Hiển thị các bài đăng có nhãn chuyện bếp - trồng rau. Hiển thị tất cả bài đăng
Hiển thị các bài đăng có nhãn chuyện bếp - trồng rau. Hiển thị tất cả bài đăng

Thứ Năm, 14 tháng 8, 2025

quả khoai tây và chuyện "điều gì xảy ra khi bạn trèo lên mạng nhện học làm vườn"

(1)

Năm ngoái, tôi kể chuyện cây khoai tây ở góc vườn cho hoa, ông lão nhà ta nghe xong thì cự cãi, khoai tây sao lại có hoa. Năm nay, tôi kể chuyện cây khoai tây cho hoa và quả, Mẹ nghe xong hỏi lại, hay là tôi nhầm cây gì đó thành cây khoai tây. 

Ơ kìa, đúng thật mà. Cây khoai năm ngoái cho một mẻ thu hoạch kha khá, đủ để tôi làm một bữa khoai chiên và khoai hầm ra trò. Còn cây khoai năm nay, chính tay tôi trồng cái củ trong cái hộp carton mà. 

(2)

Nhân chuyện trồng khoai tây thì lan man sang chuyện điều gì xảy ra khi bạn trèo lên mạng nhện học làm vườn.

Năm ngoái, tôi tuỳ hứng vùi khoai tây ở góc vườn. Tự nhủ được chăng hay chớ, nghịch ngợm vui vui vậy rồi kết quả là bếp nhà có khoai tây rất ra dáng vẻ nhà trồng. Năm nay, tôi nghiêm túc gõ cửa bác gúc-gù và vùi củ khoai trong cái hộp carton. Lúc đầu, chuyện có vẻ ổn. Sau hơn một tháng, cái hộp tự tha hoá, không hẳn là mủn nhưng cứ thử xê dịch nó đi, nó bục liền. 

Chuyện thứ hai là tôi hăm hở giâm mấy cành French tarragon. Làm y hướng dẫn của một ông chủ vườn - youtuber mà tôi cảm thấy có vẻ đáng tin cậy. Ông này bảo sau mươi ngày, kết quả tuyệt hảo. Tôi cần 20 ngày để thấy nhõn một cành cây gia vị sống sót.

(3)

Tôi ngắm cây khoai tây trong cái nhà mới của nó, một cái chậu nhựa rách nát rồi lại nhìn ngó cành tarragon gầy guộc và bắt đầu màn suy ngẫm sặc mùi xỏ xiên nhưng không thiếu chút điểm gia vị triết lý.

Thực thì chuyện rất đơn giản và dễ hiểu.

Ông youtuber - gardener kia để cái hộp to và chắc ở nguyên vị trí, còn tôi đây thì chuyển dịch cái hộp bé và mỏng của mình đôi ba bận, thế thì nó bục là đúng rồi còn gì.

Về giâm cành tarragon, có một cô thợ vườn tổng kết, cũng là trên mạng nhện mà tôi đọc được, tỷ lệ thành công trong vườn nhà của cô là 20%. Hic, tôi bắt đầu với 5 cành và còn lại một cành không tử vong, quá chuẩn luôn.

(4)

Hè này, liên quan đến chuyện bếp núc và làm vườn, tôi còn có cả đống chuyện bi hài với ây-ai [AI], nhưng chuyện này để dịp khác tám nhảm.

Còn về làm vườn và internet, tôi nghĩ chỉ cần để ý và suy xét kỹ càng hơn trước khi hành động thì cõi mạng với các anh hùng vườn tược giang-cư-mận quả thực là trường học và các bậc thầy tuyệt vời. Tuyệt vời hơn nữa là nếu không tính tiền phí dịch vụ internet hàng tháng, mọi thứ đều là miễn phí a.

Tôi vậy là rất tự tin mà trèo lên mạng nhện học hỏi tiếp 👨‍🌾✂️🌳 

đây quả khoai tây :-)

French tarragon giâm 5 sống 1

Chủ Nhật, 6 tháng 7, 2025

vườn đây vườn kia: thu hoạch mùa hè

Bà con trồng vườn rau thu hoạch cả ẵm, tôi đây rón rén mỗi món một phần bé xinh xinh.

Nhưng tôi hoan hỉ lắm, vì đây là do tay mình vun xới :-)

vườn nhà rừng: phúc bồn tử 
cây con đánh từ vườn của Father Mark
sau hai năm cuối cùng đã cho trái

vườn nhà biển: rau diếp tha hồ chén
đậu đỗ mẻ hái đầu tiên chưa đến mươi quả
trái dưa "của Chúa" - quả bói đầu mùa
và một bạn củ cải "vét vườn"

Thứ Ba, 10 tháng 6, 2025

vườn nhà biển chào hè

Đâu đó cuối tháng Tư, bãi cỏ trước và sau nhà biển lấp loáng mấy nụ hoa nhỏ, sắc trắng, sắc vàng, sắc tím. Ông chủ nhà gật gù, đây mùa xuân. Sang tháng Năm, bảng màu càng trở nên hiển nhiên, sinh động, phong phú. Ông chủ nhà gật gù, chào xuân. Còn giờ, quá tuần đầu tiên của tháng Sáu, trong khi ông lão nhà ta không có thời gian để háo hức chào đón mùa hè vì mải bận làm quen bạn máy cắt cỏ tự động thì đến lượt mình, tôi cũng chẳng buồn ngó nghiêng hoa hoét nữa, mà chăm chăm cái kéo cắt những lá kinh giới đầu tiên cho một bữa trưa ngẫu hứng.

Tôi có một bài học về vườn tược nhưng đồng thời cũng là về cuộc sống: nếu chăm chỉ làm lụng thì sớm muộn chúng ta cũng sẽ thụ hưởng thành tựu, nhỏ hoặc to.

Mấy năm trước, khi bổ nhát cuốc đầu tiên ở ô đất sau này được qui hoạch thành vườn rau nhà biển, khi tay còn chưa đi găng, chân còn xỏ đôi giày-nước vốn mua cho chuyến đi thuyền trên Rio Grande, thân còn mang áo cộc mà không biết đường xoa kem chống côn trùng để sau đó là bị đốt chi chít, tôi không thể tưởng tượng mình sau này có thể "tiến bộ" đến nhường nào.

Đúng là vườn nhà, cả ở trong thành phố biển hay trên núi cao, thực rất khiêm tốn với một dáng vẻ kiểu "như có như không", không tính cái hàng rào che chắn thì không khéo rất dễ lẫn với một vuông đất để tự nhiên. Nhưng cũng là những rẻo vườn đó đã cho chúng tôi các mùa hè tưng bừng rau củ. Và thú vị hơn nữa là qua các mùa trồng rau, tôi thấy đất vườn mỗi ngày một tốt hơn. Do hành động cuốc, xới, nhổ cỏ lặp đi lặp lại không ngừng mà người làm không phải ai khác mà chính là tôi đây. 

Bữa trước trong bữa tối với hai bác bạn của ông lão nhà ta, khi được hỏi về tiến độ làm vườn, tôi cười hì hì bảo, tui đây giống như một psychopath. Hai khuôn mặt đối diện tức thì lộ vẻ bối rối. Muộn hơn sau đó trong không gian của các mẩu trao đổi, bác bạn kể về người họ hàng mà theo bác là đích thực crazy khi dành thời gian bất tận cho việc nhổ từng sợi cỏ. Lúc đó, tôi ha ha ha, đấy, ý cháu là vậy đấy, không phải là psychopath mà là crazy. Chẳng có chuyện nào remorse, nào empathy... chi chi thiếu vắng ở đây, mà là hành động đơn độc, có vẻ như không-cảm-xúc, của kẻ cố gắng dọn sạch từng xăng-ti-mét vuông đất vườn tôi đây.

Trong bữa tối đó, tôi thiếu chút thì kể chuyện về vụ bắt giun và những con mềm mềm, trơn trơn, bò lổm ngổm đó đã đi vào giấc mơ của tôi như thế nào. Nếu kể ra, hẳn vốn từ vựng Anh ngữ của tôi sẽ có thêm một từ mới, bên cạnh crazy psychopath, tôi nghĩ vậy. Chuyện là ông lão nhà ta sau nhiều lần than phiền rằng thì là mà cái thùng ủ hiện đại của ông thiếu worms nên hoạt động kém hiệu quả, thì đến một ngày tôi bạo miệng, đã có tui đây, bất chấp cái sự thật là nếu đang làm vườn mà vô tình nhìn thấy hay chạm phải giun thì khả năng cao là tôi sẽ nhảy tưng lên vì sợ. Mấy bữa sau, sau một nửa buổi chiều làm đất, tôi báo cáo thành quả thu hoạch giun của mình, giờ ông yên tâm nhá, cái thùng ủ đã có hơn hai trăm đồng chí giun cả lớn lẫn bé, cả béo lẫn gầy. Chuyện nếu vậy thì đã chẳng sao, vấn đề là muộn hơn hôm đó, tôi tỉnh giấc giữa đêm, rùng mình vì cái hình ảnh cuối cùng được chụp lại từ giấc mơ khác thường của mình: một biển trùn lổn ngổn. Sự nghiệp bắt trùn của tôi còn chưa chính thức được khởi động thì đã liền cáo chung!

mẫu đơn trắng, hồng nhung và oải hương
tất cả đều thơm khe khẽ

bất chấp bệnh ki-bo, năm nay tôi tự tặng mình bạn này

hoa trồng nhiều năm trước, hẳn nhờ việc tôi chịu khó xới đất
năm nay các bạn ý đột nhiên xuất hiện giữa lùm xanh

 kết quả của hạt kinh giới rơi vãi từ cây khô năm trước

tôi gọi vui đây là dự án Garden Lab :-)
tận dụng thay vì vứt bỏ
trồng chơi cải xoong, hành hương và khoai tây

Thứ Ba, 20 tháng 5, 2025

ngoảnh đầu ngó tháng tư

quà tặng tháng Tư
sau một Fan Ho thị dân, giờ tôi khám phá
Portolano ngoài-hệ-thống

Điểm nhấn trong bảng tổng kết tháng Tư của tôi là tôi ốm. Người ngợm lờ đờ thì hoá thành đầu óc lơ mơ, rất chi là ngộ.

Phần lớn thời gian tháng Tư chúng tôi sống ở nhà rừng. Tôi chỉ xuống núi đôi ba lần, khác với bạn đời ngày nào cũng phải chạy xe lên lên xuống xuống ít nhất là đôi ba bận.

Cai nghiện cafe trở thành một trò cười. Mỗi sáng tôi đều đặn hai cữ nước nâu, uống xong rồi thì gật gù, từ mai mình sẽ khác. Trà, từ xanh qua đen, từ Tàu tới ta qua Tây, giờ chẳng cần nhã pha trong ấm hay bình lọc mà là, trong hầu hết các trường hợp, tương thẳng vô cái bình vốn dùng đựng cafe mang đi. 

Tôi cặm cụi khâu khâu vá vá. Phần là chữa trị mấy món áo quần cũ có tuổi đời xê dịch từ hơn mười đến gần hai mươi năm. Phần nữa là khâu mới món này vật nọ. Hoan hoan hỉ hỉ xách cái túi bé xinh xinh hay lùng thà lùng thùng một thân quần vải ghép Châu Phi là một chuyện, quan trọng hơn là một cảm giác vui vẻ, khe khẽ, nhẹ nhàng, trong suốt quá trình thủ công đó.

Vườn từ nhà biển lên nhà rừng được chuẩn bị cho vụ trồng rau và hoa mới. Tôi gần như chưa chạm tới vườn Nhật Bản, nhưng cuốc dọn, làm cỏ và xới đất cho hai khuông vườn rau, chuẩn bị cho vườn phúc bồn tử mới được quy hoạch, phát quang một miếng đất to mà chưa biết sẽ làm gì trên đó thì tính ra đã là hòm hòm. 

Tháng Tư rồi, tôi bỏ ra gần một tuần đọc và nghe về Đức Thánh Cha. Có một vài thời điểm, tôi nghĩ vẩn vơ rồi liên hệ công thức "Chùa là cái Thiện của làng". Rồi lại nhớ đến đối sánh Chúa với ông tổng của James Talarico cùng hình ảnh mang tính tưởng tượng rằng thì là mà Chúa thời nay bị gán nhãn "a single, childless hippie". 

Tháng Tư năm nay, nhìn thấy mình già đi, tôi không ngâm nga Olga Bergon nữa. Mà là khe khẽ đọc René Char. Tôi nghĩ, tự thân điều này đã là một biểu tỏ cho quá trình tôi-đang-già-đi. Nhớ những chuyện xưa cũ tưởng đã rơi vào quên lãng. Cùng một câu chuyện nhưng giờ mình nhìn khác đi. Thêm nữa, có thể do môi trường sống của tôi thay đổi, cảnh quan nhà rừng làm tôi nhớ đến Char, đại loại thế.

Mà lạ lắm, nhân đọc Char nghĩ quàng sang John O'Donohue. Trong một môi trường ngột ngạt bởi các tin tức thực giả lẫn lộn và phần lớn tin tức nếu không phải là mang tính tức thời chớp giật giật gân thì là hung hăng chính tà tư tưởng hệ, đọc các tác giả xưa cũ bỗng hoá thành tạo cho bản thân một kết giới an lành, tự tại.

tự tay phát quang, có thể đây sẽ là một góc vườn rau gia vị

biển đồng đặt ở phố Hàng Đồng

các khay ươm đi từ biển lên rừng

mở lối đi mới cho máy xén cỏ và ATV

Thứ Năm, 1 tháng 8, 2024

nhật ký nhà rừng: những chuyến đi tháng bảy

Thời gian của tháng Bảy được chia thành hai phần, một nửa dưới biển, một nửa trên núi. Chuyện thường ngày ở nhà rừng có vẻ hết sức vụn vặt và tầm thường, nhưng ngoảnh lại nhìn hai chuyến đi, hai tuần thời gian sống tĩnh mịch, tôi phát hiện úi chà, không hẳn vậy đi!

(1)

Chúng tôi làm hai bữa mời cơm khách. Hàng xóm trên đỉnh núi ăn uống thoải mái, chén sạch sẽ làm chủ nhà cười tít mắt. Nếu ai đó nói hàng sáng có thói quen ăn trứng bác với kim chi thì hẳn tôi đây rất yên tâm mà dùng nước mắm cũng như nhiều loại gia vị bếp Á để làm món đãi khách. Hàng xóm từ dưới chân núi lên thì khác. Một ngày trước bữa đón khách, tôi đã được bạn đánh chén dặn dò, họ không biết dùng đũa đâu nhá. Hôm sau, ông lão còn cẩn thận gọi điện hỏi hai bác hàng xóm này liệu họ có xơi được rau mùi. Tôi chẳng cần đợi ông thêm lời chỉ bảo, tự giác mà tiết giảm tối đa các tầng gia vị. Kết quả là các món cứ gọi là nhàn nhạt theo đúng nghĩa của từ. 

Tôi cứ đơn giản nghĩ về một pattern người Mỹ không quen với bếp ngoại quốc. Hoá ra đâu chỉ vậy. Bà khách kể chuyện ông chồng của bà chỉ đến khi hai người quen biết và thành vợ chồng mới biết tôm hùm là cái chi chi. Rằng bà phải thuyết phục mãi thì ông mới thử, và đã thử rồi thì kể từ đó giữa hai người luôn có màn tranh cãi đáng yêu ai ăn nhiều hơn ai. Ông khách xuất xứ cộng đồng Mỹ-Ý ở Pittsfield, được mẹ của ông nuôi lớn với pastameatballs đĩa lớn, đến chính bà người yêu và sau này trở thành vợ của ông cũng phải choáng ngợp. Đấy, người Mỹ với người Mỹ còn bao khác biệt đường ăn lối uống, huống chi cho họ thử xì dầu và nước mắm bếp Á Châu thì cảm giác lạ lẫm còn lớn tới đâu a :-)

(2)

Từ nhiều năm nay, giữa ông chủ nhà và ông hàng xóm trên đỉnh núi luôn có một dạng trao đổi không hồi kết về đất tôi, rừng anh. Ông này nói đỉnh núi là của tôi, ông kia bảo bố tôi nói đỉnh núi là của nhà tôi. Có lần tôi hỏi ông lão nhà ta thế rốt cuộc là thế nào thì ông bảo khế ước, hồ sơ nộp thuế, và cả mấy tổ chức cơ quan đo đạc và bảo vệ rừng liên quan đều khẳng định quyền sở hữu của ông.

Hôm rồi, nhà hàng xóm cho cắm biển cảnh báo không chỉ ôm trọn đỉnh núi mà còn, theo lời ông chủ nhà dưới này, lấn lướt thêm gần hai chục feet đất rừng của ông. Điều thú vị là ngoài một câu đại ý ông này [nhà trên núi] còn tệ hơn ông kia [một hàng xóm khác từ mấy năm nay nhằng nhẵng đòi các nhà xung quanh đất rừng mà ông coi vốn phải là của mình] thì ông lão nhà ta xem ra cứ là tưng tửng.

Tôi đại khái hiểu là vì kiểu gì thì ngọn núi cũng chẳng chạy đi đâu được, mất ít cây rừng và đất rừng phía dưới cũng chẳng sao, trong khi nếu thích thì ông vẫn có thể cưỡi ATV chạy ầm ầm lên đỉnh núi ngó nghiêng hay dạo loanh quanh các lối đường rừng mới được nhà hàng xóm trên núi mở. Còn với vị ủ mưu đi kiện đòi đất kia thì đơn giản là ông, cũng như mấy láng giềng khác, ghét cái mặt nên cương quyết không có chuyện nhượng bộ chi chi. 

(3)

Lý do chính thức được hàng xóm đưa ra giải thích cho việc cắm biển báo là vì giờ này đám săn trộm nhan nhản, rất phiền và cũng rất mất an ninh. 

Theo luật của tiểu bang, biển phải được đặt theo một khoảng cách nhất định, ghim biển vào cây do vậy mà cực kỳ lách cách. Bác hàng xóm mua dụng cụ và nguyên vật liệu, còn gắn biển thì có một ông chủ thầu xây dựng trong vùng làm miễn phí. Đổi lại, ông thầu này sẽ được quyền tự do săn bắn, và quan trọng hơn nữa là ông sẽ thay mặt chủ nhà đuổi đám săn trộm.

Ông lão nhà ta là một tay duy mĩ theo chuẩn riêng tương đối đặc biệt. Ông ghét các biển báo vì chúng làm rừng và đường rừng trở nên "xấu xí". Nhưng sau vụ đầu tháng giữa đêm có mấy gã săn dở hơi lượn lờ trong đất của ông thì giờ ông cũng bắt đầu tính toán hợp tác với ông thầu đầu gấu kia. 

Hai ông gật gà gật gù ra kết quả đến đâu chưa rõ. Chỉ biết ông thầu cho ông lão nhà ta hai túi thịt thà sản phẩm săn bắn của ông, một là xúc xích thịt hươu, một là meatballs thịt gấu. Bác hàng xóm nhà trên khen bánh kẹp thịt gấu ngon lắm. Tôi nghe xong cố mím miệng không nói gì còn trong dạ thì thì thà thì thầm eo ôi. 

(4)

Mà nhân vụ này thì cuối cùng tôi cũng biết ai là chủ nhân ông của lều gỗ nhỏ nằm chơ vơ một góc trên đường lên núi. 

Có một tay phong cách "anh chị" trong vùng chả hiểu sao mua được mẩu rừng bé hin hin rồi dựng lều. Lều gỗ nhỏ nhưng cũng trang bị đầy đủ từ lò nướng tới ghế ngồi ngoài trời. 

Ông này chuyên sang đất các nhà hàng xóm săn trộm. Mấy năm trước, ông xả rác ở đúng đoạn phân cách rừng giữa nhà ông drone và ông lão nhà ta. Ông drone hiểu lầm, trách cứ với chút giọng điệu doạ nạt kiện cáo ông lão nhà ta; đến khi vỡ lẽ thì cộng nhiều bực tức tích tụ từ trước ông liền kiện tay đầu gấu và đã kiện thành công. Nhưng ông lão nhà ta đâu phải cư dân thường trú ở xóm núi, kiện tụng mệt mỏi và tốn công sức nên giải pháp hợp tác với một ông "gấu" hơn, người hợp tác với hầu hết các hộ gia đình xóm núi, xem ra là hiệu quả hơn hết. 

Mà ai biết, làm vậy có khi ông còn đều đều được cho thịt thú rừng từ gà tây qua hươu tới gấu chẳng biết chừng :-)

(5)

Hai chuyến đi lên núi tháng Bảy khẳng định ý kiến của tôi liên quan đến việc tổ chức vườn rau, cả ở nhà biển lẫn nhà rừng. 

Tôi đề nghị bạn đời giảm số lượng cây cà chua, nới khoảng cách giữa các cây rau, và nhất là tỉa bớt cành cho mấy gốc cà chua khi chúng bắt đầu vươn cao quá ngưỡng giá đỡ. Ông lão thay vì trồng mười thì hài lòng với chín gốc cà chua, khoảng cách giữa các cây rau do đó xem ra chẳng thay đổi là mấy, còn về chuyện tỉa tót thì ông băn khoăn làm cây đau nên rón rén loại bỏ đâu như chỉ một hai cành.

Kết quả là chi? Chỉ có cà chua sống tốt. Chúng áp đảo đám láng giềng, khiến từ cà tím qua bí ngồi đến củ cải, ớt, rồi diếp và đậu đũa, tuốt tuột uể oải vật vờ. Tôi tính toán sang nửa sau tháng Tám, chúng tôi hẳn sẽ bị ngập trong núi cà chua thu hoạch được. Còn cho tới giờ, xem ra chỉ có cà tím và rau diếp là ít nhiều rộng rãi cho rau quả. Củ cải bị bỏ lỡ thời điểm thu hoạch, cây cao lồng ngồng trổ hoa và củ thì hoá thành bấc xốp, tôi coi như cây cảnh ngắm cho vui vậy. 

(6)

Trong khi vườn rau ở chế độ "để em nó tự nhớn" thì vườn hoa Nhật Bản mở rộng lại cần rất nhiều công sức đầu tư.

Tôi giống như con mụ tâm thần, tay cào tay xới chán chê thì còng lưng bê đá xếp các đường gờ và tường nhỏ ôm giữ các gốc cây hoa. 

Dù vườn hoa vẫn ở trạng thái "đang làm" thì chúng tôi cũng đã đủ vui khi chứng kiến những thay đổi hình sắc mỗi ngày của nó. 

trăng mười sáu: trên Berry Pond

niềm vui nhỏ: khi trời rất nóng thì mình xuống núi chén cà-rem

sau ba bốn năm dọn dẹp, góc vườn đã rõ hình hài

ăn uống và giao tiếp xã hội: một bữa mời cơm khách

hoa trồng và hoa dại

Thứ Bảy, 22 tháng 6, 2024

vườn 2024: những mẻ rau đầu tiên

bông cải xanh đầu tiên từ vườn nhà rừng
Trong vườn rau nhà biển, diếp và cải bông xanh đã được ăn. Diếp từ tím qua xanh, từ lá thẳng tới lá xoăn, đều phổng phao tốt tươi. Còn broccoli thì ngộ lắm, cao lêu nghêu và bông nhỉnh hơn nắm tay tý xíu. Bù đắp cho cái sự lớn lệch lạc đó là rau nhà cho cảm giác lành, sạch và hương :-)

Vườn rau trên núi còn hài hơn nữa. Trồng củ cải trắng thì ra già nửa là củ cải đỏ. Bạn đỏ còn tính mập mạp, sang bạn trắng thì lá tốt hơn rễ. Cũng như vườn nhà biển, phong phú hơn cả lúc này trong vườn nhà rừng chính là họ nhà diếp. 

Cà tím ra hoa nhưng quả xem ra đậu không xong. Bí bắt đầu bò lồm ngồm. Đậu đỗ lấp ló sắc hoa đỏ tươi hấp dẫn bọn bay vè vè. Ớt mấy cây từ Mễ sang Việt không hẳn là yểu điệu thục nữ nhưng mà xem ra vẫn chưa thích ứng với môi trường. Cà chua trái xanh tưng bừng ôm giàn, hứa hẹn mùa bội thu. 

cây củ cải trắng đầu tiên thu hoạch từ vườn rừng
dài hơn nửa mét, củ bằng lóng tay cái
phong phú, dồi dào họ nhà diếp
món salad ngẫu hứng: diếp xoăn, hành tây, cà rốt, lê
với shiitake mushroom dressing đóng chai

Thứ Sáu, 24 tháng 5, 2024

chuẩn bị cho vườn mùa mới

Năm nay, ông lão nhà ta "tăng cấp" trong sự nghiệp trồng rau và trồng hoa. Ông mua hộp chuyên ươm mầm, hộp "nhà kính" cấp nhiệt cho cây non, bận bịu lắp giá đỡ cây trong nhà và hệ thống đèn chuyên dụng, rồi bổ sung đất này dung dịch nọ.

Tôi lười, thấy ông bận tâm tính toán trồng hoa gì ở đâu thì xui ông sao không trộn lẫn các loại wildflower seeds rồi tung vãi tự do. Thế là bị mắng, đâu dễ vậy. 

Chúng tôi có kha khá hộp ươm mầm rau và hoa. Thời gian cuối tháng Tư vắt sang đầu tháng Năm, việc vườn nhà rừng lẫn nhà biển là xới đất và loại bỏ cỏ dại.

Nói là không mua, nhưng thực tế cho tới giờ, ông chủ nhà đã vung tay quá trán với không ít chậu hoa cùng rau giống mua thêm. 

các hộp mầm sưởi ấm

ha ha ha, ai bảo "tui không mua" - trại giống cây trấn bên nhà biển

đi nhà rừng lần này không còn là du lịch, lần này là để xuống đất

 người đi đâu mầm theo đấy: chuyến lên núi đầu tiên của các bạn mầm

xuân về, vườn nhà rừng được gia cố cái rào, xới và thêm đất

Thứ Bảy, 13 tháng 4, 2024

cây ớt hai tuổi

ớt song sinh: một cuống hai trái
Cây ớt này gốc gác Việt Nam, được ươm từ hạt và trồng trong chậu mùa hè năm trước.

Khi chúng tôi về Hà Nội, cây được gửi sang nhà Father Mark. Ông cha hàng xóm nói sẵn sàng sang nhà hàng tuần để tưới đám cây rau còn lại nhưng bạn đời vội vàng từ chối lời đề nghị. Tôi thấy chuyện này rất hài hước, vì bình thường Father Mark luôn có cả đống người giúp việc nhà việc vườn, giờ để một ông cha đứng đầu cả một vùng đi tưới rau cho mình, úi à không. 

Cây ớt sang tuổi thứ hai của nó xem ra vẫn ổn. Với những bốn trái ngả khô.

Ông chủ nhà hoan hỉ lắm, và hứa sẽ biếu quà cám ơn Father Mark là mật phong mới nấu năm nay.

Ông cha hàng xóm và ông chủ nhà gật gù bàn tính kế hoạch một mùa trồng ớt mới. Còn tôi thì bắt đầu mơ mơ màng màng tính đếm, hè này mình sẽ làm món gì với ớt tươi cay cay vườn nhà :-)

ở Việt Nam nhìn thấy cây này tôi hẳn nghĩ bỏ đi
còn ở đây, ớt vàng ớt bạc đấy :-)

Thứ Bảy, 22 tháng 7, 2023

Thứ Sáu, 21 tháng 7, 2023

tỏi nhà ta, tỏi nhà ông cha

tỏi bé tí hon nhà mình
cạnh hai bạn tỏi quà từ vườn hàng xóm
(1)

Thấy tôi lặp đi lặp lại thái độ bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với Father Mark như một thợ làm vườn giỏi giang, bạn đời bĩu môi, ông ý có làm gì đâu.

Nghĩ thì ờ, đúng vậy a.

Hình ảnh về ông cha hàng xóm có liên quan tới mấy khuôn vườn của ông mà tôi lưu giữ trong đầu hoá ra luôn là ông đang giới thiệu về cỏ cây hoa lá hay lũ ong nuôi; ông đang nhổ, hái rau này củ nọ để cho chúng tôi mang về nhà; ông giải thích về tên gọi của một giống loại cỏ cây nào đó và/hay cách trồng, chăm sóc và thu hoạch chúng. Nếu có hành động liên hệ trực tiếp tới hoạt đồng vườn tược thì là ông ôm một cái lọ to tướng với lổn nhổn trong đó vỏ trứng, rác rau củ tích từ bếp trong nhà giờ được mang ra để vung vãi trên nền đất vườn rau.

Việc làm vườn căn bản là do em trai của Father Mark, Brother Luke, đảm nhiệm. Ngoài ra còn có một cô tín đồ kiêm thợ vườn chuyên nghiệp hàng tuần tới kiểm tra, giám sát và can thiệp này nọ. 

(2)

Ngày 1 tháng Bảy là ngày Father Mark thu hoạch tỏi vườn nhà. Lúc đó chúng tôi còn đang ở trên núi.

Trở về nhà biển, tôi há hốc mồm nhìn đám tỏi được dỡ và phơi trên bờ rào vườn nhà hàng xóm. Sao mà to!

Nhìn lại mấy bụi tỏi có hai năm tuổi của ông lão nhà ta, tôi chẳng buồn phóng tưởng chúng sẽ ra sao, các củ tỏi sau khi được thu hoạch nữa.

(3)

Tôi ra vườn ngó một cái. Cỏ dại và cả cây hoa lấn lướt nhà tỏi. Thôi thì mình đây cũng phải thu hoạch tỏi thôi.

Thành quả lao động của ông lão nhà ta xem ra thật là khiêm tốn.

Tỏi được phơi, bên cạnh hai bạn quà từ ông cha hàng xóm. Nông dân tay chơi tôi đây ngắm chúng và hi hi ha ha cười, tỏi nhà ta đấu sao lại tỏi nhà ông cha a :-)

thế này mới gọi là trồng tỏi chứ!
vườn nhà ông cha hàng xóm

các sắc hoa rau

 

cải rocket

cà chua

đậu đỗ


ngổ

thì là

chuyện hai vườn rau

Vườn rau trên núi có thêm nhiều thành viên mới. Bên cạnh mấy gốc cà chua được trồng lần trước, trong chuyến đi nhà rừng lần này, ông chủ nhà trồng thêm dưa chuột, bí ngô, ớt và một hai giống loại gì đó mà ông kể tôi nghe liền quên. Mấy cây phúc bồn tử xin từ vườn nhà Father Mark dưới thành phố biển có vẻ sống tốt, sống khoẻ trên núi.

Dưới nhà biển, chuyện trồng rau và ăn rau thực hài hước. Chúng tôi thường đi Massachusetts nên bỏ lỡ cơ hội hái và ăn lá cải rocket từ vườn nhà. Giờ mấy cây rau đều bung hoa và đậu quả, hoa và quả lấn lướt lá rau. Trong vườn phong phú sắc hoa, từ đỏ chúm chím đậu đỗ tới trắng gạo của cải rocket, qua vàng dịu của cà chua tới vàng thổ của đám hoa bí khề khà trên nền miếng lót vườn. Ong từ nhà ông cha hàng xóm líu ra líu ríu xung quanh các tầng hoa, nhìn rất vui mắt.

Tôi có mấy bài học to từ vườn rau năm nay: không cần mua quá nhiều cây giống mùi [ta] và hành lá, vì khi chúng lớn thì cái dạ của tôi đuổi theo không kịp. Nhìn rau mùi và hành xanh vì không được cắt kịp thời trở nên già cỗi và ngả sang sắc vàng, tôi sốt ruột và tiếc của giời lắm. Thì là và húng Thái tôi nghĩ cũng không cần mua về trồng. Đúng là có rau gia vị đó trong vườn đó thật tiện lợi, nhưng tính nhẩm thì số lần tôi dùng đến húng và thì là không phải là nhiều. Đó là chưa kể, không rõ do khí hậu hay thổ nhưỡng chi chi mà vị của thì là và húng Thái đặc biệt đậm sâu quá mức, kết quả là trong các món ăn, chúng áp đảo hương vị của tất cả những thành phần nguyên liệu và gia vị còn lại.

Đám rau bếp ta được trồng kiểu tận dụng và tranh thủ - rau muống giâm cành, răm và ngổ cùng kinh giới ngâm nước bén rễ thì chuyển sang chậu đất, sả cũng tương tự như hai bạn vừa kể tên - cũng như cây giống được mua - gừng trồng bị con gì nó gặm được vùi lại trong đất với hy vọng sống sót, chanh Thái mua một cây đắt lòi-tù-và mở hộp ra hoá thành hai cây con -, tất cả đều chầm chậm lớn. Tôi bắt đầu tính toán, hẳn sang tháng sau mình có thể hái nắm muống trắng đầu tiên.

không chỉ là cà chua :-)

phúc bồn tử xin từ vườn nhà ông cha hàng xóm

con gái của Mẹ giỏi ra phết: muống trắng này :-)

trồng rau kiểu "tranh thủ": ngổ và kinh giới
cành ngâm nước, chờ bén rễ rồi thì cho ra đất

Thứ Ba, 11 tháng 7, 2023

đi nhà rừng 2023 (4)


(1)

Tôi biết tình trạng cái thân của mình nên trước chuyến đi liền tuyên bố, lần này tui không làm gì đâu nhá. Nói là vậy nhưng đến phút cuối, vẫn có kẻ tham việc, lọ mọ mang theo hai món dụng cụ cùng đôi găng tay làm vườn. Và đúng là vườn Nhật Bản cũng như vuông đất trồng cây phủ trước nhà đã được dọn bỏ không ít cỏ cây dại. 

Ở trên núi cả tuần dài, ngoài thời gian khò khè và thở than kêu đau nhức mỏi người, tôi đã kịp hoàn thiện bức ghép indigo mà ý tưởng làm nó có từ cách đây cả năm. Có một cuộc thảo luận nhỏ giữa một ông già và một bà già về việc có nên thêm hai hàng vải ghép nữa không, rồi sau đó là có miếng chàm mới rồi thì chúng ta làm gì với nó. Cho tới giờ, tôi vẫn nghĩ đến ô cửa sổ nhỏ của nhà vệ sinh ở nhà biển. Nhưng nghĩ là vậy, tôi biết mình lười, từ nghĩ tới làm chả biết dài ngắn thời gian ra sao a. 

(2)

Chúng tôi lên đỉnh núi chào hỏi hàng xóm và chia sẻ tin vui. Tức thì có một bữa trà chiều, sau đó tối muộn là đốt lửa nướng kẹo marshmallow. Kẹo nướng vừa vặn sém bề mặt, chực tan chảy thì được kẹp mau tay giữa hai tầng bánh quy cùng một mảnh chocolat. Chúng tôi cứ vậy mà có một buổi tối vui vẻ với hai nhân vật được chúc mừng, tôi và bạn nhỏ Jack. 

Ba năm trước khi tôi gặp cậu bé này, nó gầy như một cái que, không đi trường mà là học tại gia. Sau đó chút thời gian, đúng vào giữa mùa đông giá, tôi cực kỳ ấn tượng khi nhìn thấy Jack cùng một cậu bạn, hai đứa thân trần cõng bao nặng trĩu gò lưng trèo dốc đường rừng. Lão Tiên sinh dừng xe trêu, có muốn tui đưa về không thì hai bạn nhỏ từ chối và giải thích đang luyện tập. Hoá ra chúng muốn nhập ngũ, và tự thiết lập một chế độ rèn luyện riêng.

Hai năm qua tôi thi thoảng nghe kể chuyện về bạn nhỏ này, rằng cậu đã kịp nhập ngũ, đã ở Syria, đã về lại Mỹ, và có ý định sống đời binh nghiệp. Lên trên núi đốt lửa, tôi nhìn thấy một anh Jack to con, nếu không nói là có chút phục phịch. Cậu chàng cười phớ lớ đưa tay ra bắt, hỏi thăm hỏi nom rất chi là người lớn. Hỏi đợt tới được điều đi đâu, bạn nhỏ mơ hồ có thể là quay lại Syria, có thể là ở đâu đó Châu Phi, và cũng có thể là về California hoặc Texas. Tôi nghe nhiều chuyện người "thiểu số" ở xứ này đăng ký đi lính vì lý do tài chính. Với chàng thanh niên trước mặt, tôi không nghĩ vậy. Nó giống như một lựa chọn vì yêu thích, cũng như cô em gái Roe của cậu giờ đang muốn trở thành thợ đóng móng ngựa chuyên nghiệp vậy.

cà chua khai cuộc vườn rau trên núi
Roe giờ chừng 15-16 tuổi, đã sở hữu ba cái máy, tiền riêng hẳn tích kha khá vì rất chịu khó giúp việc cho mấy nhà-nông-tay-chơi xung quanh, rồi chưa kể là còn làm đầu bếp một tuần một hai buổi gì đó cho quán Mễ dưới trấn. Cô nàng đi học cưỡi ngựa nhưng không có tý vẻ gì của các quý-tiểu-thư thành phố. Nếu không tính mái tóc dài thì tôi sẽ nghĩ nó là một cậu chàng. Và "cậu chàng" này giờ đã thành thục dùng máy cắt cỏ khổng lồ. Tất nhiên là nếu phải làm việc ở một cánh đồng xa thì bao giờ cũng có ông bố chạy xe tháp tùng. 

(3)

Giữa hai chuyến đi nhà rừng lần trước và lần này của chúng tôi, bác thợ cả Joe đã hoàn thành công việc lắp giá đẩy cho tủ bếp. Điều này hứa hẹn rằng thì tôi sẽ bớt cơ hội "lên cơn" bất chợt than phiền bếp nhỏ, kệ giá khó xếp đồ. Tủ bếp giờ rất tiện lợi, nhưng tôi mệt và lười nên mới chỉ lau dọn qua quýt gọi là. Kế hoạch sắp xếp ngay ngắn và sạch sẽ các dụng cụ nhà bếp được dành cho chuyến đi kế tiếp. 

Công việc chính ở trên núi lần này dành cho vườn rau. Rào đã được dựng gần xong. Đất đặt mua nhưng bà con còn mải nghỉ lễ Độc lập nên cứ hẹn tới hẹn lui cuối cùng hoá thành thôi thì sau vậy. Ông chủ nhà tham lam tiếp tục hỏi xin manure cocktail, ông hàng xóm drone bảo đương nhiên nhưng kèm với lời ghi chú tuần này tui bận. Vậy nên bổ sung đất trồng lẫn phân bón đều được xếp vào mục các đầu việc cho lần lên núi tới.

Dù vườn rau nhà rừng chưa hẳn đã hoàn thiện, ông chủ nhà đã kịp trồng mấy gốc cà chua, lại nữa là phía ngoài bờ rào ông còn trồng thêm mấy cây phúc bồn tử vốn là được đánh gốc từ vườn của ông cha hàng xóm dưới thành phố biển. 

Tôi ốm đau lụ khụ nhưng cũng kịp trồng một chậu rau răm và tãi phủ vụn gỗ cho mặt vườn Nhật Bản. Cái bao gỗ vụn to đùng thế mà khi đem ra phủ vườn vẫn tính là thiếu. Nhà hàng xóm dưới chân núi thuộc phần đất New York đợt rồi cưa cây cổ thụ bày ra một đống vụn gỗ bên con lạch. Chúng tôi thậm chí nghĩ tới chuyện dừng xe hỏi xin. Việc này nếu có làm cũng tính là cho lần đi Massachusetts tới a.   

(4)

Ba bốn năm qua, tôi chứng kiến bạn đời "đổ tiền" vào nhà rừng, vừa là choáng ngợp vừa là sốt ruột. Sau rồi tôi tự nhủ, cóc phải tiền của tui nên cảm giác còn lại và thường trực chỉ là wow, khiếp quá

Hẳn thấy thái độ của tôi, ông lão nhà ta không ít dịp giải thích, đây là tiền từ ông chú, từ bà mẹ, từ bán gỗ... túm lại là không phải tiền ông móc từ trong túi. Rồi nữa là ông đưa ra món "bánh vẽ", nhà hoàn thiện thì mình có thể cho thuê cuối tuần, lấy nó nuôi nó. Úi chà, nghe thật hấp dẫn.

Tôi đã tin là vậy. Nhưng rồi dần dà tôi biết là mình nghe bạn đồng hành thì ngang với sờ đầu gối. Thôi, kệ. Ông muốn làm gì cũng được. Miễn là ông vui. Giống như tôi luyến tiếc cái xe máy mua từ tiền Bà Nội cho ngày trước, giống như tôi chuyển lên nhà căn hộ mà phải một thời gian dài mới có thể đi qua nhà cũ với cảm giác bình thường, nhà rừng đối với lão Tiên sinh hết mực đặc biệt. Vậy thì cứ để mọi chuyện là vậy đi!

Nhà không có vẻ gì sẽ đón chào người lạ, nhưng bằng hữu thì rất được welcome, và ông chủ nhà luôn nhân những dịp này mà nhấn mạnh, để người quen đánh giá nhà cửa rồi mình có căn cứ hoàn thiện để sau này cho thuê. Lần này chúng tôi có khách dừng lại nghỉ một đêm. Ông khách chạy xe 13-14 giờ từ Michigan, nghỉ đêm ở Massachusetts trước khi tiếp tục hành trình chạy xe 3 tiếng đồng hồ về Connecticut. Chúng tôi chuẩn bị bữa tối nhẹ đãi khách, còn cho bữa sáng hôm sau thì khấp khởi, chúng ta sẽ đi Blue Berry Hill

Ai dè xuống núi thấy quán đóng cửa. Nhân dân vùng này rất hay, ngày 4 tháng Bảy mở cửa phục vụ khách, sau đó là "biến" cả tuần để nghỉ ngơi. Dân thành phố từ New York City hay Boston đi nghỉ ở vùng này vốn không ít người quen dừng ở Blue Berry Hill cho từ bữa sáng qua bữa trưa. Giờ thì sao, hết xe này đến xe khác táp vô, bà con mặt dài thuỗn, mười xe thì có tới tám chín xe mọi người mở cửa chạy vào tận cửa để ngó thật kỹ miếng giấy thông báo thời gian đóng cửa của bản tiệm. Tôi mới đầu thất vọng nhưng rất mau khi nhìn cảnh người tới người đi kia thì hoá thành phì cười.

Vị khách của chúng tôi như vậy là lên đường với cái bụng rỗng. Bù lại, ông bảo đã có bữa tối vui vẻ, đã ngủ một giấc ngon, điểm hiếu khách coi như trên trung bình đi :-)

(5)

Cũng chuyến đi lần này tôi khám phá ra sức mạnh của "bà tám" xóm núi. 

dâu trang trại quả to nhỏ không đều,
mềm mọng, và cực kỳ dễ nát
Chuyện là bạn đánh chén dừng xe ở The Berry Patch hỏi mua dâu tây. Trước đó tôi đã bảo ông, muốn mua phải đặt trên mạng, ông già bướng bỉnh, cứ thử xem. Y như rằng, bà chủ đang ở trong nhà kính nói không có quả sẵn. Tiện qua trại cây thì ông lão nhà ta cùng bà chủ tám bét nhè. Ông khoe tui đây cho nhà hàng xóm trên đỉnh núi cắt cỏ cho bò. Bà chủ trại cây tức thì bảo, thế thì ông nói họ nếu muốn liên lạc với chúng tôi. Bà có một cánh đồng to, tha hồ mà cắt và cuộn cỏ khô a. 

Từ đường to ngoặt sang đường nhỏ lên núi, chúng tôi gặp nhà hàng xóm. Bé Roe cưỡi máy cắt cỏ đi trước. Đằng sau là xe bán tải với hai vị phụ huynh và cô chị gái Mia. Ông lão nhà ta vội khoe chuyện bãi cỏ của bà chủ trại cây. Nhà hàng xóm cười phớ lớ. Cả làng đều vui!

(6)

Về đến nhà được chừng nửa giờ, có cú điện thoại gọi tới. Từ bà chủ The Berry Patch. Bà nói có dâu tây rồi, muốn mua qua lấy trước khi dâu được gửi đi cho khách đặt trước.

Thế là ông bạn đánh chén lon ton chạy liền ra xe, phóng một mạch xuống núi.

Để mua dâu tay đảm bảo lành và ngon thật thà, chứ không phải thứ quả chắc nịch và to khổng lồ bán ngoài siêu thị :-)

bee balme bụi cây đầu tiên cho hoa

thuê thợ thuyền ngồi rung đùi một tuần có vườn
tự mần, tuần này qua tuần khác vẫn chưa xong

nào trồng Indian corn cho vui mắt

Thứ Tư, 5 tháng 7, 2023

đây ngày mồng 4 tháng 7

lễ độc lập 2023 - âm u cả ngày
Chúng tôi có hai lựa chọn cho việc xem diễu hành, tại Berlin thuộc New York hoặc Pittsfield thuộc Massachusetts. Kết quả là chuẩn bị rời nhà thì trời mưa, mưa to.

Đợi cơn mưa dứt, kế hoạch xem parade hoá thành xuống núi tìm chỗ ăn trưa rồi đi loanh quanh gọi là. Bạn đánh chén chọn tiệm cafe ở Hancock Shakers Village. Tôi hí hửng tưởng người cũ quán cũ, rằng thì là mà sẽ gọi được món bánh kẹp thực dưỡng có cái tên rất hay ho Believer, ai dè giờ là quán mới chủ mới, đồ ăn thức uống lèo tèo và không hợp cái dạ của tôi cho lắm.

Có lẽ vì thất vọng về bữa trưa nên hứng thú tham quan của tôi coi như thành số không. Tôi cũng chẳng muốn vô cửa hàng lưu niệm ngó nghiêng nữa. Rời khu bảo tàng, có đứa dở hơi cười hi hi ha ha, hôm nay mình tiết kiệm được khối tiền - tiền mua vé tham quan, tiền mua đồ lưu niệm. 

Cuối tuần bận loanh quanh không xuống núi mua báo tuần, hôm nay chúng tôi tranh thủ. Đi một vòng, chẳng chỗ nào có cả. À, thì ra nhân dân ở đây sẽ đọc báo giấy địa phương, còn báo lớn thì đăng ký đọc qua mạng nhện. Mà nếu ở đây có tìm được số báo cuối tuần tôi thích thì giá cũng gần như gấp đôi so với ở thành phố biển, do vấn đề vận chuyển. Lại có đứa dở hơi cười hi hi ha ha tiếp, tuần này mình tiết kiệm được cả chục đồng bạc chứ đâu. 

Đường về, chúng tôi gặp cơn mưa lớn. Ghé qua Dave's để mua đồ uống thì trời lại quang lãnh như chẳng hề có giông bão chi. Lão Tiên sinh vác bịch nước ra xe và kể, có một ông khách người ướt sũng vào mua đồ thở than ầm ĩ về việc đoàn diễu hành, tôi đoán là ở Berlin, bị dính mưa khổ sở như thế nào. Rời Dave's được một đoạn, chúng tôi thấy đi sát mép đường một cỗ xe cổ cồng kềnh được điều khiển bởi một bác nông dân mập mạp. Ông lão nhà ta gật gù, tui biết tay này. Chiếc xe và ông chủ của nó hẳn là từ chỗ diễu hành về a. 

Ngày 4 tháng 7 là vậy. Tôi phát hiện bà con xóm núi hoá ra hầu hết là ở nhà và làm vườn. Cả đường đi lẫn về, chúng tôi ra sức giơ tay vẫy vẫy chào hỏi hàng xóm từ bên phần đất của Massachusetts sang tới tận New York. Mà cũng hôm nay, tôi đã giúp ông lão nhà ta dựng được già nửa phần hàng rào cho vườn rau nhà rừng. Nhìn ông lom khom quỳ xuống đống manure cocktail để bắn ghim cố định lưới rào vào thành gỗ, tôi được thêm mẻ cười miễn phí, diễn tả hình ảnh này bằng tiếng Tây thì là gì nhể. May mà phân chuồng ủ có lịch sử liền ba thập kỷ nên chẳng còn mấy cái mùi hôi hôi đặc trưng nữa a :-)))

dựng rào cho vườn rau trên núi
một bữa trưa tệ hại
khu bảo tàng của/về người Shakers hôm nay ít khách

trong tiệm cafe của bảo tàng - chút hình ảnh cũ
không còn các món ngon "thực dưỡng"