rau mùi - cilantro

Mùi ~ Ngò ~ Ngò rí

cilantro (fresh ~)
coriander (leaves)
coriandre (F)

* Khác: mùi ta ~ ngổ thơm ~ chinese parsley ~ xiang cai

giữa mùa lạnh 2 mớ bằng 2 nhúm, trời ấm mua 2 mớ được rổ đầy

Trong bếp nhà Hà Nội tôi đặc biệt thích mùi ta truyền thống, hoặc thân nhỏ hoặc sắc tía. Mớ mùi lá và cọng nhỏ thơm dịu, còn mùi tía cọng mập mạp hơn và cho vị cũng đậm hơn.

Từ ngày Hà Nội mở mang phát triển, cư dân phình nở, siêu thị chuỗi tưng bừng khách vào ra, ở cái quầy rau được gán mác sạch, rau mùi một mớ dài loằng ngoằng, cọng cứng đơ, lá to đùng, và vị thì chỉ còn tí ti của cái gọi là rau mùi.

Năm trước ở đây, tôi từ đầu tới cuối chỉ thấy "mùi ta kiểu tây" - y chang như mùi mua trong siêu thị ở Hà Nội. Khá khẩm hơn là mấy cái hộp nhỏ dán nhãn organic, rau đúng bản vị hơn. Năm nay thi thoảng ăn may tôi kiếm được mớ mùi thân và lá nhỏ, vị và hương y chang mùi ta truyền thống. Những lúc đó, thiếu chút thành nước mắt lưng tròng vì phấn khởi :-)))

Về chuyện tên của bạn rau này, cả ở đây và ở kia tôi đều gặp mấy chuyện dở khóc dở cười. Tôi vẫn nhớ lần đầu tiên đọc một công thức làm món thấy chữ ngò thì mặt ngệt ra. Sau vỡ lẽ tiếng Bắc tiếng Nam có chút phần khác biệt. Còn ở xứ cờ hoa, có nhiều người nghe cilantro thì biết, nhưng đến coriander thì ú ớ lắc đầu. Sau này tôi mới biết cilantro là tên gốc tiếng Tây-ban-nha, nhiều người ăn món Mễ quen thì rành từ này.

Bình thường trong phạm vi bếp nhà, rau mùi được dùng cho món ghém/rau sống, món cuốn/kẹp (nem tươi, bánh mỳ) và nữa là rau gia vị rắc vào bát canh hay mấy món bún miến phở chi chi cả ở dạng xào - nước - hay trộn khô.

Từ lâu tôi biết vài món bếp Thái dùng tới rễ mùi tươi ướp và/hoặc nấu canh. Từ năm ngoái, tôi học thêm được một mánh nhỏ trong bếp liên quan đến tiết mục ướp thịt, đó là bằm nhỏ cọng mùi rồi cùng với bột hạt mùi bổ túc vào hỗn hợp nguyên liệu ướp. Rồi nữa là với một số món nhồi hay viên, rau mùi có thể được bằm nhuyễn tham gia thành phần gia vị rất hợp lý (nhân một số món há cảo, thịt viên hấp). Cuối cùng là cọng mùi, và nếu thích thì thêm phần lá, cũng rất thích hợp làm một số món nước chấm, nước sauce.

Chưa tính đến các bạn lá mùi già chuyên món nước xông/tắm và hạt mùi già, chỉ nội rau mùi tươi với tư cách một loại rau gia vị thôi đã là siêu lợi hại rồi.

Chuyện rau lan man sang chuyện tính người, từ năm trước vắt qua năm nay, tôi loay hoay một hồi đã quen ứng phó với các bạn rau mùi mua về mỗi lần. Thay vì khó chịu khi không tìm thấy hương vị truyền thống, tôi dần dà chấp nhận thực tế trong bếp, rình rang thử này thử nọ rất chi là vui vẻ, và quan trọng nhất là thuận lợi quen với cái nếp có gì mình xài nấy, hài lòng với những gì mình có trong tay. Chuyện ăn chuyện uống, chuyện nấu chuyện nướng, như vậy có thể coi cũng là một phép tu - tu bếp, hỉ 👩‍🍳👩‍🍳👩‍🍳

chậu mùi vặt hết thân lá tiếc rẻ đem trồng nay từ từ lớn