấm, đủ nắng, đủ gió... tất cả đều là vừa vặn. 

(2)

Ấn tượng to đầu tiên của tôi về khu phố Ý là các mái nhà phẳng. Sau đó là các cửa tiệm với tên rất chi là Ý. Còn đến thời điểm dùng bữa trưa ngoài trời chỗ quảng trường trung tâm thì cảm giác của tôi là cứ như thể đang ở đâu đó của Châu Âu. Tôi nghĩ hẳn là do cái đài phun nước cùng ánh nắng hắt qua các tán dù và âm thanh nói cười trầm bổng phát ra từ các bàn cafe ở bên mép quảng trường của các vị cao niên hẳn là người gốc Ý.

Cách bàn ăn trưa của chúng tôi hơn chục bước chân là một bà già ngồi mép đài phun nước chén kem ly với khuôn mặt rất phỉnh. Một nhà mẹ với con trai và bằng hữu của con trai vừa ngồi vô bàn thì bà mẹ phát hiện ra bà già. Có vẻ như họ là láng giềng của nhau. Bà mẹ hồ hởi khoe đây là bữa trưa mừng sinh nhật bản thân và giới thiệu cậu con trai về thăm nhà cùng cô bạn có khuôn mặt Á Châu mũm mĩm và tay đầy hình xăm trổ. Ở mép quảng trường, các ông nội bà ngoại ngồi lười biếng sưởi nắng, Ý ngữ vút bay trong không trung tạo thành các sóng nhạc vui vẻ, hãn hữu mới có một hai câu tiếng Anh khi ai đó đi qua và chào hỏi một trong số họ. Các nhóm cổ cồn túm năm tụm ba cùng đi tìm bữa trưa, dưới nắng giòn rực rỡ ai nấy đều chỉnh trang khuôn hình com-lê cà-vạt cùng giày váy công sở.

Ở hầu hết các tiệm quán trong khu Little Italia này, khung cửa sổ to chiếu ra đường được kê một tấm ảnh hoặc poster lớn bày tỏ lòng tiếc thương Ngài Thẩm phán Caprio, người gia nhập câu lạc bộ Thiên Đàng hồi cuối tháng Tám rồi.

(3)

Bếp trưởng Brian bản tính săm soi không nói làm gì, nhưng ngay cả bạn đánh chén của tôi khi nhận xét về bữa trưa ở Costantino's Venda cũng chỉ gật gù được. Riêng tôi, tôi hài lòng với món gọi của mình: piccata di vitello

Nghiêm túc mà nói, lát thăn bê mỏng đối với tôi chẳng khác chi thăn heo; nhưng mà thịt đó ngon trong phần nước xốt phủ dìu dịu chua nhờ nụ bách hoa cũng như rau củ ăn kèm. Và đặc biệt hơn cả, đây là lần đánh chén món Ý ở xứ cờ-hoa hiếm hoi mà tôi không phải lo nghĩ về cái kích cỡ quá khổ của đĩa thức ăn.

(4)

Ở Venda Ravioli, tôi thèm thuồng nhìn các kệ hàng, cái gì cũng muốn rờ tay túm cho vô giỏ hàng. Sống cùng lão Tiên sinh, hoàn cảnh thay đổi, thái độ thay đổi, đã từ lâu tôi thờ ơ với mấy chuyện mua mua bán bán. Nhưng đúng là trong một chốc lát ở siêu thị thực phẩm Ý đó, tôi thấy cái máu cuồng-mua của mình bỗng nóng trở lại.

May mắn là lý trí nhắc nhở, lại thêm sức kềm của ki-bo tính, nên cuối cùng con mụ ăn tham tôi đây thấy mình thật thông thái khi rời cửa tiệm chỉ với một chai dầu olive, mấy lát prosciutto và một ly tirsamisu cold brew đã tu quá nửa.

Thành tựu đi loanh quanh khu Ý kiều của tôi còn là một hộp bánh ngọt ba món đầy hứa hẹn thoả mãn cái dạ vốn lúc này căng phồng vì bữa trưa và thức uống sau bữa trưa.

 (5)

Vẫn là ở Little Italia, tôi còn có một quan sát - trải nghiệm thú vị khi thò chân vào một cửa tiệm bán đủ món nhưng chuyên đề chính là gà, gà tươi. 

Quán tên Ý, thức bán bên trong thì là phong cách toàn cầu thời đại. Tôi thấy có ổi, nhìn y chang ổi đào nhà mình và nếu có khác chăng là vóc quả nhỉnh hơn chút. Tôi thấy trứng [chim] cút, trứng vịt bán theo khay. Rồi chi chi nữa tôi thấy nhiều lắm nhưng không nhìn kỹ ra là cái chi chi vì chỉ sau chừng đôi phút trong tiệm tôi thực mau chuồn lẹ ra ngoài. Lý do? Cái mùi của tiệm. 

Nó chẳng giống bất cứ cái mùi chi chi tôi đã từng quen biết, nhưng đồng thời nó lại làm tôi liên tưởng đến một thế giới phong phú mùi, đến một chuỗi các hình ảnh quá khứ. Tựa như tôi đang ở khu chợ trời ở khu Aligre trong những tháng ngày sống ở Paris. Tựa như tôi đang đi qua các quầy hàng ngoài trời trong khu chợ của người Hồi giáo ở Philly. Thậm chí là chút thoang thoảng của một cửa tiệm chuyên thực phẩm Ấn ở một góc nào đó của vùng New England mà tôi đã từng vô tình dừng chân. Và cuối cùng, dứt khoát không thể bỏ qua cái phức hợp mùi trong phạm vi khu đồ sống của các siêu thị Á Châu. Nhưng nếu chỉ là vậy thì tôi hẳn đã có thể ở lâu hơn trong cửa tiệm. Ở đó còn có cả mùi đặc trưng của mấy quầy bán gà vịt tươi sống kèm giết mổ tại chỗ vốn quen thuộc ở các chợ truyền thống của Hà Nội. Và cái mùi đó ý à, úi chà, không đáng yêu tẹo nào.

Sau tôi là bạn đánh chén cũng mau chuồn lẹ. Riêng bếp trưởng Brian, hẳn do đặc điểm nghề nghiệp mà ông chẳng hề hấn chi trong kết giới mùi đó. Ông thong thả ngó các kệ hàng, tán gẫu với nhân viên của tiệm rồi cuối cùng thong thả mở cửa bước ra ngoài sân quảng trường nơi chúng tôi đứng đợi.

Trong khi tôi chỉ tập trung vào sự quan sát, thực ra là kèm cả hành động khịt khịt cùng phán đoán (mùi),  và so sánh thì ông lão nhà ta lại phát triển cả một câu chuyện sặc mùi thuyết âm mưu. Theo ông, đây là điều không-thể-chấp-nhận, vi-phạm-luật (vệ sinh an toàn thực phẩm), rằng không ở đâu trên đất cờ-hoa người ta có thể thấy điều tương tự. Rồi tiếp đến rằng thì là mà chuyện này kể ra cũng hợp lý, chúng ta đang ở khu Ý kiều. Cuối cùng, đỉnh cao của cái màn lập lụi sặc mùi xỏ xiên đó là cái chợ này do các bác mốp Ý kiều quản lý và nếu có ai phàn nàn về mùi của tiệm gà thì hẳn là mồ ma ông thẩm phán đã ưu ái nhắm mắt ngó lơ. 

(6)

Sau Federal Hill, chúng tôi có một vòng mua bán vui vẻ ở siêu thị của người Hoa.

Tôi trở về nhà với thành tựu là mấy món đồ bếp nho nhỏ, nhìn rất bộ tầm thường nhưng với tôi lại là phi thường lợi hại.

Về đến nhà tôi mới thấy mình dở hơi khi quên mua thứ này thức nọ, từ bún Mỹ Tho/Lái Thiêu tới tàu xì. An ủi là chúng tôi có món tráng miệng sau bữa tối cực ngon là phần bánh tiramisu mang về từ Providence.

Thứ Năm, 6 tháng 11, 2025

ghi lại trước khi quên: jacob's pillow 2025

Hè năm nay, vé được đặt sớm cho hai buổi diễn. Trong đó, buổi đầu tiên được chọn với một lý do rất hài hước từ ông lão nhà ta: hầu tôi có thể nhìn tận mắt thế nào là African dance. Và thế là tôi đã tận mắt nhìn!

Lần đầu tiên, chúng tôi xem biểu diễn ở sân khấu ngoài trời của Jacob's Pillow. Đoàn vũ công [gốc rễ] Tây Phi [nhưng] đóng trụ sở ở Washington. Ông giám đốc thực là một bậc thày miệng lưỡi makerting, cứ thong thả con tằm nhả tơ kể chuyện về múa, về lưu giữ văn hoá... mà không quên cài cắm mấy cái gợi ý, mấy cái mời mọc có thể dịch nghĩa là nếu các bác ủng hộ [tài chính] thì quả là quý hoá.

Hoan hỉ buổi biểu diễn nhưng thành thật mà nói thì tôi cũng chỉ là vui thích nhất thời, ngay tại chỗ mà thôi. Còn sau đó, tôi bỗng có chút gợn. Lý do? Tôi đã coi không ít video ghi lại các buổi tập cũng như trình diễn của Les Ballets Africains do cả gợi ý cũng như thúc giục từ bạn đời, vốn là hảo bằng hữu của mồ ma ông giám đốc vũ đoàn này - Italo Zamba. Và một khi bắt đầu so sánh thì đúng là khác biệt một trời một vực.

Nhưng mà thôi, tôi tự an ủi, mình được xem bằng hai con mắt, trực tiếp. Rồi thêm một an ủi nữa, buổi biểu diễn kế tiếp vô cùng hứa hẹn.

Đáng tiếc là đã có một tai nạn. Và sau sự kiện đáng buồn đó, toàn bộ phần còn lại của mùa hè Jacob's  Pillow đã bị huỷ lịch.

Hẹn mùa hè sang năm!

các vũ công cứ múa, bà con cứ vỗ tay,
còn trên trời mấy thằng cha nhà giàu cứ vô tư lượn tàu bay cá nhân

cuộc sống đắt đỏ: thước đo

(1)

Xúc xích được làm trong một xưởng nhỏ, kiểu kinh doanh gia đình, của tiểu bang Maine xuất hiện ở cửa tiệm cho dân nhà giàu ở tiểu bang New York đoạn sát mép tiểu bang Massachusetts và rất mau trở thành sản phẩm được đặc biệt yêu thích. Ông chủ tiệm này một ngày đẹp trời quyết định bắt tay với nhà phân phối mới. Ông phấn khởi khoe với khách quen, tôi cứ lo mãi là đối tác mới không cung cấp loại xúc xích này... nhưng giờ thì ổn rồi. Ông vui, khách của ông cũng vui. 

Cái niềm vui của khách những ngày này giảm đi vài li lai. Không phải vì vấn đề chất lượng, mà là vì cái sự tăng giá. Chuyện không có vẻ chi là quá đáng, nếu không nói là điều chỉnh nhỏ này cho thấy "thiện chí" của nhà sản xuất/nhà phân phối/nhà buôn... kiểu như tất cả mọi người cùng san sẻ đận khó này. Nhưng giá xúc xích tăng là một sự thật :-)

Hôm qua, khi làm bữa sáng muộn, tôi cười nham nhở trêu bạn đánh chén, có lẽ phải tính mua thịt về tự mình tự làm sausage patties cho nó rẻ :-)

(2)

Ở quán Thái quen, các món khai vị cứ gọi là nếu không phải giá tăng gần như gấp rưỡi thì vọt lên hẳn gấp đôi. 

Chúng tôi có bữa tối với hai bác người quen, món mở đầu được tôi gọi là Bangkok rolls. Chả giò kiểu Thái được mang ra, trình bày trên khay vô cùng hấp dẫn, và khi ăn thì thực là ngon. Nhưng mà nghĩ bỏ ra sáu đồng tiền Mỹ để được cái nem tý hon cỡ ngón tay cái của một đàn bà trưởng thành thì tôi đây bỗng cảm thấy có chút xót xa cho cái ví của bạn đánh chén.

Chúng tôi kêu món tráng miệng thì nghe Jenny đáp từ hai tuần này quán không phục vụ tiết mục này. Bà chủ quán kể, mùa này xoài vốn đã khó kiếm được trái ngon ưng ý giờ lại còn giá cao phi lý. Ngày xưa bà mua vào chưa đến mười đồng một khay thì giờ giá là 22 đồng. Jenny không mua xoài, khách của quán hết cơ hội gọi món xôi xoài ngậy hương sữa dừa. 

Tôi rời quán, quên sạch vụ cái nem mini giá 6 đồng vì còn mải hoan hỉ, úi chà bữa nay mình tiết kiệm được kha khá tiền [khi bỏ qua món] tráng miệng.

(3)

Xúc xích, nem hay xoài chỉ là chuyện vặt, chuyến tếu.

Còn khi bạn nhận được các thể loại hoá đơn điện, nước, bảo hiểm cái nào cái nấy đều phình nở xét về mặt con số thì khi đó bạn chính thức bước vô cơn ác mộng cuộc sống đắt đỏ.

Đối với tôi, sống ở xứ này thật căng thẳng cái đường cơm áo gạo tiền. Nhưng đồng thời, theo một cách kỳ lạ, thì tôi chưa bao giờ cạn sự ngưỡng mộ tinh thần dẻo dai bền bỉ, sức chịu đựng cũng như lối nghĩ của một bộ phận không nhỏ nhân dân xứ cờ-hoa. Những người, nói nhại theo lối của Brenda về bọn nguỵ-trí thức ở nước Pháp một thế kỷ trước, ban ngày vỗ tay hoan hỉ cái sự cắt giảm thuế cho nhà giàu như là một thắng lợi vẻ vang, dù họ ở không ở trong nhóm xã hội ấy, và tối về thì lọ mọ tính toán tiền chợ, tiền biu [bills] để rồi rất mau quay sang chửi um lên, tất cả là tại lũ dân chủ, tất cả là tại cái thằng cha Bai-đần

Thứ Ba, 4 tháng 11, 2025

có gì trong chén: lòng đỏ trứng muối tương miso - egg yolk misozuke

Một quả trứng được tách lấy lòng trắng cho món chả cá, còn lại cái lòng đỏ chơ vơ cùng câu hỏi, làm gì với nó (?).

Tôi làm món sau khi xem video của Cooking with Dog - Egg yolk misozuke recipe (...).

Không có rượu sake, tôi dùng thức thay thế là mirin cộng thêm đôi giọt rượu nấu Đài. 

Phải cắt tấm cheesecloth để có hai miếng lót ngăn cách lòng đỏ trứng với tương ướp thì tôi tiếc lắm. Nhưng rất mau, khi nếm món thành phẩm, tôi thấy cái sự cắt xẻo này rất đáng. Lòng đỏ trứng nhìn vui con mắt, còn khi đã vô miệng thì cho cảm giác dẻo và mướt, đậm đà thơm hương.

Thi thoảng tôi có làm món trứng bọc tương miso - miso eggs. Tứng muối nguyên quả này ăn ngon, sang đến món chuyên đề lòng đỏ trứng bữa nay tôi thấy còn ngon hơn nữa!

lòng đỏ trứng muối tương miso - kimi no misozuke
nhớ lần đầu biết đến món này là khi coi
Izakaya Bottakuri trên Netflix

làm egg yolk misozuke - chờ phủ thêm một lớp tương

gần như là xíu mại: một tô hấp tôm và thịt phủ xôi

(1)

Tôi làm một mẻ lớn há cảo, còn dư nhân thịt và tôm. Bếp nhà rừng lại còn chút xôi nếp trắng vốn được đồ để ăn cùng chả quế heo-gà mới làm thành công hôm trước. Rồi sẵn nấm hương khô đã xào thơm hương và đậm đà gia vị. 

Ba thành phần nguyên liệu đó gặp một cái đầu điên điên, lại thêm chút thời gian dành coi theo kiểu "cưỡi tên lửa ngắm hoa" video hướng dẫn làm xíu mại chén hương xưa - món dim sum của người Hoa của Cô Nguyên chủ kênh Món người Hoa thì kết quả cuối cùng là bữa tối độc [một] món được tôi gọi vui là xôi ôm xíu mại trong chén lớn.

(2)

Nhân tôm và thịt dư từ nguyên liệu chuẩn bị cho gói há cảo được ướp đậm và thơm hương nhờ: muối, tiêu, nước tương, dầu mè, dầu phi hành tỏi và đặc biệt là đá tý xíu bột rong biển (lấy ngọt thay đường) và bột cá Nhật (thay cho bột nêm gà).

Bếp nhà rừng không có cà rốt hay đủ nhiều hành lá tươi, không sao hết! Tôi xắt nhỏ nấm hương cho vô nhân trộn vừa là để kiếm độ giòn/sần sật lại vừa thêm hương vị cho món thành phẩm.

Bột để trộn nhân có một chút tinh bột bắp, còn lại chủ yếu là bột năng. 

(3)

Đại cương là vậy, nói thêm về nhân xíu mại này, có thêm vài chi tiết nữa.

- Độ béo nhất định của thịt heo, tức là phải có hài hoà cả nạc và mỡ (lần này tôi dùng thịt sườn cốt-lết, rất chi là ổn).

- Độ mịn của nhân: thịt heo không bằm/xay quá nhuyễn, tôm chỉ là dùng lá dao phay đập dập rồi bằm sơ.

- Thời gian ướp và thời gian cấp đông cho nhân thịt và tôm trước và sau khi trộn: thịt heo và tôm trước khi được xay/bằm cần được ướp gia vị (căn bản là muối và tiêu) và để nghỉ trong tủ lạnh vài giờ nếu không phải là qua đêm; khi đã có nhân trộn thành phẩm thì cấp đông thêm đôi ba giờ.

(4)

Quá trình làm món lần này của tôi không chỉ là do tính căn cơ tận dụng nguyên liệu dư, thói ngẫu hứng mà còn có cả yếu tố "tai nạn" bếp núc nữa.

Chuyện là tôi quên canh thời gian cấp đông nhân, khi lấy cái tô ra khỏi ngăn đá, thay vì thấy một kết cấu chắc dẻo thì lại là một khối cứng như đá. Vì thế, tôi bỏ qua luôn tiết mục tạo hình và hấp trong khay/đĩa như cách làm của Chef Nguyên. 

Tô nhân được để xuống ngăn mát của tủ lạnh, sau gần một giờ đồng hồ vẫn còn chắc nịch trong khi độ kiên nhẫn của tôi chạm đáy. Thế là tôi cứ thế lấy xôi phủ mặt nhân, trát sao thật đều thật phẳng bề mặt. Rưới và thoa xíu dầu phi thơm hương hành hương tỏi rồi a-lô-xô vô xửng hấp.

Món được hấp từ khi nước trong chảo còn lạnh, và ở mức nhiệt lớn. Thời gian tính từ khi bật bếp là chừng 45-50 phút. Ở giữa chừng, tôi mở nắp xửng hấp và dùng đầu đũa chọc nhẹ vài điểm, cái này gọi là để xíu mại và xôi thở :-) Vì bếp để ở mức nhiệt lớn, tôi phải chêm thêm nước sôi cho chảo hấp.

Hết thời gian hấp món, dỡ tô ra để bên, rắc chơi mấy vụn hành lá. Sau mươi phút, đảm bảo tô không còn nóng đến mức gây bỏng tay thì dùng đĩa úp lên tô và lật ngược. Món thành phẩm ra đĩa là khối tự xưng xíu mại khổng lồ trên đế xôi trắng.

(5)

Món được ăn khi còn nóng. Xôi mướt và thơm hương dầu phi cũng như có phần đậm đà do chút xíu nước xíu mại hấp ngấm vô. 

Về phần xíu mại khổng lồ được xắt miếng vừa ăn, thật là đủ giòn nhờ thịt tôm, đủ mềm mượt của thịt heo có hỗ trợ của tinh bột bắp và bột năng, rồi lại đá chút sần sật của nấm hương nữa.

Tôi đặc biệt thích thú cái sắc hồng hồng ở giữa miếng cắt xíu mại. Tôi nghĩ, đây hẳn là kết quả của cái sự gặp gỡ giữa hai yếu tố đông lạnh của nhân xíu mại mới rời tủ đá không lâu và cực nóng của chảo nước được nấu ở lửa lớn. 

Gọi tên món mình làm ra lần này là xíu mại thực có chút phần tuỳ tiện. Nhưng thực thà mà nói, tôi thấy món chẳng xa là mấy bạn xíu mại bếp Hoa. Đúng là xét về yếu tố hình - một khối hấp bổ chảng được lót bởi một tầng xôi mỏng, tên gọi xíu mại dường như chẳng có chút liên quan nào. Sang phần kết cấu thì tôi nghĩ có thể châm chước, vì công thức làm xíu mại vốn rất phong phú, không dứt khoát lúc nào cũng phải có giòn của củ năng. Còn về ba phương diện hương, sắc và vị, tôi hài lòng. 

cái "hình" này chẳng liên quan gì danh xưng "xíu mại" a :-)

người ta làm viên nếp bao nhân thịt, mình đây trét, phủ

Thứ Hai, 3 tháng 11, 2025

chả quế làm từ thịt gà và thịt heo

(1)

Lần này làm chả quế, tôi dùng gà má đùi và sườn heo cốt-lết Kurobuta theo tỷ lệ lần lượt là 6-4. Chỉ riêng sự chọn lựa loại thịt đã hứa hẹn một món chả thành phẩm ngon. Vì thịt má đùi gà không khô như thịt ức gà; sang đến bạn thịt heo thì khỏi phải nói, rất mềm và dẻo.

Gà được lọc lấy thịt và da, trong đó đối với phần da cần tốn công chút chút là phải dùng dao cạo bỏ đi lớp màng mỡ. Thái nhỏ thịt và da rồi ướp với muối và tiêu. Thịt heo cũng được ướp với muối và tiêu, lại thêm vài giọt mắm cốt nữa. Lý tưởng nhất là hai loại thịt ướp này được để nghỉ ngơi trong tủ lạnh vài giờ hoặc qua đêm. 

vì chả mà nấu xôi :-)

Hai loại thịt được xay một lượt trước khi sang công đoạn ướp và cấp đông, vẫn luôn là độc lập với nhau. Lần ướp thứ hai này có thêm tinh bột (khoai tây/bắp) trộn trước với xíu baking powder, chút bột hành và chút bột tỏi. Tốt nhất là dùng tay để trộn thịt xay theo lối làm nhân há cảo (trộn theo vòng kim đồng hồ). Dàn thịt vô túi rồi cấp đông.

Khi xay thịt thành bùn mọc, bổ túc thêm dầu phi thơm hương hành (và tỏi nếu thích) cùng các vụn nước đá cũng như xíu bột quế. Nêm thêm mắm và tiêu nếu cần hoặc thích. Dùng thìa/đũa/vá trộn đều hai loại mọc với nhau. Rồi sau đó? Dĩ nhiên là dàn ra giấy nến, gói lại rồi cho vô lò nướng :-)

Khay chả sống được cho vô lò. Bật lò và đặt mức nhiệt là 365 độ F. Đợi nghe được tiếng ting-ting báo hiệu thì tính thời gian 25 phút. Sau thời gian đó, cẩn thẩn lấy khay nướng ra khỏi lò, gỡ miếng chả ra khỏi giấy bọc, quết dầu điều phủ mặt miếng chả và cho nó quay trở lại lò. Bật chế độ broil ở mức high và căn thời gian cho mỗi mặt của miếng chả là 2-3 phút (tuỳ việc đóng hay để hé nắp lò).

tự xưng là chả quế :-)
kết hợp thịt gà và thịt heo

(2)

Đây không phải là lần đầu tiên tôi làm chả quế. Những lần trước luôn là trong bếp nhà biển và nếu tôi nhớ không lầm thì luôn là chả thuần thịt heo. 

Bữa nay làm chả quế đặc biệt vì là ở trên núi, với cái cối xay mới tậu hồi đầu hè, nhỏ nhưng khoẻ. Loại thịt lại là kết hợp gà và heo. Đặc biệt nữa là tôi tiết chế khi nêm bột quế, chỉ gọi là thoang thoảng.

Thực thà mà nói, bạn chả này xét về tính đích thực rõ ràng cách xa bạn chả quế ôm ống nướng quê nhà Hà Nội của nó hàng cây số. Chả quế chân chính thơm hương quế, sắc nâu, kết cấu chắc và giòn; trong khi chả quế "lai-căng" nhà ta thì yểu điệu thục nữ, mềm mềm mại mại và hương cùng vị của quế chỉ gọi là thoang thoảng. 

Nhưng chuyện bếp cũng như chuyện đời, làm cái chi cũng phải là theo hoàn cảnh cụ thể. Giữa lựa chọn ra chợ Á Đông mua chả quế cấp đông và bắt tay làm món tự xưng chả quế, tôi thích cái vế thứ hai hơn. Dù không hoàn toàn giống món gốc/truyền thống, dù là cải biên công thức khi dùng thêm thịt gà... thì ở trong một môi trường sinh hoạt ẩm thực xa lạ nơi xứ người, miếng chả quế do tự tay mình làm không chỉ đủ ngon mà còn như là thức an ủi giúp dịu đi nỗi nhớ nhà!

* Note ghi thêm từ bếp nhà rừng (13/11/2025): Có thể dùng kết hợp arrowroot powder với tinh bột (bắp/khoai tây). Nếu là broil với nắp lò đóng kín thì mặt đầu tiên để 3 phút, còn sang mặt sau chỉ là 2 phút.

Chủ Nhật, 2 tháng 11, 2025

một cảm giác rất chi là eomuk: chả chiên cá - tôm - thịt hương thì là

(1)

Tôi lóng ngóng gạt các khối paste vô chảo dầu. Một hai ba, chúng phồng nở, vàng rụm, hấp dẫn mời gọi. Nhưng rất mau sau khi rời chảo dầu, những que chả chiên đó lẹp xép, ủ rũ, coi rất tội nghiệp.

Bỏ qua cái sự xuống dốc đường nhan sắc, món chả chiên lấy cảm hứng từ chả cá Hàn Quốc - eomuk này đối với tôi thực không tệ chút nào xét về hương và vị. 

Và bất ngờ là bạn đánh chén, một ông vốn bài xích tất cả các món liên quan chiên ngập. lần này gật gù bảo món này ăn ngon. Lẽ dĩ nhiên là sau đó ông không quên quàng thêm một câu, lần tới làm thử giảm bớt dầu mỡ xem sao.  

(2)

Lý do làm món ngẫu hứng lần này rất chi là tiện thể: một phần filet cá haddock thừa lại sau khi tôi nấu món chính là cá hấp tối qua, lại đang sẵn tôm và thịt cốt-lết sườn Kurobuta siêu ngon mua từ Guido's. Lại nữa là tôi có mẻ thu hoạch thì là cuối cùng từ vườn rau trên núi. 

Trèo lên mạng nhện ngó nghiêng, sau một vòng tham khảo, tôi dừng chân ở trang nhà của cô chủ bếp Maangchi - Homemade fish cakes / Eomuk.

Bỏ qua chuyện không có mực và thay vào đó là mọc heo thì căn bản còn lại, tôi bám theo công thức của cô đầu bếp rất vui vẻ và đáng yêu này.

(3)

Tỷ lệ cá - tôm - thịt lần lượt là 40 - 30 - 30. Trước khi làm món, cá và thịt đều đã được thái miếng nhỏ và mỏng rồi ướp muối và tiêu.

- Cho thịt vô cối xay, nêm xíu tinh bột bắp và xiu xíu baking powder, nhấp nhả nút xay chừng hai chục lần để được hỗn hợp thịt nhuyễn.
- Cho tiếp các miếng cá vô và xay một lượt.
- Thêm vào cối nõn tôm đã được dần qua hay xắt nhỏ, một lòng trắng trứng, bột mỳ đa đụng và tinh bột bắp theo tỷ lệ ngang bằng nhau, dầu và hành phi (không có đầu hành tươi cũng như hành hương / hành tím, tôi tạm hài lòng với hành tây xắt hạt lựu), chút bột hành, bột tỏi cũng nhiêu tiêu xay. Chạy cối xay cho tới khi được một kết hợp paste nhuyễn, mịn và dẻo.
- Cho paste đó ra thố rồi trộn với thì là tươi xắt nhỏ. Cầu kỳ thì cho hỗn hợp nguyên liệu xay nghỉ ngơi trong tủ lạnh một lúc, còn nếu không thì có thể liền tay chiên chả.

(4)

Tôi vốn tính vụng và ẩu nên việc tạo hình cho chả quả là một thách thức to. 

Sau vài lượt nghiêm chỉnh dàn khối và xắt miếng, tôi hết kiên nhẫn thì dùng đại cái thìa cafe và cứ thế mà gạt miếng to khối nhỏ vô chảo. Chả chín thành phẩm cứ gọi là nham nham nhở nhở coi rất ngộ.

May mắn là chúng ăn ngon. Lớp vỏ ngoài giòn khi ăn nóng và dai dai xíu khi ăn nguội. Còn bên trong của miếng chả thì ở nhiệt độ nào cũng đảm bảo là thật mềm, thật mượt và thật hương.

Tôi chưa từng ăn món chả Hàn Quốc - eomuk chân chính nên không biết món mình làm lần này giống được món gốc mấy phần. Với tôi, vị thì là trong chả nhắc nhớ hương bếp Việt; còn sang đường kết cấu thì chả này rất giống viên chả chiên trong tô bún phở hồng bếp Thái - yen ta fo :-)

lấy cảm hứng từ chả cá Hàn Quốc - eomuk
sang bếp nhà ta là chả cá - tôm - thịt hương thì là

Thứ Sáu, 31 tháng 10, 2025

halloween 2025

Trời mưa lạnh. Nhà không có bí ngô thì nói chi bọn ma quỷ giăng cây. Kẹo cũng không nốt. Đóng mình trong nhà rừng cả ngày, đối với tôi Halloween năm nay là một tên gọi hơn là một không khí lễ hội.

Tôi đã có một tháng Mười không mấy dễ dàng. Các vấn đề - sự vật và sự việc trước sau đều được giải quyết. Nhưng các vấn đề thuộc phạm vi tinh thần và tâm trí thì lại là chuyện khác. Bắt đầu sống ổn định nơi đây, tôi thấy mình càng ngày càng ngu, lười biếng, lộn xộn và co rút.

Chuyện tốt là ở giữa những mẩu đoạn u ám psy đó, tôi luôn có thể tìm ra việc để làm. Cho cái thân mình bận rộn, cho cái tâm mình được lặng trôi theo dòng chảy của lao động.

Hôm nay, tôi bắt đầu đọc lại Georges Duby và Pierre Nora. Không phải là lịch sử tiếp diễn, mà là về ego-histoire.

Chánh sơn tiểu chủng - ấm Hanoi Moment - chén Quimper
Ơ kìa, liên quan gì Halloween?

tận dụng các món nguyên liệu thừa thì ra bạn bánh táo này
nhân táo bên trong hẳn do mặt vỏ bánh đan thưa mà có giòn có mềm
nhắc nhớ tarte aux pommes

sáng dậy trễ, thấy cái khăn phủ này thì ha ha ha, màu Halloween

cuối ngày chăm chỉ lọc hạt giống bok choy cho mùa rau năm tới