both sides now

bãi cỏ - trạng thái 1

(1)

D và partner quá cố có một truyền thống đi vào rừng sống vài tuần mỗi năm. Tôi nghe hai ông anh nói về ngôi nhà nhỏ, về các cánh rừng, về các con lạch, về thú vui câu cá thì ít mà ngắm mặt nước thì nhiều, về sự giải phóng khỏi những ồn ào của thế giới con người và bê-tông đô thị, tất thảy giống như một sự xa xỉ xa lạ, mà tôi hẳn không bao giờ có cơ hội với chạm. Giờ thì theo phép sắp đặt của số phận, tôi thấy mình ở một nơi chốn có ít nhiều nét tương đồng.

bãi cỏ - trạng thái 2

Tôi kể chuyện này cho bạn đồng hành và kết luận, cuối cùng thì tôi đã biết cách yêu ngôi nhà trong rừng, cuối cùng thì tôi cũng hiểu thêm chút chút về giá trị của sự tĩnh lặng, cuối cùng thì tôi cũng có một nhận thức thế nào là sống cạnh và sống trong thiên nhiên - một cách đích thực, không phải là với rườm rà những tụng ca sặc mùi thi vị một chiều mà là có đủ hài hòa dễ chịu không thể tả bằng lời lẫn những chịu đựng các biểu tỏ bất đồng của thời tiết trong thời gian của ngày cùng vô vàn vết cắn đốt không lường trước từ đám côn trùng đủ giống loại kích cỡ.

(2)

Tôi nghe một Van Ronk đâu đó cuối những năm 60 của thế kỷ trước, vô cùng khẽ, vô cùng dịu dàng, khác xa cái ông Van Ronk giọng khàn khàn trầm đục và có chút phần thô lỗ quen tai. Joni Mitchell phiên bản gốc vốn dĩ đã đẹp. Nhưng như một cú chạm gây tỉnh thức đối với tôi, không phải ai khác mà chính là Van Ronk.

(3)

Sáng cuối tuần dậy trễ sau một đêm trằn trọc vì đau, ngó biển sóng nước xanh thẳm lóng lánh sắc vàng sắc bạc nhờ ánh mặt trời, nhâm nhi cốc cafe đầu tiên của ngày, chẳng hiểu có phải do tác động của việc đọc cuốn sách nhỏ mấy hôm rồi trong rừng hay không thì tôi nhớ tới BB và lời tâm sự kiểu thú tội về chiến tích đi nhà thổ sau thành công của một dự án nghiên cứu đa quốc gia.

Ở ngoài hiên Âu Lạc cuối bữa tối hôm đó, tôi đã sốc khi nghe chuyện. Không phải bởi câu chuyện, người kể chuyện kiêm nhân vật của chuyện kể. Mà bởi tích tắc đánh dấu sự gần gũi giữa hai con người. Rất mau tôi vứt ra sau gáy cả sự kiện nhỏ này lẫn cảm xúc về nó. Quan hệ của chúng tôi theo thời gian và theo các đứt đoạn địa lý dần dần nhạt đi. Hôm nay nhớ lại chuyện, tôi cảm nhận thêm chút về những bối rối, khó chịu, của cả đàn ông và đàn bà, khi kinh qua các trải nghiệm lớn nhỏ của yêu ghét và thân mật cả thể xác lẫn tâm hồn.

Tôi không coi chủ đề này là một kiêng kị. Kiểu như vài cô trưng vẻ mặt úi em đây gái nhà lành ai lại nói cái chuyện này nhưng dối chồng đi nghỉ với giai cứ đến giờ nhất định thì lôi thêm con bạn cùng một phường vào nằm chung giường zalo/viber kể chồng nghe về chuyến đi. Hay kiểu mấy chú quan nhỏ nhưng đích thực xứng danh vua đạo đức giả, tụt quần chơi gái và ngủ rông bét nhè nhưng mở miệng thì luôn là tổ quốc lâm nguy [về mặt đạo đức xã hội] và chúng ta phải tức thì hành động. Nhưng đúng là trong một thời gian dài, cùng với chủ đề tôn giáo và giới, về căn bản tôi tránh không động chạm nó. Giờ sang tuổi của ông già Otto ranh mãnh, ừ nghĩ chút cũng chẳng sao.

(4)

Tối thứ Bảy là ngày ông lão Jimmy - tượng đài sống của Dutch Tavern đi quán nốc bia một trận bét nhè sau cả tuần kiêng khem theo lệnh của bác sĩ. Tôi ăn bậy bạ suốt đường về nhà, bụng trương phềnh nên chẳng buồn màng bữa tối nữa thì quay sang tán tỉnh bạn đường, mình đi gặp Jimmy đi.

Ông già không xuất hiện. Đứng quầy bar là một cô nghệ sĩ không ra nghệ sĩ, nói là gái hư tán trai thì xem ra hơi quá nhưng năng lực flirt đám khách đàn ông nghèo kiết xác nhưng giàu có vô nhường về sức sáng tạo nghệ thuật đang chờ được công nhận thì đúng là dư sức gây ấn tượng. Ngồi ôm quầy có ông già tôi quên tên, người gốc carribean, sau vài chục năm lịch sử sống tưng bừng phê thuốc giờ vẫn ở trong cơn high kéo dài, loay hoay mở cái túi đen to đùng chuyên đựng rác và lôi ra khoe cô bartender các họa phẩm nho nhỏ chẳng hiểu của ông hay ông vừa kiếm được. Lại có một ông lão chủ tiệm sửa và làm mới nhạc cụ ở trung tâm thành phố nửa đầu trước lơ thơ vài cọng tóc còn sau gáy lại phất phơ một lọn dài như đuôi mũ của mấy bác công công triều Thanh, một tay bia một tay vê thuốc.

Tôi rất ấn tượng về ông từ cách đây mấy tháng sau khi ngắm nhìn và nghe ông kể chuyện về cây dương cầm cổ - fortepiano nằm trong tiệm của ông chờ phục chế. Ông nhà giàu mới nổi từ New Jersey chủ nhân ông mới của cây đàn được chế tác ở London cuối thế kỷ 18 đòi ông nghệ nhân cạo sạch lớp phủ gốc cùng dấu vết của rượu và xì gà trước khi đánh lớp véc-ni mới sáng choang. Ông nghệ nhân phải ra sức giải thích cùng thuyết phục mới làm ông kia đồng ý để nguyên trạng cái sự lem nhem của cây đàn.

Chương hồi phục chế dương cầm cổ xem ra đã kết thúc. Lần này chuyện kể của ông nghệ nhân là sáu tháng thời gian thiết kế và chế tác một cây dương cầm 17 notes cho một ông nghiên cứu sinh tính tính siêu quái dị và giàu đến mức tiền đè lên người ở MIT. Ông lão bảo chuyện này vui, vì cái ông điên điên sắp trở thành học giả kia ra đầu bài, còn lại lão nghệ nhân muốn tự tác thế nào cũng được.

(5)

Từ chuyện của ông nghệ nhân chuyên nhạc cụ thì thòi ra việc vợ góa của ông tổ sư cộng đồng nghệ sĩ tự do lúc nhúc như gà con trong cái thành phố chỉ có hơn hai vạn dân này đang đi tìm người phù hợp để chuyển giao hệ thống dụng cụ chế tác đồ mộc của ông quá cố.

Nghệ sĩ mới ngày nay chuyên vẽ tranh khối to tướng hay làm mấy món sắp đặt mà kẻ phàm như tôi nhìn xong thì trăm phần trăm là tám bậy sai bét nhè cái ý tứ gốc ban đầu của người sáng tạo. Đồ làm mộc đòi hỏi nhẫn nại kiên cường lại có chút quá mốt nên bà già tìm người mãi không xong.

Nghe chuyện này lập tức có kẻ mắt sáng như đèn pha ô tô, mơ mơ màng màng tính toán, tao sẽ gọi điện cho bà ý. Nhà ở trong rừng tầng hầm rộng thênh thang tha hồ mà chế tác. Nói rồi thì lại lo lắng, chẳng biết bà ý có đồng ý cho di chuyển đồ ra khỏi thành phố không.

(6)

Rời quán rượu, bao tử réo rắt, tôi đòi đi quán của Jenny.

Ngồi bàn xong thì có màn dõng dạc với bà chủ, hôm nay tao ốm nên cần bát canh/súp thật nóng, thật nhiều rau. Bà chủ quyết định ngay tắp lự, tao làm cho mày bát vằn thắn không mỳ với phần rau bổ sung, đảm bảo mày hài lòng.

Đích thực tôi có bát vằn thắn khác thường ngon nhất trần đời với đủ cải bông, đậu dẹt, cà rốt xanh xanh đỏ đỏ ngập bát. Ăn xong tỉnh cả người thì có dư sức tám với bà chủ.

Jenny bảo thấy mắt mỏi thì đi bác sĩ, được phán phải phẫu thuật ngay chứ không chờ về Bangkok chữa trị cho rẻ theo như kế hoạch được lên lúc ban đầu được nữa. Tôi hỏi có phải dùng thêm thuốc gì không. Trả lời bác sĩ bảo có nhưng cả đời tao không bao giờ dùng thuốc. Tôi lại hỏi là do thói quen hay đức tin [tôn giáo]. Trả lời cả hai.

Tôi nghe kể không ít chuyện nho nhỏ về sự trọng hình thức của người Thái, kiểu đám cưới sẽ có màn đọc to lý lịch của cô dâu và chú rể tốt nghiệp trường [danh tiếng] nào, bằng cấp [cao] đến đâu. Ở đây tôi biết một Jenny bà chủ quán Thái làm việc cật lực từ chạy bàn tới đứng bếp song ra khỏi quán lái Maserati đi ăn sáng hay uống rượu tối ở Mohegan Sun, sở hữu thêm hai chiếc BMW cùng Mercedes phần lớn thời gian bị bỏ mốc và giờ đang mơ màng chờ Audi ra màu xe mới vàng-đỏ đặc Tạng thì sẽ tự tặng mình quà 2020.

(7)

Tôi hết tuổi phấn khích ra mặt khi nhìn và nghe người lạ chuyện lạ khác với thế giới quen thuộc của mình. Nhưng chút hiếu kỳ và thích thú thì vẫn luôn ở đâu đó. Tựa như tôi đang được xem một tấn kịch đời dài bất tận và ở trạng thái trực tiếp.

Không còn tuổi mạnh mồm lếu láo đánh giá nhận định này nọ. Đơn giản nhìn, nghe, và thích thì nghĩ chút chút.

(8)

Quá trình già-đi bên cạnh cả một mớ to tướng những khó chịu của nó thực cũng/vẫn có thể được coi là tích cực hay/và vui vẻ nếu chúng ta muốn. Kiểu như, giờ tôi có thể ngồi ngập trong một đống đồ chờ xếp mà ngâm nga, đâu có thể là khác biệt giữa đọc Detlef Pollack và Eileen Yuk-ha Tsang. Câu trả lời, cả hai đều phi thường nghiêm túc, cả hai đều [có thể] sặc mùi giải trí theo một cách rất đời!

Both Sides, Now - Tại sao không!

berry pond - trên đỉnh núi đối diện

trang trại nhà brown

Tôi vốn ghét tiếp xúc với con người, gặp cơ hội có thể tránh chào hỏi hay tám chuyện là triệt để tận dụng. Nhưng làm vậy thực là rất ngốc. Không chỉ là thêm phần tự bế, tự khiến mình ở trong hoàn cảnh tự cô lập bản thân mà còn làm rối một cách không cần thiết cái chuẩn xã hội ở trong tiểu-thế giới hàng xóm láng giềng.

Nhà ở trong rừng sau gần một tháng giống một cái đại công trường giờ đã được lắp đặt từ rào lan can mới theo đúng luật của tiểu bang và quy định của bảo hiểm tới mấy cái ụ nóng-lạnh to đùng giúp người sống bên trong có thể sống sót qua mùa đông trong khi lò sưởi đốt gỗ vẫn ở trong tình trạng chờ ông thợ xếp được lịch trống đầu năm sau. Chủ nhà hoan hoan hỉ hỉ đi tới đi lui ngó nghiêng thành tựu chán thì xuống núi mua đồ đãi khách hàng xóm xuống thăm nhà mới.

quà nhà mới [sửa] - có hũ kem hemp 

Rượu mang từ nhà ở biển cho người lớn, nước táo ép tươi làm từ trang trại trong vùng cho trẻ con, phô-mai được gọi tên rất oách camembert và dán nhãn local produce, ăn rất được nhưng thực chẳng giống cụ tổ Pháp quốc là mấy, một hộp crackers công nghiệp để ăn kèm phô-mai và một hộp bánh quy giòn đặc sản từ nhà bánh thủ công nổi tiếng ở New York, thế là đủ đãi khách.

Cái bàn gấp truyền mấy đời cọt cà cọt kẹt, mặt bàn tùy theo lớp gỗ ghép trồi lên thụt xuống, dao dĩa cắt trạt phô-mai là đồ giữ lại của căn bếp cũ trông như thể đồ nhón trộm từ một tiệm diner xập xệ ven đường cái nào đó. Khách đến đủ cả một nhà ba thế hệ, bà nội gần 90 tuổi nhưng trẻ trung như một bà vừa đáo tuổi hưu 65, ông con kiến trúc sư lất pha lất phất như tay nghệ sĩ nửa mùa, con dâu vóc dáng scandinavian phiên bản thanh nhã tổng hợp các nét cả hippie lẫn yuppie hậu hiện đại, nhóc Roe hơn mười tuổi mũm mĩm, nhìn mãi không ra là gái hay trai. Khách lẫn chủ ngồi xung quanh cái bàn không ngừng gây ra tiếng động, uống, ăn và trò chuyện vô cùng hài hòa.

Tôi nghe kể chuyện về lịch sử mua đất dựng nhà của hàng xóm. Ông chồng quá cố của bà già sau khi rời vị trí CEO của cái tập đoàn chuyên cung cấp tên lửa cho quân đội quyết định về nông thôn sống. Ý định ban đầu là mua cái nhà có sẵn với một mảnh rừng ở xứ Berkshire vốn là nơi chôn rau cắt rốn của ông và là quê cha đất tổ của bà. Gặp đúng ngày đầu tiên miếng đất trên đỉnh núi được rao bán, ông có quyết định tức thì mua rồi tự cất nhà. Bà bảo chờ một đêm nghĩ thêm chút. Đại lý bất động sản hết choáng thì bày cách đòi hạ giá miếng đất vốn chỉ còn nền đá móng của một ngôi nhà cũ từ hơn trăm năm trước. Bà già kể lại chuyện, nói cả đời ông [chồng bà] làm ăn cân nhắc chỉn chu, chỉ có đúng một lần đi trệch khỏi đường ray lý trí của mình thì chính là trong chuyện mua đất làm nhà này.

Khế ước được lập, trở thành chủ nhân ông của miếng đất và ngôi nhà tương lai, ông ngâm cứu hồ sơ giấy tờ lịch sử bất động sản mới tậu thì phát hiện, hóa ra đây chính là trang trại nhà Brown - cụ cố tổ mà mấy chục năm nay ông vẫn không ngừng tìm kiếm định vị.

Ông Brown của hơn một thế kỷ rưỡi về trước nuôi ong, nuôi rắn, làm sáp đặc trị rồi cùng con gái rong ruổi bán khắp vùng và nổi danh với sản phẩm của mình. Giờ con cháu xa tít tắp mấy đời của ông ong có ong, không có rắn nhưng vẫn làm ra sản phẩm sáp bôi từ hemp chuyên trị đủ món đau nhức và vết côn trùng cắn.

Nhà hàng xóm kể xong câu chuyện, kết luận, chắc là có thông linh, ông cố gọi về mua giữ đất tổ. Tôi nghe chuyện nghĩ đến nhà Vương Long của Pearl Buck. Không hẳn giống nhau, nhưng cái dây nối vô hình này, từ Đông sang Tây, đố ai dám chắc không có.

Khách huyên náo nửa ngày, cái bản mặt cau có rầu rầu của tôi xem ra trở nên nhuận sắc. Tôi thấy mình giống như vừa cậy bớt thành công một viên gạch từ bức tường tự bế. Giao tiếp xã hội thay vì chỉ là một sức ép, bỗng hóa thành một kênh dẫn quan hệ người-người đảm bảo độ tương kính nhưng cũng không thiếu chút sắc màu ấm áp nồng hậu.

ba hạt cơm thừa hay chuyện sống nhạt ăn lạt

Gần đây, cái đầu nhảm của tôi thi thoảng mơ mơ hồ hồ dừng lại ở chủ đề sống nhạt ăn lạt.

Khi những tín hiệu thông báo sự bạc nhược của cơ thể không còn là thoảng qua nữa mà mỗi ngày một trở nên rõ ràng, khi những cơn đau bắt đầu đủ dài về thời gian và đủ sâu về mức [gây] tổn hại, mối quan hệ giữa bộ não và cái bao tử thay vì hời hợt kiểu mày và tao chẳng có gì liên quan [với nhau] hoặc không lại là hảo hảo bằng hữu cùng hăng say tấn công đĩa bát thức ăn trước mặt đột nhiên chuyển thành kìm chế và tranh chấp [lẫn/với nhau].

Tôi lắm lời, giỏi lảm nhảm mấy cái đích hướng sống đạm ăn thanh nhưng trước đồ ăn thì lập tức thòi ra thói giả dối của bản thân. Nói chính xác hơn, trong cùng cái tôi được giải phẫu, phần cái tôi lý trí-não bộ có tính toán cân nhắc thiệt hơn vì lý do sức khỏe và hạnh phúc của cá nhân với cái tôi-dạ dày vô kỷ luật, không kiềm chế nổi dục vọng trước những hương, sắc, vị của thứ có tên thực phẩm, trong phần lớn trường hợp cái sau luôn thắng thế cái trước.

Thêm một lý do giải thích cho sự phóng túng của tay gắp thức ăn là tính ki-bo ăn sâu trong máu. Tôi tiếc của [giời]: mấy cọng rau dư từ đĩa làm món cuốn bữa trước, mấy trái squash to đùng ngã ngửa quà của ông cha hàng xóm mà tôi không biết làm món gì, nửa trái cà chua dư từ phần ăn sáng của ai đó, một lát đầu mẩu bánh mỳ đen bị bỏ lơ trong túi... Kết quả của cái sự cố mà ăn cho hết là một màn nhồi, tọng thứ tôi vốn dĩ không mấy chuộng. Tôi thấy mình chẳng khác nào bọn gà vịt ngoài chợ đang bị hành hạ bởi ông bà chủ quầy gia cầm bất lương. Vấn đề ở đây là tự tôi hành tôi. Chẳng có nạn nhân miễn cưỡng tội nghiệp nào cả.

Tôi nhớ chuyện Bà Nội ngày trước có lần nói về đồ [ăn] thừa. Thừa ở đây chẳng mấy to tát, trong hoàn cảnh nghèo khó lịch sử kéo dài mà tôi lúc nhỏ có vinh dự thưởng thức với sự vô tư của con trẻ, đơn giản chỉ là cái nồi, thường là nồi gang hay nồi nhôm, và thường là đen đúa sứt mẻ vì ám bụi than củi và cũng vì dùng quá lâu thì đã trở nên cũ mèm, còn sót vài hạt cơm cháy dính chặt lớp đáy sau một hồi ngâm nước thì tả ra lăn lóc. Mấy hạt cơm thừa đó, theo lời của Bà, có thể được kể thành hai câu chuyện. Phiên bản thứ nhất là sự chê trách nhằm vào kẻ ngồi đầu mâm phụ trách cái nồi cơm và/hoặc kẻ ăn cuối bữa có nhiệm vụ dọn rửa mâm bát đã lãng phí lương thực. Còn phiên bản thứ hai là, ăn xong bữa để dư vài hạt cơm cho mấy con kiến chi chi - tôi quên từ chính xác Bà nói lúc đó - là một việc, một lẽ đáng làm.

Thời điểm nghe chuyện này, tôi chỉ là một con nhóc sinh viên năm nhất năm hai lông ba lông bông và nghĩ ngắn choẻn. Ăn cơm là ăn cơm. Xong bữa bê mâm bát ra sân, bắc cái ghế thấp ngồi khua khoắng rửa bát, vo đũa, cọ nồi... nhìn nước chảy qua mép cống nhỏ lâu ngày phần gạch đỏ đã bị mài trở nên láng trong khi mép vữa trên lại phủ một lớp rêu xanh rì, nhìn mấy con kiến kềnh càng mang vác chiến tích là đôi ba hạt cơm nở bung, chuyện chính xác là vậy, đâu phải nghĩ ngợi ngược xuôi gì nào là lãng phí, nào là phải đạo [con] người - vật [tự nhiên].

Tôi của ngày hôm nay tiếc của giời, cố gắng giải quyết mấy món đồ thừa trong tủ lạnh. Kết quả ôm cái bụng lâm râm đau tức. Tự trách mình ngu đến lần thứ n xong, nghĩ đến chuyện ba hạt cơm thừa của Bà Nội xong, thì đột nhiên [tỉnh] ngộ.

táo ở trên cây, táo rơi xuống đất

Phần thực phẩm tự mình mua tự mình nấu thì cũng là tự mình phải biết tiết chế, mua đúng cữ cần, nấu và ăn theo tinh thần lưng lửng, chỉ đáp ứng hai phần ba cái dạ [dày]. Mấy cọng xà lách romaine hay nửa trái cà chua cứ người này ép người kia xử lý mãi không xong thì đơn giản là cho ra thùng ủ ở vườn sau nhà. Rau củ ông cha cho, chịu khó tìm hiểu mần món mới. Còn bần cùng bất đắc dĩ, ngó nghiêng mãi không ra giải pháp thì có thể long trọng trả lại chúng cho Mẹ Thiên nhiên và sau tìm lời uyển chuyển nói với ông, nếu được thì cho cà chua hay ớt chứ đừng bí ngồi cỡ đại. Trong trường hợp tệ nhất, mạnh tay bỏ đi một lần, tự sỉ vả mình một trận ra trò cũng có thể coi là điều tốt, xét ở chỗ có một cảnh báo để lần sau không lặp lại sai lầm mua quá, nấu quá, ăn quá.

Tôi vác hai trái bí nặng trĩu tay đi xuôi xuống mép rừng bao ngôi nhà ở Massachusetts, vuốt ve lớp vỏ cứng láng mịn của chúng, thì thầm tao cám ơn chúng mày nhá, nhưng giờ để chúng mày lại đây với đất với trời. Đường quay lại nhà, hì hục leo dốc xong thì dừng lại ngó cây táo ở gần lối xe chạy vào nhà giờ quả trên cành trĩu chịt, dưới đất quả rơi rụng phủ thảm đỏ rực rõ, thấy mình như được giải phóng.

Chuyện sống nhạt ăn lạt bắt đầu mơ hồ, giờ thì rõ hơn một chút như vậy đó.

cá sardine nướng - vị sả nghệ

Quầy đồ biển ở Good Fortune chủng loại phong phú, nhìn rất bắt mắt. Tôi thấy chậu cá ghi biển sardine lơ ma lơ mơ tưởng nhìn nhầm. Từ trước đến giờ, đối với tôi, cá sardine là cái con be bé chứ không phải là con dài già gang tay và thân ngang bằng hai hay ba ngón tay chụm lại.

sardine ướp sả nghệ - chờ nướng

Tôi tò mò kêu đóng túi hai con mang về với ý định làm món nướng. Ý tưởng chạy tới chạy lui
đủ mọi chương hồi. Nào là nướng thuần, nào là ướp tương miso, rồi loanh quanh cuối cùng là phiên bản ướp sả và nghệ giống như món cá mòi thi thoảng vẫn được Mẹ và TL cho đánh chén.

Cá làm sạch. Sả + hành hương + bột muối tỏi + ớt bột cayenne cho vào cối giã quyện, sau trộn tiếp với bột nghệ. Hỗn hợp đó ướp mặt ngoài mặt trong của cá, lần này là qua đêm. 

Cá qua lửa thịt mềm, ngọt thơm gia vị ướp. Phần xương cứng sống thân đã bị bỏ đi, chỉ còn bọn xương dăm gặp nhiệt hóa thành mềm oặt, có thể ung dung xơi cả miếng cá nướng sém vàng nâu mà chẳng sợ nhọc nhằn cái tiết mục gắp xương hóc.

Không có kẹp nướng bún chả quen thuộc nên không có tiết mục bày cả thân cá hơ lửa. Mấy cái kẹp cho kiểu bếp nướng xứ này thì quá to nên bữa Tag Sales tôi cho đi hết, giờ có muốn vời tới cũng không thể. Loanh quanh tính tính toán toán, cuối cùng là xài cái xiên nướng. Có chút bất tiện là không thể chạy qua lửa cùng lúc cả một mặt nửa con cá. Nhưng cà ràm một mình, tay kiên nhẫn xoay cái xiên giữ miếng cá nhỏ cho tới lúc cá chín được gỡ ra đĩa, thổi phù phù bớt nóng rồi cho chui tọt vào miệng, thực là khoái chí.

Bạn đánh chén nếm thử một miếng cá nướng, khen ngon rồi hỏi đây là cá gì. Nghe xong cái tên, ông phán tôi nhầm. Hóa ra chẳng phải chỉ có tôi rập khuôn trong đầu sardine là con cá nhỉnh hơn đầu ngón tay chút chút.

một công thức xào ốc hương - với tỏi tây nhỏ

Có một tình huống hài hước thường xuất hiện khi tôi cần gọi tên - chính xác, nói thế đi - một món rau củ quả nào đấy.

Tỏi tây, bình thường đi chợ tiểu khu, và cũng là bình thường từ trước đến nay với hiểu biết bếp núc của tôi, là để chỉ cái giống thân lá to chừng đốt ngón tay, dài hơn hành xanh một chút. Tỏi tây hay cặp đôi với cần tây - chuyện về cần tây cũng hay ho chẳng kém tỏi tây nhưng là để nói sau. Mỗi lần dừng xe trước sạp rau, kêu mấy cây cần tây thì gần như chắc chắn bà bán rau có cái mặt rầu rầu sẽ tự tiện với thêm vài cây tỏi tây mà phán, xào bò chứ gì, đã cần [thì ắt] phải có tỏi. Hoặc ngược lại, muốn mua tỏi tây về xay làm sauce ướp món nướng kiểu Hàn, vô duyên vô cớ lại thấy trong túi đi chợ có mấy cây cần tây.

Vài năm gần đây, ngoài chợ tiểu khu thì có thêm thói quen chạy sang siêu thị. Quầy quệ sáng choang, rau củ quả lấp lánh "sexy" mời chào, không giống thứ bày ở mấy sạp lem nhem trong chợ truyền thống. Cái nhãn tỏi tây để liền với tất nhiên là tỏi tây rồi, nhưng là cái giống to đoành, nhỉnh hơn cả bắp chân bé con vài tháng tuổi. Thi thoảng ăn món nướng ngoài, tôi thấy mấy khoanh tỏi sém, ăn vui vui, nhưng không đến nỗi thích phải đắm đuối rồi đi tìm.

Chợ tàu, cạnh nhãn leek loằng ngoằng chữ ô vuông. Tôi mù chữ nên mau bỏ qua. Quay lại leek, một bạn là leek, một bạn là chinese leek. Tôi nhớ mang máng lá hẹ cũng được gọi là chinese leek. Mà lá hẹ với tỏi tây (nhỏ) thì đâu có cùng một nhà. Giời ạ!

Tạm gọi tỏi tây trong món ốc hương xào lần này là tỏi tây nhỏ vậy :-)

- 1 cây tỏi tây nhỏ lấy phần thân trắng và lấn sang chút xíu phần lá xanh, thái khúc dài 3-4cm, chẻ bốn

- gừng một miếng nhỏ cỡ đốt trên của ngón tay út thái sợi mịn

- 2 tép tỏi bằm

- 1 củ hành hương nhỏ bằm

- ốc hương một mớ chừng đầy bát tô ăn phở truyền thống đã làm sạch

- xì dầu và dầu hào theo tỷ lệ 3-1

Nguyên liệu là vậy, đến tiết mục nấu rất mau và đơn giản. Chảo để lửa to láng chút dầu phi thơm hỗn hợp tỏi tây + gừng + tỏi + hành hương, chừng dậy thơm thì cho dầu hào vào đảo mau vài giây. Tiếp tục cho ốc vào xào, chuẩn bị bắc bếp thì rưới phần xì dầu. 

Annie hướng dẫn xào ốc chỉ cần 4-5 phút. Tôi nghĩ là tùy loại ốc, tùy lượng nhiệt và cả cái loại chảo chúng ta dùng. Lần này phóng tay thời gian 6-7 phút, xem ra có chút hơi quá. May mà cuối cùng thịt ốc vẫn chưa đến mức quá khô.

Ốc xào với hỗn hợp gia vị này đối với tôi có chút phần đậm đà thái quá, có lẽ do cái sự kết hợp gia vị gặp dầu ăn và dầu hào. Tôi vừa mút cái phần nước sauce chạy vòng quanh thân ốc vừa tự nhủ, mình đúng là ngu, ăn thế này thì béo là phải. Xong cái màn cà ràm tức thời thì thành tự dziễu, mình đúng là nhảm. Tự dưng nhớ bát ốc hấp có vị của sả, chanh, gừng, đơn thuần hơn và cũng nhẹ nhõm hơn. 

Nói là vậy. Điểm chính yếu là tôi chưa bao giờ là fan cuồng của các thể loại ốc. Thi thoảng cao hứng mần mần nghịch nghịch chút vui vui gọi là thì cũng được. Đại loại thế!

cơm rang leftovers - cơm gà vị cumin và pulled pork

lundberg black japonica rice - curry - olive oil - pulled pork (+)

Món cơm gà vị cumin và dầu olive nấu từ gạo Lundberg black japonica rice nấu nhiều còn dư đóng hộp cho bữa sau thì được phù phép thành món cơm rang với pulled pork dư từ bữa tối hôm trước - một trong những món tủ của ông chủ Bayou.

Điểm xuyết sắc xanh (thực ra là chìm ngỉm trong món) có cọng hành tươi xắt nhỏ.

Bạn đánh chén hạn chế chất bột, gần như là không ăn, lần này ngó phần cơm của tôi tò mò hỏi là gì. Tôi mời nếm thử, lát sau ông vui vẻ chìa cái đĩa xin thêm một sêu cơm.

Cơm nấu-hấp trộn gốc vị cumin đậm đà. Đến khi hóa thành món cơm rang leftovers, không rõ là do hành lá hay pulled pork mà cumin chỉ còn thoang thoảng. Tôi hỏi bạn ăn bình thường gạo đen này nấu cơm thế nào, ông bảo, cơm xoài. Nghe có chút ngồ ngộ, có lẽ vì tôi chỉ có duy nhất một lần chén cơm xoài của bà bác dễ mến giờ tôi quên tiệt tên - một phụ nữ Ấn đến từ Pondichéry - trong căn bếp nhỏ của cái thư viện to đùng trên đại lộ Wilson, mà hạt gạo nấu cơm này là gạo trắng và mềm hơn nhiều so với bạn gạo đen Lundberg trong bếp nhà. 

cháo thị nở - cháo xôi trắng - cháo cơm nguội basmati

* Note tháng 9/2019: note nhảm này bị để mốc trong hộp draft giờ được cho ra hít thở khí trời với thêm chút nhảm kéo dài. Cũng giờ nhìn lại kinh nghiệm nấu cháo, phát hiện hóa ra mình đã trở thành chuyên gia hóa phép từ cơm/xôi nếp thành nồi cháo trắng sánh đặc nền tảng cho các biến thể cháo này cháo nọ tiếp theo như thế nào.

Em họ LN về Bắc Ninh chơi, được chiêu đãi bữa cháo gà. Nó bảo ngon, và thắc mắc bình thường ra xứ Bắc nếu ăn cháo thấy cứ đặc đặc, sao bác gái lại nấu giống ở miền Nam. Lúc đó tôi nhớ ra vài chuyện, đúng là tùy nhà tùy người, có không phải một lần tôi qua chỗ ai đó thì được cho ăn cháo nhà nấu, đích thực là quanh quánh, sền sệt thật.

Nấu cháo tùy đích, tùy hoàn cảnh, nói chung có vô thiên lủng kiểu cách nấu và ăn. Cháo dưỡng sinh nhấn mạnh vào các loại cốc/hạt. Cháo nấu kèm thịt thà cá mú chi chi thì lại tùy cái món đi cùng mà cháo trước, thức ăn sau và ninh căn giờ, tùy chỉnh lửa to lửa nhỏ thế nào. Cháo gạo thuần có người khăng khăng phải là tám này, lài nọ, lại có kẻ xùy một cái, lắm chuyện bày đặt, cứ gạo vo một nắm, để ráo, cẩn thận rang qua rồi ninh là xong chứ gì. Rồi nữa, vẫn cháo gạo, tẻ không hay phải có chút nếp. Lại nữa là họ hàng với cháo dưỡng sinh chuẩn mực thì là đủ loại cháo rau củ quả, cứ coi như tùy vào mỗi hạng mục rau củ thì lại là một kiểu nấu và một lối ăn riêng.

Thái độ, tâm trạng, tình cảm, diễn giải xung quanh nồi cháo, bát cháo cũng vô cùng phong phú đa dạng. Cháo một nồi cả nhà đông đảo cùng xơi nóng liền một bữa khác với cháo nồi to có người trước ăn ý tứ canh phần cho kẻ về trễ chia thành bữa trước bữa sau. Cháo Thị Nở độc hành [hoa] làm cho Chí Phèo dư sức tạo nên cái màu thi vị của tam giác bộ đôi nàng-chàng cùng bát cháo và cũng gây ấn tượng chẳng kém gì ếp-phê đem lại của tam giác hình ảnh quen thuộc thời nay là thiếu nữ - đồ ăn - đồ hiệu, kiểu như một hót-gơn trên in-xờ-ta-gờ-ram môi mở hờ hững, cổ áo quên không cài cúc trên khoe ẩn ẩn hiện hiện đôi gò bồng đào, khí chất rõ ràng là nữ nhi cường hiện đại song thân người lại ngả nghiêng như thể sắp ngã theo phong cách Lâm Đại Ngọc cạnh cái bàn bày bữa sáng hay trà chiều lủng củng trên đó là thìa dĩa đặt sai phép tắc và chồm hỗm cạnh bọn bánh trái hay thức uống là một cái túi cha-nen to đoành. Trẻ nhỏ trong nhà ốm, mẹ chăm nồi cháo cả nửa ngày, dỗ con ăn hết phần cháo, bé có hờn dỗi bao nhiêu mẹ vẫn tươi tỉnh vỗ về. Nhưng ông chồng ốm, bà vợ nấu, cái kẻ lù đù đo giường bệnh kia khó ở trong người mà thờ ơ bát cháo vợ làm xem, thảo nào cũng có chút tủi thân ấp ở trong lòng kẻ đứng bếp. Kết thúc bữa nhậu tại gia của một đám quý ông, một bà vợ bê ra nồi cháo nóng đã ý tứ chuẩn bị từ trước như một thức giải rượu - điều có thể được người này xem là đáng tụng ca vì cái phẩm vợ ngoan hiền đảm song cũng có thể bị kẻ khác coi sự xúc phạm đến mấy món chuẩn nữ quyền hiện đại này nọ.

Ngày Bố Mẹ mới chuyển về Bắc Ninh sống đời nông dân tay mơ, tôi có chút lúng túng với cái bếp, về căn bản làm gì cũng máy móc, kiểu công thức nó thế thì dứt khoát phải theo thế. Sau một đoạn thời gian thì thành luyên thuyên, phóng túng, bất nguyên tắc.

Vì thế, giờ nói chuyện cháo, tôi bỏ qua hết chuyện gạo nào, ngâm vo ra sao, để ráo bao lâu, có cần rang qua, giã qua hay không, ninh mấy lượt, độ lửa to nhỏ trước sau thế nào. Thêm nữa là tôi không ngại thử theo cách người khác bày cho, hoặc tự thực hành theo một cái sáng kiến điên rồ nhất thời bật ra của chính bản thân.

Có bữa, con giời lọ mọ ra ngoài tìm mua gói cháo ăn liền, định bụng úp rụp một cái là căng bao tử. Hàng xôi đang dọn hàng cuối sáng, bảo sao phải khổ thế, rồi dứt khoát bắt tôi lấy một phần xôi trắng kèm lời dặn dò cứ cho nước vào ninh thì thành cháo. Từ lâu tôi biết hàng xôi chuyên nấu cháo kiểu này. Con bé hàng xóm cũ học ở xứ Đài mỗi lần về nước qua nhà chơi nấu cháo hải sản đãi chúng tôi, khi TL ninh cháo trắng trước đó cũng cho chút xôi, tôi biết. Nhưng xôi trắng không phù phép thành cháo thì cho tới gần đây, mỗi lần nghĩ đến tôi vẫn nghe ra chút kỳ kỳ.

Ninh một hồi tôi thấy đặc và dính. Ngó tủ lạnh là hộp cơm nguội basmati. Nhớ khuôn mặt của MA ở Ren chưng hửng trước nồi cháo Nhật giống cơm nguội chan nước dùng, tôi tự bảo ừ thì mình cũng làm cháo cơm nguội xem sao. Cơm nguội được cho tiếp vào nồi cháo, sôi rồi thì tắt bếp chờ nguội. Lúc đó máy xay tay Braun phát huy tác dụng, cháo không phải là gạo nguyên hạt, cơm nguyên hình nữa, mà thành cháo gạo xay. Đến lượt lửa mới, để tạo vị có một phần tôm nõn tươi cho vào cùng bột gia vị lấy độ mặn. Sau là hành lá và mùi ta thái mịn, tiêu xay, chút xíu bột ớt, một hai giọt mắm cốt. Thế là có bát cháo "xay" không tệ chút nào, mà công thức và cách nấu nó chắc chắn sẽ làm cho bà cụ già ở Bắc Ninh nghe thấy sẽ bảo là dở hơi.

râu mực xào cumin - xào ướt

Từ ngày phát hiện cái khay râu mực tươi ở quầy hải sản, mỗi lần qua Whole Foods là một lần có kẻ hóng hớt kêu một hộp mang về. Râu mực ướp bột cumin, bột tỏi và xì dầu trong chừng nửa giờ. Hai ba tép tỏi và một củ hành hương làm sạch, bằm vụn, phi chín vàng giòn và dậy hương thì cho mực vào xào. Bếp để lửa lớn. Tay đảo mau vá xào.

Chảo xào phần nước tiết ra kha khá, dễ gây sốt ruột. Có cơm trắng ăn cùng, lấy nước xào rưới, trộn cơm rất được. Không có cơm, mực xào vốn nhằm món ăn chơi đầu bữa tối thì tặc lưỡi thôi thì lãng phí chút, bỏ đi.

Dùng thìa lọc to lấy mực ráo nước xào ra đĩa sâu lòng. Xét về sắc món thực có chút nhạt nhòa. Còn về vị, miếng mực chắc, có thơm đặc trưng của cumin, có mặn mà là cả ngọt của xì dầu.

râu mực xào cumin

Mực cứ thế ăn chơi cũng được. Nghịch ngợm và cũng là thích ăn cay ăn mặn thì có thể bày đặt thêm phần nước chấm: xì dầu + dầu hào + nước cốt chanh vàng + bột tỏi + ớt khô xay rối + lấy sắc xanh và cũng là đá chút vị từ ớt xanh và hành tươi thái mịn, thật mịn.

Lần ăn chơi trước bữa tối này, chúng tôi có một đĩa mực xào kèm một đĩa dưa leo được xóc muối lấy giòn và đậm trước khi trộn tiếp với xì dầu, dấm gạo và nước cốt chanh vàng. Coi như vừa đủ hài hòa.

Note bổ sung 3/2020: Còn đây là cách làm râu mực xào cuin - xào khô!

hủ tiếu dai trộn ponzu sauce

Tôi luôn lúng túng và vụng về mỗi lần làm món với hủ tiếu. Luộc mấy loại sợi khô từ mỳ, miến, bún tới bánh phở, nói quá chút thì là nhắm mắt tôi cũng có thể xử lý tốt. Nhưng hủ tiếu, đặc biệt là loại sợi dai, thì tôi luôn dại. Lần sống sượng, lần chín nát, nói chung là tệ.

Lần này, mò một tay hủ tiếu, chừng nắm đấm của đứa trẻ lên mười, tôi vẫn lơ ma lơ mơ từ khâu ngâm nước làm mềm tới luộc. Kết quả, vớt ráo các sợi hủ tiếu rồi ngâm nước lạnh trước khi làm ráo lần nữa, sợi thành phẩm có chút mềm quá đà và vì thế mà hơi khập khễnh với cái bản chất chắc và dai của nó.

đĩa trộn nhạt nhòa vì thiếu sắc xanh của rau gia vị

Hồi mới nhìn thấy chai ponzu sauce đóng sẵn, tôi khinh bỉ ra mặt. Tự làm mà ăn cho tươi và lại thỏa mãn cái ý chủ quan thêm bớt chớ tội gì mà mần chai làm sẵn. Nhưng rất mau, nhất là sau khi học làm món miến trộn kiểu Hàn có vời tới bạn nước chấm này thì tôi lại phải lòng mấy cái chai. Tất nhiên là cũng có yếu tố lười cố hữu và thi thoảng là tình huống muốn tự làm sauce nhưng lại không sẵn đủ các nguyên liệu cần thiết.

Công thức hủ tiếu dai trộn ponzu sauce với thức đi kèm là gà luộc rất đơn giản:
- Hủ tiếu luộc, ngâm qua nước lạnh để các sợi ráo và liền mạch
- Ponzu sauce mà lại không phải là ponzu sauce, chính xác là phần nước sauce trộn có nền tảng là ponzu sauce đóng chai với tỷ lệ thành phần là: 2 thia súp xì dầu + 1 thìa cafe dầu hào + 3 thìa súp ponzu sauce + nước cốt chanh tùy ý (từ một phần tư đến nửa quả) + bột tỏi + ớt khô xay rối; người hảo ngọt có thể thêm chút đường
- Thịt gà luộc xé hay thái miếng to nhỏ tùy ý; tùy ý ăn lạt thì để nguyên vậy, còn thích ăn đậm thì xóc gà với chút muối
- Hai tép tỏi và một củ hành hương lột lớp vỏ làm sạch, bỏ lõi mầm, thái lát rồi phi thơm - kiên nhẫn và khéo tay canh lửa để ra món phi giòn thì tốt mà thơm mềm cũng được
- Một góc nhỏ củ hành tây trắng thái mấy lát mỏng
- Rau kèm hợp nhất là mùi, nếu đá thêm vài cọng giá đỗ cùng mấy lá mùi tàu thái rối thì càng hay, mà kể cả húng quế cũng được - lần làm này tôi thiếu tuốt, ra vườn quàng mấy cọng bạc hà rừng để kiếm chút xanh, ăn thấy cũng hạp

Nước sauce pha xong, hủ tiếu đã sẵn sàng thì cho vào trộn. Lúc nào ăn thì cho thêm thịt gà, phủ chút hành tây và đám rau gia vị, trộn thêm lần nữa là xong.

don't rock the boat

Sau hơn một ngày lao động, lối xe chạy cuối cùng cũng được làm sạch khỏi đống cành củi vụn cùng mạt cưa - sản phẩm của công cuộc giải cứu cái cây hấp hối bên nhà hàng xóm. Bà chủ nhà bên ra ngoài tìm thùng rác đã được làm rỗng, thấy tôi lui cui dọn thì chạy sang chào và tám mấy câu. Bà bảo, nhìn mày làm thế này tao cũng có hứng dọn dẹp bên vườn nhà. Dĩ nhiên là không phải bà đích thân ra tay dọn mà sẽ là ông chuyên chặt cây, tỉa cành và cắt cỏ một tuần đến làm hai lần.

Bà già rủ tôi đi dạo buổi chiều. Từ đầu đến cuối, bà nói như bắn súng liên thanh. Còn tôi, chỉ sau dăm phút đi đã kịp dựng trong đầu một khung lịch sử cuộc đời của bà tính từ thời điểm cha mẹ của bà từ Phần Lan đặt chân tới New York khi mới chỉ là những đứa trẻ. Giữa đường thấy một bà già khác đang lơ vơ làm gì đó ở vườn trước nhà, bà hàng xóm dừng lại chào hỏi, bảo kể từ lần cuối ở nhà thờ mấy năm trước giờ nới gặp lại. Hai bà, một ngoài 80 một kém vài tuổi, nói chuyện rôm rả như hai thanh mai trúc mã lâu ngày gặp lại. Đến khi chào tạm biệt để tiếp tục hành trình có tên là đi dạo, bà hàng xóm bảo, tiện thể tên tôi là... và nhà tôi là cái nhà đang thay mái ở phía cuối đường...

Người giàu có kiểu dân sống ở mấy đảo tư nhân có nhà rải rác khắp thế giới mặt mũi thế nào tôi không biết. Nhưng ở cái thành phố bị coi là kém giàu và kém sang của tiểu bang nhưng lại cũng có một lịch sử văn hóa-xã hội đặc biệt và một vị trí tương đối đắc địa này, cái sự sung túc không phô bày đủ để gây choáng ngợp. Bà già 80 có cái nhà cổ nhìn ra biển, bảo thất vọng vì thuế nhà đất - mà phần chính là do cái tầm nhìn phóng ra mặt nước - cao quá nên treo biển bán. Vấn đề là mấy năm rồi chẳng ai quan tâm vì giá nhà cao một nhẽ, nhưng thêm vào còn là hứa hẹn một khoản kha khá hàng năm phải nộp cho thành phố. Bà nản, vứt cái biển bán nhà đi, tranh thủ trời ấm thì về chơi mấy ngày. Một đoạn phố nhỏ, nhà sát mép nước cái nào cũng im ỉm. Hóa ra dân ở New York, mà có khi là tận Dallas mỗi năm về ở nhõn vài tuần. Thành phố được xem là tấp nập khi hè về, nhưng ngay cả cái khái niệm đông vui ở đây cũng đủ làm tôi phì cười không biết bao nhiêu lần. Kiểu như trong một ngày từ trong nhà nhìn thấy một ông già dắt chó đi dạo lúc đầu sáng, một đôi thanh niên đạp xe ngang qua tầm giữa trưa, mấy đứa cháu nhỏ nhà hàng xóm về thăm ông bà chạy hù nhau cả một đoạn vỉa hè lúc đầu chiều, hai bà trung niên vừa tản bộ vừa buôn dưa lê khi chiều tà, đã đủ coi là đông và vui rồi.  

chuyện của Matt Huynh ở đây

Có một chuyện thú vị, và cũng dễ gây cảm giác nhang nhác buồn, liên quan đến hai bà cụ già là khi nói đến Việt Nam thì dường như ấn tượng duy nhất hai bà có là về boat people. Bà trẻ có thợ chuyên làm móng cho mình là người đến Mỹ với tư cách thuyền nhân. Còn bà già thì kể chuyện của mấy mươi năm về trước, ở một cái sân bay nào đó trên đất Mỹ, khi chứng kiến một người chồng - người cha gần như là khóc khi bị lạc trong chốc lát vợ và con nhỏ của mình ngày đầu đặt chân đến xứ sở cờ hoa của những giấc mơ.

Lần ở nhà một mình này, tôi dành một phần kha khá thời gian dọn dẹp hai ô đất trồng cây bụi và hoa ở bãi cỏ trước nhà. Kéo cắt tỉa cây và cành to nhỏ bao nhiêu lôi ra hết, xẻng bới xúc lớn bé cũng đem ra đặt một dãy dài. Nhiệt tình cắt, nhiệt tình đào, nhiệt tình bới và nhổ. Kết quả, sau một hồi thì phát hiện là mình đã chặt tỉa gần như gọn gẽ cái cây có từ đời cụ cố. Tối nghe điện, tôi biết thân biết phận rào đón trước, thông báo hôm nay mình đã overwork nên dù kết quả có là gì thì xin hãy bình tĩnh. May mà gia chủ về nhìn thấy cái cây thì bảo, không sao.

Đi ăn tối ở Mystic, nhân một chuyện gì đó thì tôi lên cơn tủi thân. Ông nói gà bà nói vịt, rõ ràng biết là giao tiếp có vấn đề nhưng thay vì giải thích, tôi càng lên cơn cùn, cà ràm cho bõ tức và thỏa mãn cái tôi phi lý của mình. Đến lúc rời tiệm ra bãi đậu xe, mở cửa xe đặt mông vào ghế bỗng ngạc nhiên, quái sao xe hôm nay rộng, thoáng và sạch thế này. Lại quái, sao ghế sau lại có khăn choàng của bà già thế này. Và cuối cùng là quái, sao có nhiều tiền xu thế này. Giời ạ, chúng tôi trèo nhầm xe. May mà nó không rú lên ầm ĩ. Thế là được trận cười và cơn ấm ức cũng tự nhiên tan biến.

Bà hàng xóm bữa trước nói, dự báo tuần sau sẽ rất nóng. Tôi phấn chấn, thế hẳn là Indian Summer đi. Cho đến giờ tôi vẫn luôn có chút chật vật với thời tiết ở đây. Có bữa đêm lạnh tôi đội mũ len, đi găng tay len, nằm run bần bật. Ngày sáng ra trời mù nhìn không ra ranh giới trời và biển, phà đi qua trước nhà chỉ nhận ra nhờ tiếng hụ. Giữa sáng thì tưng bừng nắng, cái ipad để trên bàn sau mấy phút đã hiện lên thông báo to tướng, dừng hoạt động vì nóng. 

Tôi biết mình đang thay đổi theo một nhịp khẩn trương chưa từng có. Nhưng cụ thể cái tiến trình ấy hình hài thế nào tôi lại mù mờ. Thêm nữa là tôi thực không muốn nghĩ và cũng chẳng thể nghĩ sâu về nó. Rốt cuộc, xem ra tôi đã bị dính chặt vào công thức của/về một kẻ sống đời dang dở và lộn xộn, chân không chạm đất cật chẳng tới trời rồi. Mà kể cũng đúng, trong cái vũ trụ to đùng mang tên xã hội này, thậm chí là một phần ngàn của một hạt bụi tôi còn chưa xứng thì cứ tiếp tục học cách chung sống, từ tốn ngày qua ngày. Và thi thoảng thì cho mình chút xa xỉ là ngẫm nghĩ về cuộc đời, cuộc đời của chính mình. Hỉ!

mảng trời

con sâu

bông hoa

cốc cafe sáng

gà xào húng quế

Món làm bữa trước theo hướng dẫn của Mark Wiens cho Thai Basil Chicken. Giờ ghi lại để sau có thể tìm mau ra công thức.

Tôi thích công thức này vì thành phần gia vị rất đơn giản. Lại thêm nữa là hai điểm thú vị.

Thứ nhất, có vẻ như tồn tại chút sắc thái khác biệt giữa mớ lá húng Thái trong video hướng dẫn làm món của anh chàng người Mỹ hâm mộ thức ăn đường phố xứ sở Chùa Vàng với khay cành húng quế tôi mua ở Á Đông. Đều có tên là Thai Basil nhưng trong chuỗi hình chuyển động là mớ rau gia vị chủ sắc xanh lá sáng màu, còn mấy cành rau lều nghều tôi có trong tay thì y-sì-phốc húng quế thân cành ngả tía, lá sắc lục đậm đà như vẫn quen mua ở chợ tiểu khu gần nhà.

Thứ hai, bình thường tôi quen chưng phi hỗn hợp tỏi + hành hương, lần này bỏ qua cái thành phần sau mà thế vào là ớt. Mà ớt lẫn tỏi thay vì được bằm hay thái nhỏ, thái nhuyễn lại là được cho vào cối giã. Cái lý hẳn là để mở hết cái cữ cay cay nồng nồng của hai bạn gia vị này.

- Thịt lườn gà thái miếng nhỏ như ý
- Tỏi lột vỏ bỏ lõi cùng với ớt Thái cay nguyên quả cho vào cối giã
- Láng dầu vào chảo sâu lòng, để ở nhiệt lớn, phi dậy hương hỗn hợp tỏi + ớt
- Cho gà vào xào, bổ túc gia vị tạo mặn là xì dầu và dầu hào (hướng dẫn của Mark Wiens có thêm hắc xì dầu và đường - món đầu nhà không có, còn đường là tôi chủ ý bỏ qua)
- Gà chín tới thì cho húng vào xào cùng (lá già chỉ lấy đúng lá, thân ngọn cọng non nếu có hoa thì bỏ hoa, còn lại xài tất cả lá và cọng)

Hướng dẫn làm món trên mạng nhện là cơm trắng ăn kèm trứng chiên và gà xào húng. Tôi làm đĩa xào nhỏ, ngồi rung đùi ăn vã chơi gọi là. Món làm gọn, mau, lại dễ ăn, ngon và vui cái miệng, coi như là được!

lundberg black japonica rice - cơm gà vị cumin và dầu olive

Lundberg black japonica rice gạo vo nhẹ tay ra nước đỏ, cho vào nồi chẳng mấy chốc ngả màu như nước tiết ra từ cranberries ngào đường, đại khái là đỏ chứ không phải đen. Làm theo hướng dẫn 1 cup gạo 2 cup nước (1 cup dung tích 200ml), nấu rồi hấp - khi hấp ngoài vung đậy đương nhiên rồi, tôi dùng thêm drop lid - căn chuẩn thời gian như được ghi trên bao bì 40mn + 10mn mỗi công đoạn, kết quả ra món cơm chỉ mềm hơn món gạo rang tý xíu. Tự bảo, không sao đâu!

Chảo nóng phóng tay một thìa súp dầu olive, vừa kịp bắt nhiệt thì cho hỗn hợp 1 củ hành hương bằm nhỏ + một cup nhỏ hành tây trắng thái hạt lựu + vài cọng mùi băm rối + 1 thìa cafe bột tỏi (tôi lười bóc và bằm tỏi tươi) + non một thìa súp bột cumin (có thể ít hơn hay nhiều hơn tùy sở thích) đảo cho tới khi dậy hương, tiếp tục cho thịt gà thái hạt lựu vào xào chín.

Trút gà xào gia vị ra đĩa/bát để sang bên. Vẫn nguyên dấu nồi xào đặt trở lại bếp ở chế độ lửa vừa, cho vào từ 1 đến 1.5 thìa súp dầu olive, nửa phần cơm đã nấu lúc nãy, trộn đều tay. Rưới hai thìa súp nước nóng, sau đó lấy cái drop lid tự làm từ giấy thiếc lúc trước đã dùng để hấp cơm đậy lên phần cơm trộn dầu olive. Lại lấy một phần gà xào gia vị theo ý phủ mặt trên của drop lid, đậy vung nồi, lửa cho về liu riu.

Sau chừng 15 phút, tắt bếp, khéo tay nhấc drop lid trong khi gạt thịt gà vào lẫn với cơm phia dưới. Đảo trộn một lượt cơm với gà, cho ra đĩa sâu lòng là xong, có thể đánh chén.

bữa lửng cuối chiều từ phần nấu dư bữa trưa - hấp đến lần thứ n :-)

Gạo qua công đoạn nấu-hấp một lần, sau lại được hấp thêm lần nữa, hạt cơm ngoài đanh trong mềm, dù về kích cỡ có nở chút thì vẫn đảm bảo nguyên vóc dáng của hạt gạo-hạt cơm, tức là không trương phình mà cũng chẳng nát nhão. Cơm ngấm dầu olive, có vị ngọt của hành truyền sang, lại có thêm đồng hành thức ăn kèm là gà xào quyện vị cumin, dễ ăn và ăn ngon.

Bấy lâu tôi khư khư ôm cái mặc cảm tự ti, rằng thì mình không có khả năng làm món với mấy loại gạo "kỳ dị" khác gạo tám, gạo Nhật quen ăn hàng ngày. Giờ xem ra chịu khó đọc kỹ cái hướng dẫn, tham khảo tý chút kinh nghiệm bà con làm món trên mạng nhện, lại huy động mấy cái sự nhớ nhớ trong lại khi quan sát người khác làm cơm, chủ động điều chỉnh chút nếu cần, cuối cùng thể nào cũng ra món hạp ý, và tất nhiên là edible hay, như từ dùng bởi William Burroughs, eatable.

* Note ghi thêm: 
- Giống như nấu cơm với gạo basmati bằng nồi thường, trừ đoạn lúc nồi cơm sôi gần cạn thì phải mở vung để đảo mau tay một lượt và đặt drop lid cho bước vần và sau đó là bước hấp cơm thì tuyệt đối không mở [vung] nồi.
- Món gà xào cumin được hứa hẹn ngon hơn nếu có quế nhưng tôi lười tìm cả quế thanh lẫn quế bột, lại ngại nóng và nồng nên bỏ.
- Vẫn là gà xào cumin, có người thích dùng cumin seed và quế thanh, tôi thích bột hơn vì cảm thấy dễ tán lẫn đều vào cả gà lẫn cơm sau đó.
- Cumin seed gặp bơ hay ghee đặc biệt dậy mùi, nhà chỉ có Kerrygold's Garlic & Herb Butter sợ cho vào vô duyên nên tôi thay bơ bằng dầu olive, kết quả không tệ chút nào, tất nhiên là thiếu cái ngậy nồng đậm của bơ thường.
- Người chủ động ăn lạt có thể đi qua hàng muối mặt ngó lơ lên trời. Nhờ công lao của dầu olive, cái sự nhạt muối xem ra chẳng phải là vấn đề to tát vì món cơm thành phẩn lạt thì có lạt nhưng đảm bảo được bù trừ nhờ vị ngọt thoảng của gà và rau (hành) cũng như ngậy nhẹ của dầu olive. Còn ai thích đậm đà thì lúc xào gà có thể bổ túc chút muối.
- Ngoài chuyện nấu-hấp-hấp thì bí mật to nhất cho món cơm này theo tôi là cái drop lid thần thánh tự làm từ giấy thiếc. Từ ngày khám phá công dụng của nó cho mấy món Nhật, giờ tôi tùm lum tùm la áp dụng cho không ít trò nghịch trong bếp, mỗi lần lại khám phá thêm chút công dụng thú vị của nó.

chu nói về female

... everyone is female - and everyone hates it

[Female is] a universal sex defined by self-negation 

To be female is to let someone else do your desiring for you, at your own expense

Andrea Long Chu, Females: A Concern

* Thêm một tấm hình của Arbus 😜😜😜😜😜

freaks - nguồn ở đây

sontag nói về cái đẹp [của] đàn bà

Susan Sontag của năm 1975 "A Woman's Beauty: Put-Down or Power Source?"

 We not only split off - with the greatest facility - the "inside" (character, intellect) from the "outside" (outlook); but we are actually surprised when someone who is beautiful is also intelligent, talented, good

[The power of beauty is a] power... always conceived in relation to men; it is not the power to do but the power to attract

[We need] some critical distance [from beauty if we are to avoid the] crude trap [of treating a woman's self-presentation as separable from, and opposed to, her interior self]

từ "Misunderstanding Sunsan Sontag" - một điểm sách của Merve Emre trên Atlantic.

* Một tấm hình của Arbus 😜😜😜

Miss Venice Beach - nguồn ở đây

cháo hàu nấm - gul juk cải biên

Món cháo của người Hàn (korean poridge) - với tên gọi chung là juk/jook - thường được làm từ gạo [nếp] nấu tương đối đặc; đồng hành phổ biến là cà rốt, củ cải, hành hương, cần tây, nấm; tạo vị và tạo ngọt quen thuộc là nước dùng gà, tảo biển [dried kelp], dầu vừng; trang trí có hạt vừng trắng, vụn rong biển nướng [sempio grilled laver] và hành xanh xắt nhỏ.

Oyster Juk hay Gul Juk về căn bản công thức cũng là vậy. Tôi làm món với tinh thần leftovers cộng vét tủ đông, biến tấu chút cháo hàu của người Hàn khi bỏ qua vừng cả hạt lẫn dầu cũng như vụn rong biển nướng rắc cháo; đồng thời bổ sung gừng tươi thái chỉ siêu mịn, rồi thêm nữa là chạy vèo qua hàng mắm cốt và rau gia vị ăn kèm thì có thêm mấy cọng mùi tàu cùng lá răm.

- Hàu đóng khối xuất xứ Hàn mua ở siêu thị Tàu, rã đông làm sạch để ráo, xào đậm chút với hỗn hợp hành hương + tỏi + gừng bằm cùng muối và tý xíu mắm cốt

- Cháo nấu sẵn từ trước là kết quả của hành trình bếp từ nồi cơm nếp biến hình thành nồi cháo trắng ninh nhừ, sánh đặc, sẵn sàng cho nhiều phiên bản cháo chuyên đề tiếp theo

- Nấm shitake khô ngâm mềm, bỏ chân, làm sạch ráo, thái lát mỏng nhất có thể

- Một lá tảo biển ngâm mềm để sau thả nồi cháo lấy ngọt

- Hỗn hợp gia vị phi thơm nấm có hành hương + gừng thái sợi mịn 

- Nương mặn bổ sung có muối và chút mắm cốt

- Gia vị cho thêm đậm đà có tiêu giã và ớt khô xay rối

- Rau kèm có hành tươi, mùi, mùi tàu và đặc biệt là mấy lá răm, tất cả thái nhỏ 

Mọi thứ đã sẵn sàng đến tiết mục nấu thao tác đơn giản và mau, chỉ có thời gian canh lửa là dài, cần phi thường kiên nhẫn để được nồi cháo thành phẩm ngấm vị như ý.

- Nồi làm nóng, láng xíu dầu ăn rồi phi dậy thơm hỗn hợp hành hương và gừng trước khi cho tiếp nấm vào xào, cho chút muối và mắm cốt lấy đậm cho nấm

- Cho tiếp vào nồi phần cháo và hàu đã chuẩn bị sẵn cùng lá tảo biển lấy ngọt

- Nồi cháo sôi thì cho về lửa liu riu, tùy ý đặc loãng mà có thể bổ sung thêm chút nước

Cháo gạo nếp vốn đã nấu nhừ, giờ cái nồi ngồi lâu trên bếp với lửa nhỏ âm ỉ là để các thành phần hòa hợp với nhau. Bát cháo nóng múc ra bát, phần rau điểm xuyết ăn kèm không nói làm gì, còn về đoạn cay nồng của tiêu và ớt thì tùy vào sự láu táu của cái miệng và mức độ chịu đựng của cái dạ dày mà cho nhiều hay ít.

Đối với tôi, mùi tàu và đặc biệt là rau răm ăn kèm súp/cháo hàu rất hạp, nhưng nếu không có sẵn các bạn rau này thì một hai cọng hành xanh cùng mùi đã có thể coi là đủ. Riêng về gừng thì dứt khoát phải có. Không tính món hàu tươi húp sống vốn có thể cứ thế mà xơi - mấy lần ăn chơi cái món này lần nào cũng như lần nào, bỏ qua tuốt tuột từ lát chanh vàng tới các cốc sauce chuyên kèm hàu ăn tươi nuốt sống, hàu đóng khối nấu súp/cháo cần đến gừng để làm mềm, làm nhạt đi cái hương vị đậm đà, nếu không nói là mặn [mòi] - đặc trưng của [đồ] biển.

Về phần nấm, súp hàu thả cả nấm khô và tươi tôi đều thích. Riêng cháo hàu, có lẽ do vấn đề kết cấu của món, tôi chủ ý dùng nấm khô. Và điểm quan trọng nhất ở đây là thái nấm siêu mỏng, mỏng nhất có thể. Tại sao? Nấm khô ninh trong cháo lâu là mấy cũng không sợ mất đi cái phần, cái độ sần sật đáng yêu của nó. Nếu lát nấm dày thì hóa thành áp đảo mọi thành phần khác, còn khi được thái mỏng mịn, nấm vừa vặn đóng tốt vai tạo thơm tạo ngọt mà lại vẫn đảm bảo khiêm tốn đứng sau các thân hàu mềm mại quyện sánh nhờ các lớp bột hồ của cháo.

Bạn đánh chén ra sức thuyết phục tôi thử hàu tươi đặc sản trong vùng cho món súp. Lần mua thử trước, sau khi tự mình gần như cứa đứt một ngón tay do cái tật lóng ngóng vụng về với dụng cụ tách hàu, tôi đã mau biến kế hoạch nấu cháo hàu tươi thành một khay hàu nướng chảo gang vị bơ tỏi. Chưa biết liệu còn có thêm một lần cao hứng thử làm cháo hàu tươi nữa hay không, còn giờ nếu tính đoạn làm món súp hay cháo thì cứ cái gói đóng khối đông đối với tôi đã là đủ tốt rồi.

chớ trộn wasabi vào soy sauce?

Hoop :-) Theo cái hình này thì bấy lâu nay, phần lớn thời gian ăn quán Nhật, tui đều làm sai toe toét khi cặm cụi trộn wasabi vào nước tương.

Vấn đề là, có không ít người Nhật bạn đánh chén cũng làm vậy. Vậy thì có ăn kiểu Nhật đích thực và không đích thực?

Lại vấn đề nữa, chuyện hơi xa chủ đề tương tác wasabi - soy sauce chút chút, cái bát nước chấm nho nhỏ đã được rót sẵn nước tương và/hay cả chai nước tương bày ra trước mặt chúng ta ở một quán được coi là bếp Nhật, thực chúng ta biết gì, biết bao nhiêu về nó, về chúng? Cho đến giờ tôi vẫn không quên hình ảnh tối muộn ở Bangkok - Tokyo, quán Thái-Nhật của ông chủ Kent rõ ràng máu Lào trội trong ven nhưng mở miệng cứ phải khẳng định tôi là người Thái, cô phục vụ người Hàn tên Yu phần lớn thời gian ở trong trạng thái lướt khướt vì quá chén, sẽ thì thào với chúng tôi, không có gì khác biệt giữa dark và light soy sauce đầu, rằng tất cả đều chui ra từ một cái can lớn trong bếp.

Giờ ông chủ Kent đã cùng gia đình hồi quốc, chẳng mấy người nhớ về cái quán chia ngăn hai khu thực khách, mỗi khu cho một bếp nấu, ở ngay trung tâm thành phố. Ngó xung quanh vùng, muốn ăn đồ Nhật không quá khó. Nhưng muốn thấy một ông sushi chef đích thực người Nhật thì trừ phi phi thẳng lên New York, điều này chẳng khác nào mò kim đáy bể. Mà các đồng chí trưởng quầy sushi bắn tiếng phổ thông vèo vèo thì chỉ nội cái phần wasabi đi kèm đĩa bày sushi hay sashimi cũng đã đủ tố cáo họ  chẳng mấy coi trọng cái tiêu chí định mức tinh tế bao miếng trên đĩa thì bấy phần thức chấm xanh xanh cay cay.

Câu chuyện lối ăn, cách ăn hay và quan trọng. Nhưng điều đó không có nghĩa là không có các lớp đệm linh hoạt giữa dos và don'ts, tùy thuộc thói quen ăn uống của mỗi người, môi trường/không khí bàn ăn, mức độ hiếu kỳ và hiểu biết về các truyền thống ẩm thực, nhận thức về yêu cầu vệ sinh, sự hiểu biết và mức độ khắt khe của yêu cầu đối với mùi và vị của món ăn trước mặt... đại loại thế.

Cuối cùng, chẳng còn là chuyện sushi và sashimi, chỉ nói tới một món chan nước quen thuộc mồm miệng người Việt là phở, đã có thể làm một tập hợp chỉ dẫn phong phú đa dạng về cách ăn. Hẳn không có mấy người [dám] to mồm đưa ra lời phán theo phong cách chỉ có lời bố mày đây là chân lý, kiểu như đã ăn phở thì dứt khoát phải là phở bò, mà đã phở bò bò thì dứt khoát phải là bò chín - ở đây không có ám chỉ gì về tiểu luận nổi tiếng của Cụ Nguyễn - hay phở mà có lá húng quế ăn kèm thì dở hơi - nói vậy chẳng khác nào nửa nước Việt Nam lúc nhúc bọn dở hơi, hay lại nữa là phàm ăn phở thì phải có tương ớt truyền thống và món dấm ngâm tỏi ớt, mở ngoặc là cũng rất chi truyền thống - khi mà bên cạnh tô phở nóng chai tương ớt tự tuyên nhà làm sạch bẩn thế nào mấy người dám chắc, còn lọ nước dấm tỏi ớt trong đó tỏi hóa xanh lè dọa người không phải là chuyện hiếm gặp.

Nguồn: ở đây

túi giấy đựng hàng 10 xu

Hết đôi ba tuần miễn phí túi giấy đựng hàng thay cho túi nylon, giờ siêu thị trong vùng áp dụng đồng loạt phí 10 xu cho một cái túi. Từ đó trở đi, cảnh không hiếm gặp ở lối ra bãi xe là một ông - rất ít khi thấy một bà - nách cặp hàng, tay cầm/xách hàng, hàng tuốt tuột là khỏa thân. Tinh thần tiết kiệm coi như không tệ.

Không bàn về cái chuyện tránh móc túi chi mười xu tiền, cũng chẳng bàn lợi hại của việc túi giấy - hàm ý tái chế được - thay cho túi nylon - có đời mục thất vẫn cứ trơ ỳ trong lòng Mẹ thiên nhiên, tôi nghĩ quàng sang một chuyện lẽ ra đã ở yên trong khu thần kinh quên lãng.

Hai ba năm trước gì đó, TL rất mê một serie phim tài liệu với hai ông dẫn chuyện, một ông là diễn viên hài, một ông là nhà tự nhiên học. Hai ông một cao một thấp, một béo một gầy, một cong một thẳng, tạo thành bộ đôi vô cùng thú vị, hết lên rừng lại xuống biển, đưa người xem đi theo một dòng chảy bất tận từ choáng ngợp này đến kỳ thú nọ.

Có bữa chủ đề của bộ phim TL xem liên quan đến các cộng đồng bản địa Madagascar. Diễn biến câu chuyện đang rất hay ho, tập trung vào mấy con vật được bảo vệ tốt ra sao, vào việc duy giữ văn hóa truyền thống thành công đến mức nào, bỗng nhiên thòi lòi ra chuyện ở cái vùng kia chính quyền cho phá sạch sẽ rừng nguyên sinh... để nhân dân trồng một giống cây nguyên liệu cho ngành sản xuất giấy bao bì thân thiện môi trường. Lúc đó tôi chỉ thấy chuyện có chút nực cười, chú ý chốc lát thì quên tiệt vì suy đến cùng nó chẳng liên quan quái gì đến mình.

Nhưng giờ mỗi khi đi ra ngoài mua bán này nọ, đập vào mắt là cái túi 10 xu ở siêu thị, đập vào mắt là túi lớn nhỏ đựng hàng hiệu các bà các cô tay cữu kịt mang còn mặt thì vênh chạm trần nhà lượn lờ ở mấy chỗ trung tâm mua sắm to to, rồi lại đập vào mắt ở ngay trong nhà từ góc này qua góc khác một tầng túi mua hàng về xếp đống chờ tái sử dụng hoặc tống ra thùng rác tái chế, lại chồng túi khác mua về chuyên đựng rác cành lá cây, thì tôi bắt đầu có chút gờn gợn.

Cả mươi năm trước, tôi đọc Sống xanh của Ngô Thị Giáng Uyên, đọc xong thì mua đâu cả chục cuốn tặng cho bọn trẻ con nhưng bản thân lại quyết định đóng vai kẻ hâm mộ từ xa. Lý do nghe rất dở hơi, rất tầm phào, nhưng sự thật là cho tới tận bây giờ tôi vẫn dư máu xỏ xiên khi tự nhắc bản thân với chút dziễu cợt, rằng thì là mà không khéo mình chính là cái chủng loại mở miệng ra vị môi trường chi chi trong khi tay quặp sau lưng là đám cốc lọ ống hút đồ xài một lần.

Nhưng rồi cũng có chuyện là mỗi ngày một chút, tôi bắt đầu nghiêm túc hơn khi nghĩ về những câu chuyện nhỏ kiểu như chuyện cái túi giấy đựng hàng này. Tôi xem ra còn lâu mới bén mảng thế giới của eco-friendly people. Nhưng tự bản thân chú ý tiết chế một chút, không tiêu 10 xu cho cái túi ở siêu thị, chủ động chìa ra cái túi vải bố mang theo người để bớt đi một túi giấy đựng hàng hoàn toàn miễn phí khi mua mấy món ở cửa hàng to cửa hàng nhỏ đồ gia dụng hay quần áo này nọ, hành động lặp đi lặp lại nhiều lần xem ra cũng tạo nên một thói quen tốt.

Chuyện nhỏ, thậm chí dễ bị coi là vặt vãnh. Nhưng thực thà mà nói, tôi có chút hoan hỉ, cảm thấy rất thành tựu. 

một món rau trộn - cải xoong xối dầu olive

Phải nói luôn là từ xối không thực chính xác ở đây. Nhưng tinh thần xối thì đúng là vậy.

Món cảm hứng là baby spinach xối dầu olive phi tỏi. Còn phần rau tôi làm lần này là từ mớ cải xoong mua đặt lên đặt xuống không biết nên nấu kiểu canh gì, lại vòi thêm chút ruốc gà cay, rồi nữa là tỏi có rồi nhưng cũng muốn thử nương chút vị ngọt của hành hương.

Hai tép tỏi, một củ hành hương nhỏ, bóc vỏ bỏ lõi làm sạch xong thì thái lát mỏng. Láng xíu xíu dầu ăn cái chảo rồi phi thơm hành tỏi. Vì lượng dầu ăn dùng tới rất ít nên phải mất công chú ý khâu chưng phi này, đảm bảo hành tỏi chạm tới độ giòn mà không bị sém nâu và đắng. Hành tỏi phi xong trút ra bát để riêng.

Nguyên cái dấu chảo lần này phóng tay một hai thìa súp dầu olive tùy ý - căn theo lượng rau làm món - mớ rau mini bóp chặt chỉ vừa trọn nắm tay, tôi dùng già nửa thìa súp dầu. Rất mau tay chảo dầu vừa nóng thả rau vào, giữ lửa trong chừng 30 giây thì tắt bếp. Vẫn là chảo rau trên kệ bếp đun, dùng đũa xới rau để chín tiếp dần dần. Cho hành tỏi phi lúc nãy với chút ruốc gà cay vào đảo thêm một lượt thì đưa món ra bát/đĩa. Và đương nhiên là đánh chén rồi.

Món làm chơi ăn bữa lửng nửa sau của buổi chiều. Rau vừa chín, cọng sần sật, quyện thơm hành tỏi, lại đá chút mặn và cay của ruốc gà, có chút sắc óng ánh và vị ngầy ngậy dịu của dầu olive. Thi thoảng nghịch ngợm một lần như vậy với rau xanh, xem ra không phải là ý tệ.

* Bữa nào kiếm được mớ rau tươi non, tôi nhất định sẽ làm món cải xoong xối dầu đích thực :-)

già lưu ra phủ - miếng steak của micheal jordan

(1)

Bữa tối ăn mừng được lên kế hoạch từ đôi ba tuần trước. Tôi đóng vai lau nhau đi theo nên không quan tâm, thắc mắc có chăng chỉ là, sao phải mò mẫm đến cái mê cung cờ bạc Mohegan Sun vậy. Câu trả lời nghe được là, thứ nhất đây đã thành lệ ăn mừng từ vài năm của những bằng hữu này, thứ hai là được hứa hẹn một phần steak ra trò ở Micheal Jordan's Steakhouse.

Món đặc biệt của nhà hàng có một miếng filet mignon tiêu chuẩn, đúng 7oz - kích cỡ khiêm tốn nhất trên menu, với ba bạn cồi sò điệp siêu bự bọc bacon và một quệt khoai tây nghiền. Ngon. Nhưng không đến mức tôi phải quá đắm đuối hay trầm trồ. Lý do là phần steak ngon nhất trần gian đối với tôi là ở Reata trong cái thành phố lờ đà lờ đờ Alpine xứ Texas. Còn sò cồi điệp? Dứt khoát là cái khay tươi rói từ tiệm của một người quen mua về tự chế biến hay phần ăn được phục vụ ở Mystic làm từ cồi điệp tươi Stonington.

Bên bàn ăn có người mặt như đâm lê, bỏ qua hết mọi phép tắc tối thiểu của thứ mang tên [phép] lịch sự trong tương tác xã hội. Đời tôi cho đến cái đoạn tiền mãn kinh này, sự yêu ghét lên xuống với người đời có không hề ít sắc màu trải nghiệm, người không yêu tôi có, tôi chẳng thích người có. Nhưng có một điều tôi và các đối tượng tương tác bất thành văn đều tuân thủ, đó là giữ lễ tối thiểu. Còn cái giống mang tên người lạ lùng ngồi ở phía bên kia bàn ăn thì quả là không tiền khoáng hậu. Đến tối qua, tôi đột nhiên cảm thấy mình được giải phóng khỏi sự khó chịu bấy lâu. Coi như không tồn tại. Thế là khỏe.

Trước khi đi đến cái kết luận vĩ đại chỉ dẫn cho hành vi này, tôi đã thử ngồi ngẫm nghĩ chút chút tại sao lại có cái khập khễnh trong ứng xử người-người. Lý do kể ra có thể dài vài dặm. Song rốt ráo khi đẩy câu chuyện đến tận cùng, tôi nghĩ vấn đề vẫn là một thân chữ ngã chữ tôi nhỏ hay to, tinh tế hay thô kệch, biết phép tiến lùi hay lúc nào cũng là chỉ có bố mày đây là nhất. Một người sống trong một vòng tròn xã hội hạn hẹp, chỉ biết đòi hỏi nhúm người quen biết xung quanh đội mình lên thành princess nhưng phép tắc cư xử tối thiểu dành cho bé gái năm tuổi con nhà thợ thuyền còn chưa thuộc thì tôi đúng là điên mới phải mất thời giờ mà quan tâm và tỏ ra thân thiện. Dẹp!

(2)

Chuyện đi ăn tối ở ổ cờ bạc hóa ra phần thú vị nhất không phải là trong cái tiệm ăn tù mù thiếu sáng mà là một thế giới của bài bạc thắng thua, nơi khái niệm thời gian xem ra không hề tồn tại.

Có những dãy bàn chơi người cầm bài từ đầu tới cuối dãy tóc có thể không đen nhưng tuốt tuột đều là da vàng mũi tẹt, khách chơi cũng vậy. Đến gần nghe giọng xủng xoẻng tiếng Tàu. Một tập hợp người Thái duy nhất tôi nhìn thấy hóa ra không phải ở khu chơi bài mà là ngồi bên bàn đặt trong tiệm của ông vua bóng rổ.

Lối vào bãi xe, bức tường khổng lồ sơn một dãy lời chào, công thức tiếng Việt tức thì đập vào mắt. Ở quầy thông tin, bảng hiệu ghi chú chữ vuông tròn đủ kiểu, tất nhiên là có hai chữ tiếng Việt to tướng: thông tin.

Khách Tàu chơi cờ bạc từ mặt mũi tới áo quần, còn lâu mới đẹp bằng mấy ông bà chủ quầy rau trong chợ tiểu khu gần nhà tôi, thoạt coi có chút không hợp đến mỉa mai với khung cảnh trang trí của cung điện cờ bạc. Nhưng nhờ chính cái số lượng người đông đảo, thậm chí là áp đảo các thành phần khách chơi khác, nhờ vào những màn hình tivi với bản tin và người đưa tin tuốt tuột là Tàu, phong cảnh bỗng chốc hóa hài hòa. Hài!

Rời quán ra về, chúng tôi phải đi theo một sảnh dài với các cửa hiệu đồ hiệu gần như chẳng có lấy một mống khách. Lại đi qua một quầy bar xem chừng đắt khách và có một điểm chung của bà con ngồi quầy là mặt ai cũng chăm chú hết sức. Lướt gần, hóa ra ngồi bar cũng có màn hình tha hồ bấm. Xem ra nếu có dịp lần sau quay trở lại, tôi còn có thể thấy màn hình cờ bạc trong bồn cầu không chừng.

Ở một đệm cầu thang lên xuống với các thác nước nhân tạo xối ầm ầm, có một tiểu đội khuôn mặt Á rất phởn nếu không phải là tôi chụp anh thì là seo-phì cá nhân và tập thể. Đi ngang qua tôi nghe giọng người Nam, quay lại cười toe toét, ồ nói tiếng Việt này. Thế là có màn chào hỏi ngắn, và nghe mấy chị bảo chơi hay lắm, hay lắm.

(3)

Người Tàu thật thâm với cái tích già Lưu ra phủ. Tôi vui thú mồm miệng, mải tám với mấy người bên bàn ăn, cứ thế theo quán tính cho thức ăn chạy vèo vèo vào bao tử. Kết quả sáng ra trèo lên bàn cân, so với đầu tuần đã kiếm thêm hơn hai kí-lô. Tôi nhớ thắc mắc của bà già về việc người nhà giàu ngồi trước bàn ăn hoành tráng mà chẳng đồng chí nào béo mập rồi lại nghĩ về thành tích ăn uống của mình tối qua thì phì cười. Sau kết luận, hãi!

Hôm nay bắt đầu ở nhà một mình trở lại. Tôi có một quyết định cực đoan, không đi chợ, và sống mấy ngày với cái tủ lạnh gần như trống trơn. Để xem cái cân sẽ cười nhạo tôi thế nào vào cuối tuần!

quá sớm hay quá muộn để nghĩ về sự già đi

Đến tối qua, sau hai ngày ở nhà một mình, tôi phải cảm, cánh tay và bả vai mỏi rũ, chân lạnh. Che kín từ đầu tới chân xong, đi đi lại lại trong nhà làm cho ai đó ngứa mắt, phán cho một câu, coi mày giống clochard. Ngó lại mình một cái, chân đi tất dày sụ xỏ dép lê, quần sarouel bạc phếch đũng sắp chạm nền nhà, áo hoodie cho trẻ trâu được quảng bá là hàng xuất Hàn [quốc] mặc lâu sắp tã, mũ làm từ sợi hemp và lụa tái chế của Nepal dùng lâu đã rão sùm sụp che đầu, công nhận đúng. Tiếp theo là tự mình lẩm bẩm với mình, ưm thì đúng quá còn gì, hơn nửa năm nay sống không lương không bảo hiểm, bao nhiêu rườm rà của nhu cầu sống thường ngày đều tự động thui chột, tôi đích thực là một kẻ tối giản-thụ động. Đúng là cùn hết cỡ!

Chiều qua, tôi lọ mọ trong bếp giải quyết một bữa giữa chiều thay cho bữa sáng và bữa trưa lỡ nhịp. Trong suốt quá trình nấu và ăn, nghe Van Ronk bét nhè xong thì chuyển sang nghiêm túc với Billy Bragg và sau đó là nghiêm túc phi thường với Eric Foner - người mà có đến hơn mười năm tôi không đọc. Lúc đó thấy cái dây thần kinh trí tuệ của mình dài thêm mấy li lai. Nhưng giải quyết xong bữa ăn chẳng biết gọi là bữa gì thì mọi thứ nào tự do, dân chủ, trách nhiệm giải trình, tu chính án... tuốt tuột được quẳng ra sau gáy. Cuộc sống trước mặt là cái bếp lanh tanh bành chờ được dọn, là cái hiên nhà nhờ ơn của gió trời gió biển lá và cành cây nhỏ vương ngổn ngang chờ được quét tước.

Cũng ngày hôm qua, nhất thời cao hứng tôi quyết định dọn thùng vải vụn Châu Phi phủ đầy bụi trên gác mái. Các miếng vải to có nhỏ có, tất cả đều dư sắc, hứa hẹn vào tay người ghép khéo sẽ cho ra một tấm chăn rực rỡ đem lại vị ấm áp cho mùa đông hay một cái quần baggy mùa hè chói mắt. Vấn đề là ngồi tính toán số đo, cắt cắt khâu khâu thì có đời mục thất tôi cũng chẳng cho ra được nổi một cái ống quần hay một góc chăn. Vậy là việc xếp dọn quay về đóng hộp nhựa chờ chuyển trở lại lên gác mái.

cho dự án patchwork ở thời tương lai xa

Ân sủng tuyệt vời của việc bị ốm là mọi sức ép công việc hay nghĩa vụ gia đình đều được/bị bỏ hết sang một bên. Tôi không muốn và thực đúng ra là không thể nghĩ sâu xa được bất cứ chuyện gì. Các ngày trôi qua chậm rãi. Cố gắng duy nhất cho đến giờ tôi xem ra vẫn có thể kiên nhẫn duy trì là ý thức ít nhiều về những thay đổi trong mình, từ cái đầu tới cái thân.

Tôi bắt đầu nghĩ nghiêm túc về câu chuyện già-đi. Không có các công thức chị em giải phóng, chẳng cần những tranh luận thiêng phàm, khi những câu hỏi mang dáng vẻ học thuật kiểu La mã sụp đổ là tấn kịch vĩ đại nhất của lịch sử loài người bỗng trở nên thừa thãi, khi mối bận tâm về những sự uốn éo, đâm thọc xấu xí hay chút khoảnh khắc lạc quan hy vọng thi thoảng chợt nổi lên từ thế giới làm nghề mỗi ngày một nhạt đi, tôi cuối cùng chính là tôi, đối diện với chính bản thân, chịu trách nhiệm về cuộc đời của chính mình.

tóc nàng tiên cá đỏng đảnh đòi hỏi quá nhiều chú ý
kết luận, đẹp có đẹp nhưng lần cao hứng mua này thực lãng phí

không biết odoacer là ai chúng ta về căn bản vẫn sống tốt
nhưng nếu chọn sai giống đực-cái, bụi holly này trong vườn sẽ kém đẹp

fade & nagori

Ryoko Sekiguchi.

Quà hứa tự tặng mình sau hậu M2.

sườn xốt chua ngọt - sweet & sour spare ribs

Gói sauce for sweet & sour pork/spare ribs nhãn Lee Kum Kee giống như túi soup base lẩu Tứ Xuyên bữa trước là kết quả của việc dọn tủ đồ bếp. Năm trước, trong túi đựng các món gia vị quà của DA đem về từ Hongkong có mấy gói sauce này, thay vì dùng cho sườn, tôi lấy ra xào rau, kết quả chẳng cần đoán cũng biết, ăn được nhưng tựu chung là hài.

Lần này có dải sườn non chừng 350gr mua từ quầy thịt tươi ở Whole Foods thì bày đặt làm món sườn chua ngọt để giải quyết cái gói sauce kia. Lục đục tìm được con dao pha chặt sườn thành khúc ngắn xong thì đến tiết mục ướp. Hướng dẫn chữ nhỏ như đầu kim, tôi lười tìm kính nên bỏ qua. 

Ướp sườn trong chừng một giờ đồng hồ, rất đơn giản:

- 2 thìa súp bột arrowroot

- 2 tép tỏi bằm nhuyễn

- Một thìa bột muối tỏi

- 2 thìa súp rượu nấu

Làm món tiếp theo đó đơn giản, nếu có yêu cầu đặc biệt thì là kiên nhẫn. 

- Hành hương một củ bằm, phi dầu dậy thơm - tôi chú ý hạn chế dùng dầu ăn song để rán sườn vẫn có chút phóng tay dùng già một thìa súp - thì cho sườn vào rán vàng hai mặt. Chú ý lửa, lúc mới đặt mỗi mặt của miếng sườn có chút lửa lớn, sau hạ liu riu để thịt chín mềm mà cả miếng sườn đảm bảo chín vàng chứ không cháy sém nâu.

- Sườn đảm bảo chín vàng chắc các mặt thì trút sauce từ trong gói vào đảo, để lửa nhỏ đôi ba phút, đảm bảo sauce phủ sánh bao bọc các miếng sườn thì coi như xong.

Lười tìm rau mùi và hành hoa trang trí ăn kèm, tôi chờ sườn bày đĩa nguội bớt thì cứ thế chẳng dao chẳng đũa, cứ thế sai năm quân ngồi gặm sườn giải quyết bữa trưa chẳng giống ai. 

Dáng ăn vốn chẳng nhã, nhưng cái miệng và cái bao tử của kẻ ăn thỏa mãn là đủ rồi. Sườn thịt mềm, ngọt mọng, thấm vị sauce chua chua ngọt ngọt, có phần nhạt muối so với đầu lưỡi chuyên ăn mặn của tôi nhưng đảm bảo đáp ứng kế hoạch ăn-lạt-đi đầu voi đuôi chuột tôi theo đuổi bấy lâu.

tôm xốt tương cà - chốt công thức học từ annie

Note 16/9/2019 - làm món lần thứ ba và có thể coi là chốt chuẩn cho công thức học từ Annie.

- Tôm đã khía lưng bỏ chỉ đen, lấy từ túi mua ở Whole Foods chính xác 17 đồng chí còn cân lượng thì mù mờ, ướp với 2 tép tỏi bằm + 1 thìa súp rượu nấu + 1 thìa súp bột arrowroot. Vì lần này dùng xì dầu organic có độ mặn nhỉnh tương đối so với mấy bạn nước tương thông thường nên tôi không dùng muối. Thời gian ướp chính xác nửa giờ.
- Hỗn hợp sauce: 1.5 thìa súp xì dầu + 1.5 thìa súp tương cà + 1 thìa cafe đường + 5 thìa súp nước (tỷ lệ khác chút với hướng dẫn của Annie)
- Chảo nóng lửa lớn láng xíu dầu, tôm cho vào gần như là rán chính xác 3-4 phút (Annie khi làm món cho tôm bơi trong dầu, kiểu chiên ngập, và trước khi bổ sung sauce thì chắt bớt dầu - Tôi cố ý hạn chế dầu, nên khi chiên-rán tôm thì liên tay lật mặt các con tôm để không bị sém). Sau đó cho hỗn hợp sauce vào, đảo đều tay để không bị cháy. Nước sauce cô quánh bọc con tôm ngả đỏ nương sắc tương cà là xong.

Tôm đánh bắt trong vùng, đảm bảo tươi ngon. Lớp vỏ tôm vốn đã mềm, gặp bột bao và nhiệt lớn tạo độ săn, chắc lại có chút giòn trước khi gặp hỗn hợp nước tương mềm trở lại nhưng không phải là oặt ẹo mà là mềm săn. Khều tay thả tọt con tôm vào miệng, mút mát hưởng thụ vị nước sauce, đầu lưỡi cùng hỗ trợ của bộ gọng lẹ làng tách loại lớp vỏ giáp trước khi hưởng thụ trọn vẹn phần thịt tôm vừa chắc lại vừa mềm.

Kết luận, con tôm quyết định thành công của món. Và từ giờ nếu có mần công thức này thì căn đúng thời gian ướp, đúng tỷ lệ đã chốt và không bày trò bóc vỏ tôm như lần làm trước nữa.

leftovers - cơm rang tôm gà gia vị creole

Cơm gạo lài lấy từ tiệm Thái. Gà thịt lườn luộc, lấy một miếng nhỏ thái hạt lựu. Tôm mua cho món khác, ăn trộm dăm con, luộc chín, bóc bỏ vỏ, thái miếng hạt lựu. Hành hương bằm rối một củ. Thêm một cọng hành hoa thái nhỏ. Và đương nhiên làm cơm rang thì cần chút dầu ăn. Gọi là cơm rang gia vị creole thì không thể thiếu cái hộp xanh đỏ Tony Charchere's bản original.

Cơm rang lúc đầu canh lửa nhỏ. Dầu phi hành hương thơm thì a-lô-xô tuốt tuột cơm cùng gà, tôm, hành hoa thả hết vào rang một lượt. Dùng cái vá nấu dằn nhẹ tay để cơm chín mềm. Chừng năm bảy phút trước khi tắt bếp thì cho gia vị creole vào đảo. Lửa chỉnh to, thi thoảng đảo đi đảo lại, món ra cơm rang giòn giòn. Nếu vô ý vô tứ thì có khi còn thành rang sém.

Món ăn kèm củ cải đỏ bóp dấm gạo trộn với dưa leo thái lát xóc chút muối tỏi, kèm vài ba cọng hành hoa chẻ và mấy lá mùi. Thế là có đĩa nhỏ bữa trưa vui cái miệng.

cải xoong thả cháo nấm gà

Nồi cháo nấm gà được nấu từ cơm nếp, gà lườn luộc lấy nước và một phần cái xé tay thành ruốc, nấm shitake khô ngâm mềm và bỏ núm làm sạch xong thì thái lát mỏng, củ hành hương thái lát, vài ba sợi gừng bào mịn và một dúm muối. Cháo ninh liu riu lửa thật kỹ, nấm ngọt mọng, hạt cơm nếm nhìn không ra hình hài hòa lẫn các sợi gà xé.

Cải xoong cất công đi chợ Tàu mua về hai mớ với ý định nấu bát canh chay, cải xoong với cà chua. Cháo ăn bữa đầu thả hành mùi thỏa mãn, sang bữa sau cao hứng thử ăn kèm với cải xoong.

Lẩu cháo thi thoảng ăn, ngoài nấm tôi chuộng hơn cả là cải cúc. Tần ô một nắm thả vào nồi cháo loãng giờ hóa hình thành lẩu-cháo ăn vô cùng hạp. Tìm bạn này ở đây không thấy, thì cải cúc hóa thành cải xoong. Nghịch chơi vậy mà lại thành ổn, rau thay thế không có độ mềm như cải cúc nhưng nét ngọt riêng chẳng kém duyên chút nào. Ăn xong, xoa xoa cái bụng, coi như hôm nay bao tử được cấp đủ rau xanh và chất sắt :-)

một nhân học ngày thường - chuyện cái tôi trải nghiệm

(1)

Sinh thời, ông là giáo sư nhân học và là tay bợm [rượu] có tên tuổi. Trò yêu có ghét có. Đồng nghiệp về căn bản coi ông lập dị, thường ý tứ tránh xa nhất có thể.

Một ngày người trong faculty phát hiện ông làm thêm ca tối ở cửa hàng bán đồ cho dân nghiền outdoor. Ông rất phỉnh, còn đồng nghiệp sau khi nghe tin đồn luồn lách trong campus thì phần nhiều phẫn nộ, coi đó là sự sỉ nhục danh tiếng của viện đại học.

Lại đến ngày, ông có bài đăng rất mau gây tiếng vang trên một tạp chí chuyên ngành vốn danh tiếng có dư. Té ra, thời gian ông làm việc trong cái cửa hàng kia chính là để thâm nhập thực tế, phục vụ cho nghiên cứu.

 (2)

Hồi mới phải đọc sách cái món chị em, có một lần tôi trợn tròn mắt khi chạm tới cuộc tranh luận, hình như do Ann Oakley khởi xướng, về việc có nên dấn thân tự trải nghiệm quá trình trở-thành-nạn-nhân thay vì là kẻ dưng đứng ngoài khoanh tay quan sát các chị em bị chồng táng.

Thời điểm đó, tôi thấy thật thừa hơi và lố bịch cái sự đặt vấn đề như vậy.

Nhưng hơn mười năm lẽo đẽo đi theo các bà các cô bán hàng rong cộng với dăm năm ngồi lê mông dưới nắng giữa đồng cạnh mấy cái lò gạch thủ công, tôi dần dần hiểu ra, không đến mức đẩy câu hỏi tới chỗ có hay không sự tự trải nghiệm nhưng đúng là không thể chỉ đứng ngoài quan sát vả chủ quan dùng đôi kính của mình mà tưng tưng phán về thân phận người đời.

(3)

Hai chuyện kể trên chẳng liên quan quái gì đến nấu và ăn. Nhưng tôi trót thích cái món hứng thú ngày thường, thậm chí có thể bị vài người coi là tầm thường khi so với các thảo luận trao đổi kiểu phải làm gì cứu rỗi phong hóa nước nhà, nên cứ thích liên hệ món trải nghiệm/tự trải nghiệm từ lĩnh vực học thuật được không ít người xem là nào cao nào quý sang cái bếp ngổn ngang mùi dầu mỡ của kẻ phàm.

Thời gian đầu lọ mọ cải thiện tay nghề làm bếp hòng chiếu cố cái bao tử của kẻ sống tách khỏi phụ huynh, khi dò mấy công thức cho các món ăn mới, tôi thường dừng lại hồi lâu trước các tấm ảnh tinh xảo, quyến rũ mời gọi. Nhớ lại, tôi thấy mình đã từng vô cùng thán phục, và không ít lần là ở trong cơn kích động chỉ chực muốn rời nhà đi tìm nguyên liệu về mần thử món theo hướng dẫn. Cũng vì cái não trạng nhất thời đó mà khi nhìn thấy vài sách nấu ăn giấy đen xưa cũ hay sách mới in màu chân phương như của Nguyễn Phương Hải - người cho đến nay tôi vô cùng ngưỡng mộ dù cái sự học đòi làm món đến giờ vẫn chỉ là trong dự kiến, tôi có chút phàn nàn sao mà mấy cái hình đơn điệu, thiếu hấp dẫn.

Nhưng thời gian chầm chậm trôi, mấy đầu ngón tay của tôi giờ không thiếu các dấu dao cứa, thay vì lóng ngóng hoặc hấp tấp trong bếp tôi đã bắt đầu quen với nếp chậm rãi thao túng cả đám đồ bếp lẫn bọn nguyên liệu nấu món, thì thái độ cùng mắt nhìn của tôi cũng theo đó mà thay đổi từ khi nào không rõ. Đúng là cho tới giờ, tôi vẫn tiếp tục thích thú khi dừng mắt ở những tấm hình được kỳ công sắp đặt lưu chụp. Nhưng tôi biết sự quan tâm đích của bản thân giờ thực đã vượt qua cái lớp tráng màu mè của các kỹ thuật mise en scène tân tiến.

bàn bếp luộm thuộm vs lamb rack lý tưởng của Julia Child

Theo một cách vô thức lúc ban đầu và sau đó là chủ động, tôi bắt đầu hướng tới một sự ngẫm nghĩ về mối liên hệ giữa các thành phần nguyên liệu, giữa các kỹ thuật sơ chế và nấu nướng cũng như những yêu cầu về canh chỉnh nhiệt, và sâu xa hơn cả là [các] triết lý nấu và ăn. Sức hấp dẫn của nhiều bức hình đẹp kiểu hot trend giờ nhường chỗ cho các notes hướng dẫn và ghi chú tỉ mỉ và quan tâm tới các hoàn cảnh sống, các thói quen ăn uống của một khu vực địa lý-văn hóa cụ thể. Rồi nữa, các công thức dù thú vị đến đâu thì đẩy đến tận cùng, chúng vẫn cần phải trở thành một quá trình thực hành-trải nghiệm trong một căn bếp cụ thể để thực sự hữu ích một cách trọn vẹn. Câu chuyện nấu nướng như vậy là đã trở thành [một] trải nghiệm hết sức cá nhân, hết sức riêng tư.

Chính là trong cái hành trình chậm rãi, có không ít đứt đoạn lên xuống song xét về tổng thể là vui vẻ này, tôi biết điều mình muốn thực sự là gì: tìm kiếm và xác định những công thức nấu và ăn phù hợp hoàn cảnh và yêu cầu chăm dưỡng bản thân. Và tốt hơn nữa là cũng là theo đó tôi xem ra đã bớt đi không ít thói hiếu kỳ màu mè, không chỉ là liên quan đến bếp núc mà cả về nhiều phân ô khác trong cuộc sống thường nhật của mình. Nấu và ăn như vậy thực là vui, phải không nào!