hành lá

Hành ~ Hành tươi ~ Hành xanh ~ Hành lá

green onion
scallion
spring onion
oignon vert (F)
ciboule (F)

chậu hành nhà trồng hồi tháng trước

Mỗi dịp đông về, bà bán rau ở chợ tiểu khu mỗi lần tôi ghé mua hành đều có một câu hỏi sặc mùi công thức, mày lấy hành thường hay hành củ. Tiếng Việt khi dùng để nói về hành tươi/hành xanh, nếu có phân loại thì đối với tôi chính là hành thường và hành củ như lời từ miệng bà hàng rau.

Hành củ là để chỉ bó hành tươi có phần củ tròn mập mạp và phần lá thì xanh sậm và cứng (giống như lá hành mọc lên củ hành hương). Còn hành thường thì chính là hành thường 🙃🙃🙃, thân dài đều cả xanh lẫn trắng, và phần hành trắng thuôn dài chứ không phải là tạo hình củ hành tròn tròn.

Một số món ướp hay nhân trộn hành tươi phần thân trắng, dùng đến phần củ hành tươi này vị cho cảm giác đậm và thơm hơn nhiều so với dọc trắng của cây hành lá loại thường - ví dụ nhân nem. Thêm nữa là bát canh chua của mấy bạn họ nhà "tanh" - cá, ngêu, lươn - dùng củ hành tươi thái lát cùng với các bạn cọng lá xanh thả vô khi bắc nồi khỏi bếp rõ ràng đối với tôi là nhỉnh vị hơn so với hành thường. Đó là chưa kể khi nhà không có hành hương - củ hành khô mà cần hành để phi thơm, dùng cấp cứu thân trắng của hành thường ổn, nhưng sẽ là ổn hơn nhiều nếu có thể vời đến bạn củ hành trắng. Đại loại suy nghĩ chủ quan của tôi là vậy.

Tiếng Anh tôi vốn dốt nát, nhìn mấy cái nhãn ở kệ rau thì hoa mắt chóng mặt. Tùm lum tùm la từ chợ Mỹ sang chợ Á, tên gọi cứ gọi là lộn tùng phèo. Tra mạng nhện thì cũng mỗi người một kiểu. Sau hồi, tôi kết luận, green onion / scallion là chỉ cái bó hành thường - tức là thân trắng dài mảnh cùng cỡ với phần lá xanh; trong khi spring onion thì giống cái bạn hành củ tươi nhà mình - tức là phần thân trắng chỉ nhõn một cái củ hành tròn tròn mập mập.

Tiếng Pháp liên quan đến hành chuyện còn hài hơn nữa. Hè 1997, tôi lấy ngón tay quệt sạch sẽ bát sauce chấm salad và khoai tây chiên do Valeria làm, từ sữa chua Hy Lạp, dấm thơm với chi chi nữa và quan trong nhất là ciboulette séchée. Đến khi bát sauce chẳng còn gì để quẹt, tôi hỏi bạn túm lại ciboulette là gì. Mấy bữa sau Valeria chỉ bó hành xanh và bảo, đây này. Nhưng giờ nếu gõ mạng nhện thì cùng một tên gọi ciboulette lại ra hai kết quả: hành xanh và hẹ tây - chive.

Kết luận cứ là trực tiếp trước quầy rau, bằng mắt thường và kinh nghiệm mà chọn lựa món mình cần cho dù tên gọi nhãn mác là thế nào. Thế là khoẻ, hỉ!

scallion/green onion và spring onion - nguồn coi ở đây

lá hành xanh thu hoạch từ victory garden của tôi

củ hành hương nhú mầm vùi đất thì lớn và cho lá xanh thế này :-)