phải sống

(1)

Ngày đầu tiên lên núi, trong cuộc điện thoại theo lệ mỗi tối với hai cụ già ở Bắc Ninh, tôi được nghe từ Mẹ một tin buồn. Tôi nghe. Sững sờ. Rồi mấy ngày tiếp theo là chấp choáng, là chới với.

Nhà rừng sau nắng gắt là mưa to gió lớn suốt cả một ngày. Dấu tỏ duy nhất của thứ mang tên sức sống là một gia đình hummingbirds mẹ và con thi thoảng vè vè lượn lờ gần chỗ máng nước đường.

Bạn đời kêu mệt. Tôi cũng bải hoải tấm thân. Rồi cái psy của tôi bỗng chực nhạy cảm với tin tức thời sự, đặc biệt mấy món chính trị chính em xứ này qua tường thuật của mấy nhà đài mà bạn đời thường xuyên theo dõi.  Không rõ có phải vì tất cả những điều đó cộng lại với nhau mà tôi đâm ra bẳn gắt, mặt mày không đến mức sưng sỉa nhưng lúc nào cũng chực "lên cơn".

ống khói lò sưởi rỉ nước, à thì tìm thợ :-/)

(2)

Sau một ngày mưa gió, trời tưng bừng nắng nhưng không quá nóng. Bác thợ cả Sean với hai cái máy to đùng tiếp tục công việc san ủi nền đất cho dự án sugar house.

Hết mưa đồng nghĩa nhà hết dột, dấu vết nước rỉ nếu không để ý tôi thậm chí không nhìn ra. Còn ông lão nhà ta thì hài lòng khi thấy có vẻ như bọn ong bắp cày đã rời bỏ cái tổ của chúng ở mép ô đất đang được phát quang.

Tôi nhìn mảng tường gạch với dấu vết lờ mờ của nước rỉ. Tôi nghe bạn đồng hành than phiền sao cơn mệt vẫn chưa qua. Rồi tôi nhìn đôi bàn tay "nát bét" của mình, do vết cào của đám gai cây cỏ, và do cả bị côn trùng châm chích. 

Lão Tiên sinh phát hoảng khi biết tôi bỏ qua động tác kiểm tra kỹ lưỡng quần áo mỗi khi kết thúc ngày làm việc vườn tược của mình. Ông nói, chỉ một con bọ cũng đủ khiến tôi tham gia đội ngũ khổng lồ các nạn nhân của Lyme disease. 

(3)

Tôi nhăn nhở, quá muộn rồi ông ơi. Mấy năm qua số lần tôi nhảy choi choi vì bị bọ và muỗi cắn ngoài vườn quả là không đếm xuể. Mà nếu coi các biểu hiện của bệnh này rồi áp vào trường hợp của bản thân, có khi tôi mắc rồi không chừng. Thôi thì, từ nay tôi sẽ chú ý hơn.

Rồi tôi nghĩ lan man về những chuyện và những vật xung quanh. Bọn ong bắp cày vẫn có thể quay trở lại. Mưa to thì nhà vẫn dột, cho tới khi chúng tôi tìm được bác thợ tốt. 

Mấy hôm nữa, các bạn chim hummingbirds sẽ bắt đầu hành trình di cư ngàn dặm. Mấy tháng nữa, chúng tôi sẽ có nhà nấu mật và ông chủ nhà sẽ không còn phải chịu cái cảnh lo ro ngoài trời tuyết canh cái bể nhựa phong đang sôi. 

Các vấn đề sức khoẻ của chúng tôi, phần vừa là chịu áp chế bởi thầy và thuốc, phần là do thái độ sống chủ động của chính chúng tôi điều tiết. Sự căng thẳng thường trực psy của tôi ít nhiều có thể được chính tôi xoa dịu, bằng những động tác đơn giản, tỷ như nếu thấy radio bắt đầu với Tổng thống... thì tôi đây sẽ biến tắp lự ra một xó miễn nhiễm mọi âm thanh.

Cuộc sống vẫn tiếp diễn. Chu trình sinh-lão-bệnh-tử dù ta biết hay không biết, thích hay không thích, vẫn trong vận động. Tôi chẳng phải tín đồ đạo này đạo nọ, nhưng tôi tin rằng, sống ở cõi đời này giống như một sự, một việc. Lê lết nó hay chủ động phối hợp với nó, đều là do lựa chọn của chính tôi.

banalité du mal

Đôi ba năm trước, có một vài khoảnh khắc nào đó trong/của ngày, tôi lảnh lót giờ còn ai đọc Tocqueville (?!)

Hôm nay, vô tình thấy chủ đề bản tin của ông già Lawrence the banality of cruelty, tôi tức thì liên hệ công thức bất hủ của Arendt.

Hồi bé, đi học, tôi được dạy rằng, con người bản tính thiện. Trưởng thành, tôi tự học và trịnh trọng kết luận, con ngươi bản tính ác.

Giờ, mỗi ngày một già-đi, tôi tự hỏi, liệu có phải tôi, chúng ta đang ở trong quá trình không ngừng vươn tới và hoàn thiện của thứ mang tên đỉnh-cao-của-cái-ác. 

trốn nắng tháng sáu

(1)

Tôi nhìn nắng, ngao ngán. 

Tôi nhìn nắng, và nhớ tới hình ảnh "nắng tháng Tám" của Faulkner. 

Bản chuyển ngữ Light in August, tôi mua về hăm hở đọc được đôi ba trang thì bỏ. Lý do rất chi là nhão nhoét và nếu diễn đạt, giải thích thiếu rõ ràng thì không khéo sẽ rất dễ bị đánh giá là politically incorrect. Có vẻ như dịch giả là một ông bà bác cao tuổi người Nam. Tôi nói vậy vì tiếng Việt trong/của bản dịch rất mang tính "địa phương" và đặc biệt nữa là có rất nhiều từ "xưa. 

Ngày xửa ngày xưa tôi còn đủ kiên nhẫn ngâm mấy câu Kiều với hai bản sách hỗ trợ bên cạnh, từ điển tiếng Việt và Từ điển truyện Kiều của học giả họ Đào. Đến Faulkner, thà tôi "không biết ông này là ông nào", chứ bảo vừa đọc vừa ngẫm chữ đoán ý thì tôi oải. 

Nhưng mà cái không khí uể oải trĩu nặng cùng mô tả về nắng trong mấy trang sách của vị văn sĩ qua chuyển ngữ chữ Việt mà tôi đã kịp đọc qua thì đến giờ tôi vẫn nhớ. Và thế là có chuyện thi thoảng gặp ngày nóng đặc biệt, tôi sẽ lẩm bẩm, nắng tháng Tám.

(2)

Vấn đề là giờ lịch mới chỉ cuối tháng Sáu.

Nước Mỹ nóng. Cả một dải New England nóng. Nhà rừng kẹp giữa Massachusetts và New York nóng. Ngó tin nhà biển, Connecticut cũng nóng.

Trên đường xuống núi, tôi được bạn đồng hành an ủi, về Connecticut sẽ mát hơn nhờ gió biển. Gió nào chẳng thấy, hơn hai giờ đồng hồ ngồi xe tôi tưởng mình phát rồ. Bảng nhiệt độ trong xe luôn báo mức 98-100 độ F ngoài trời. Còn về đến nhà, chỉ vỏn vẹn chưa tới mười phút dỡ và xếp đồ, tôi thấy thân người mình ướt nhép.

(3)

Chúng tôi cuối cùng thấy mình "sống sót" sau một hành trình nóng. 

Thời gian của ngày giờ rất chi là đặc biệt: ở yên trong nhà, trừ phi có việc phải đi chợ mua thức ăn hay lấy thuốc. Vườn tược chi chi muốn làm cứ là phải thật muộn cuối ngày. 

Góc này của thành phố biển tựa như một thành phố ma. Không người dắt chó đi dạo. Cả bọn trẻ trâu phóng xe máy ầm ầm cũng biến mất dạng. Mà chẳng cứ người hay chó, già hay trẻ, đến lũ chim cũng trở nên lặng lẽ lạ thường.

Tra thời tiết, nhà đài báo thành phố biển 75 độ F. Còn tự mình kiểm tra, vẫn cứ là xấp xỉ con số 95. Tôi nên tin nhà đài hay cái nhiệt kế đây.

Trong thời gian của ngày, chỉ có một "nhân vật" bất chấp điều kiện thời tiết mà chăm chỉ lao động: cái máy cắt cỏ tự động mà tôi đặt tên là Stupido.

gấu, chim và lão nông tay chơi

(1)

Sau 7 giờ tối, trời vẫn sáng tưng tưng. Tôi đang ngồi đọc bên bàn phía hướng ra cửa sổ hông nhà thì cảm giác một mảng tối chắn tầm mắt. Ngẩng đầu: gấu!

Nó đi từ phía nhà kho ở mép rừng, lừng lững hiên ngang tiến đến chỗ gốc cây có mấy cái ống thức ăn cho chim. 

Nó kiểm tra cái cột treo ống thức ăn to nhất, chuyên món hạt hướng dương, giờ đang nằm ngả nghiêng gần như chạm đất, còn cái ống thì biến mất tiêu.

Nó lững thững vài bước tới chỗ hai cái ghế gỗ, dừng lại khụt khịt và sờ mó kiểm tra một trong hai cái ghế. Cái ghế mà nó kiểm tra chính là chỗ ngày hôm trước tôi để tạm qua một đêm ống thức ăn vốn trước đó bị nó phá đến thảm.

Rồi nó lấy lại dáng vẻ lừng lững hiên ngang tiến lên phía nhà để xe và hướng về phía nhà hàng xóm trên đỉnh núi, rồi cứ thế mà từ từ biến mất khỏi tầm mắt của tôi.

(2)

Ở xóm núi này, tôi có đến cả vạn lần nghe kể chuyện về gấu.

Thợ rừng Bruce vào rừng chặt cây đụng một thủ trưởng gấu to đùng. Nhà hàng xóm trên đỉnh núi kiểm tra camera giám sát thì phát hiện thủ phạm phá phách thùng ủ rác là một anh ả gấu khổng lồ. Còn bà chủ nhà hàng xóm dưới núi thì phàn nàn, cứ vài bữa khay nước đường cho humbingbird lại bị gấu đu đổ. 

Bản thân ông lão nhà ta có bữa đang chạy xe lên núi thì phải dừng xe để gấu mẹ cùng hai gấu con qua đường. 

Chuyện về gấu nghe có chút ghê ghê nhưng vì tôi chỉ nghe chứ không thấy tận mắt thì thành ra là "cóc sợ", rồi từ cái "cóc sợ" đó mà hoá thành huyên thuyên hài nhảm mỗi khi nói chuyện gấu ở xóm núi.

Nhưng giờ thì tôi sợ. Ít nhất là từ chiều tối đó vắt sang hết ngày hôm sau. 

(3)

Chuyện cái ống thức ăn cho chim mất tích và sau đó được tìm thấy bắt đầu từ lần lên núi trước của chúng tôi.

Ngày quay về nhà biển, ông chủ nhà theo lệ vác cái ca bổ chảng đựng hạt hướng dương xuống trảng cỏ để đơm đầy ống đựng thức ăn cho chim. Xuống tới nơi, ống chẳng thấy đâu, còn cây đỡ bằng sắt chắc nịch thì đổ rạp.

Chúng tôi kiểm tra xung quanh, không thấy cái ống. Vì phải lên đường, tôi tặc lưỡi, thôi để lần sau lên núi mình tìm tiếp.

Lần này quay lại nhà rừng, tôi chăm chỉ làm mấy vòng tuần tra trảng cỏ, đặc biệt là đường mép rừng, kết quả là số không. Tôi thắc mắc mãi, chả nhẽ con gấu cắp nách cái ống mang về "nhà" của nó. Được hồi thì ơ nhưng mà, gấu nó dụng tứ chi để di chuyển thì sao mang được đồ. Thế là lại đoán tiếp, hay nó ngoàm [cái ống] bằng miệng. Vấn đề là cái ống đó dài hơn nửa mét, đường kính quá nửa gang tay, nói gấu gặm rồi tha lôi nó thì chẳng khác chi chuyện ngày xưa người ta thi leo cột mỡ. Thật là lạ!

Sau mấy ngày tìm kiếm vô ích, tôi bỏ cuộc. Chúng tôi thay đổi chủ đề, không phải là chuyện con gấu nó tha cái ống đi đâu mà là nên chăng chúng ta mua một cái ống mới. Ông lão đi cửa hàng ngũ kim, rồi trèo lên mạng nhện. Ống thức ăn đó cho chim ngày xưa giá chỉ chừng năm sáu chục đồng, giờ hơn trăm bạc. Ông phàn nàn đắt quá, còn tôi thì máu ki-bo tăng vọt liền mấy bậc phải cố kiềm nén không mở lời ngăn cản hành động mua mới.

Đâu đó sau bữa trưa ngày hôm trước khi tôi tận mắt nhìn thấy gấu, đang hồi tán gẫu thì bạn đời hỏi liệu tôi đã tìm kỹ chỗ đám cây bụi cùng tường đá giáp đất nhà hàng xóm. Đúng là tôi có kiểm tra nhưng thử thêm một lần chẳng mất chi. Cái ống ở đó, cái nắp thì cách đôi mét. Thành ống không thiếu các lỗ thủng với hình dáng tựa như ai đó dùng búa tạ mà táng đinh đóng bê-tông. Cái ống cùng cái nắp của nó được tôi để tạm trên ghế gỗ ngoài trời. Chỉ tới sáng hôm sau, ông chủ nhà mới mang chúng vô nhà.

(4)

Vào cái ngày tôi tận mắt thấy gấu, trước thời điểm nó xuất hiện ở sườn dốc bên hông nhà, tôi có một ý tưởng vô cùng hay ho về việc sử dụng cái ống đựng thức ăn cho chim giờ bị thủng lỗ chỗ. Rất đơn giản, dùng băng dính công nghiệp bao vài vòng, thế là khoẻ. Bọn chim rỉa hạt là ở mấy cái khe đáy ống, thân ống xấu đẹp sao chẳng có ảnh hưởng chi đến cái sự ăn của chúng, trừ phi chúng cũng như con người có khiếu thẩm mĩ riêng. Cá nhân tôi không nghĩ chỉ vì mấy vòng băng dính nhăn nheo mà chúng bỏ phí thức ăn. 

Khi ông chủ nhà hỏi, thế gấu quay lại thì tính sao, tôi thấy mình lại thêm mấy phần thông minh, đơn giản là mỗi tối tui đây lại vác cái ống vô nhà.

Nhưng thấy gấu rồi, không phải là trong ánh sáng ngày rực rỡ nhưng vẫn là khi trời còn sáng trưng thì tôi đầu hàng. Dẹp! Dẹp hết!

(5)

Cái ống thủng giờ nằm im ở một góc cửa. Không chỉ có nó mà còn cả một tiểu đội ống đựng thức ăn chim cỡ to, trên trung bình và trung bình. Còn ở gốc cây dưới bãi cỏ vốn xưa nay đông vui một dãy ống hạt đung đưa theo chiều gió giờ chỉ còn đúng một bạn ống bé xinh xinh chuyên món hạt nhỏ li ti giống hạt kê. 

Ống nào, hạt nào thì chim nấy. Giờ đây chúng tôi thu nhỏ niềm vui ngắm bọn chim đại hội võ lâm có nhỏ có to với đủ màu đủ sắc thành một cuộc họp chi bộ của rặt một nhà chích bông lông vàng bé bằng nắm tay em bé chưa đầy một năm tuổi. 

Lão nông tay chơi nhà ta than thở khi thú vui của ông bị hạn chế. Còn tôi thì mải nghĩ, làm gì với mấy bao hạt to đùng đây.

tháng 5 chào tháng 6

* Tháng 6 lịch trên đã già quá nửa mà tôi vẫn không kết thúc note ghi dang dở này. 

Thôi thì cứ để nó ở lưng chừng các ngày sống 2025 nhiều rối ren này!

Đầu việc to nhất của tháng 5 mà tôi đã làm tương đối tốt là dọn dẹp vườn tược. Trảng cỏ nhà rừng được cắt già nửa. Ô đất chuyên trồng phúc bồn tử đã mang một dáng vẻ rất chi là chuyên nghiệp. Vườn rau cả ở nhà biển lẫn nhà rừng căn bản đã đông và vui.

Không hẳn là dọn dẹp nhà cửa, tôi thi thoảng sờ mó chỗ này chỗ nọ, bỏ đi được dăm ba thứ, và lục lọi ra được dăm ba món để nghịch ngợm làm này làm nọ. Việc đọc mấy món tạm coi là chuyên môn hay dính dáng đến chuyên môn bị bỏ ngưng, thay vào đó tôi cười hi hi ha ha như một con mụ dzở khi đọc nhảy cóc bà bác văn sĩ vui tính Gish Jen. Sau một bữa vô tình nghe nhà đài NPR phỏng vấn nữ nhà văn này, tôi quyết định đi tìm đọc bà. Rất đáng! Có một chuyện thú vị là những liên hệ ngầm, tôi tạm gọi thế, mà tôi có thể hiểu tức thì nhưng bạn đời thì ú ớ có chi buồn cười. Tôi rất muốn giải thích cho ông lão nhà ta, kể lể ông nghe chuyện đã nghe bao chuyện về nước Tàu có Bác Mao từ Bố Mẹ, đã trải qua không ít thời gian ở nhà ông Cố Tàu, đã đọc từ Pearl Buck qua Ba Kim như thế nào để giờ có thể đọc Gish Jen không chỉ ở câu chữ trong sách mà còn là cả một quá trình song hành huy động ký ức và các mẩu vụn hiểu biết của bản thân. 

nhà rừng, cỏ và hoa trước giờ chạy máy cắt

"perfect days" không phải là của ông Hirayama
mà là của mình :-)

thư viện công (trấn hàng xóm) quả là tuyệt vời

sửa một cái áo phông cũ

dọn gác mái thấy tấm hình
một góc nào đó xứ Tây Phi, khi chưa rơi vào bất ổn

vườn nhà biển chào hè

Đâu đó cuối tháng Tư, bãi cỏ trước và sau nhà biển lấp loáng mấy nụ hoa nhỏ, sắc trắng, sắc vàng, sắc tím. Ông chủ nhà gật gù, đây mùa xuân. Sang tháng Năm, bảng màu càng trở nên hiển nhiên, sinh động, phong phú. Ông chủ nhà gật gù, chào xuân. Còn giờ, quá tuần đầu tiên của tháng Sáu, trong khi ông lão nhà ta không có thời gian để háo hức chào đón mùa hè vì mải bận làm quen bạn máy cắt cỏ tự động thì đến lượt mình, tôi cũng chẳng buồn ngó nghiêng hoa hoét nữa, mà chăm chăm cái kéo cắt những lá kinh giới đầu tiên cho một bữa trưa ngẫu hứng.

Tôi có một bài học về vườn tược nhưng đồng thời cũng là về cuộc sống: nếu chăm chỉ làm lụng thì sớm muộn chúng ta cũng sẽ thụ hưởng thành tựu, nhỏ hoặc to.

Mấy năm trước, khi bổ nhát cuốc đầu tiên ở ô đất sau này được qui hoạch thành vườn rau nhà biển, khi tay còn chưa đi găng, chân còn xỏ đôi giày-nước vốn mua cho chuyến đi thuyền trên Rio Grande, thân còn mang áo cộc mà không biết đường xoa kem chống côn trùng để sau đó là bị đốt chi chít, tôi không thể tưởng tượng mình sau này có thể "tiến bộ" đến nhường nào.

Đúng là vườn nhà, cả ở trong thành phố biển hay trên núi cao, thực rất khiêm tốn với một dáng vẻ kiểu "như có như không", không tính cái hàng rào che chắn thì không khéo rất dễ lẫn với một vuông đất để tự nhiên. Nhưng cũng là những rẻo vườn đó đã cho chúng tôi các mùa hè tưng bừng rau củ. Và thú vị hơn nữa là qua các mùa trồng rau, tôi thấy đất vườn mỗi ngày một tốt hơn. Do hành động cuốc, xới, nhổ cỏ lặp đi lặp lại không ngừng mà người làm không phải ai khác mà chính là tôi đây. 

Bữa trước trong bữa tối với hai bác bạn của ông lão nhà ta, khi được hỏi về tiến độ làm vườn, tôi cười hì hì bảo, tui đây giống như một psychopath. Hai khuôn mặt đối diện tức thì lộ vẻ bối rối. Muộn hơn sau đó trong không gian của các mẩu trao đổi, bác bạn kể về người họ hàng mà theo bác là đích thực crazy khi dành thời gian bất tận cho việc nhổ từng sợi cỏ. Lúc đó, tôi ha ha ha, đấy, ý cháu là vậy đấy, không phải là psychopath mà là crazy. Chẳng có chuyện nào remorse, nào empathy... chi chi thiếu vắng ở đây, mà là hành động đơn độc, có vẻ như không-cảm-xúc, của kẻ cố gắng dọn sạch từng xăng-ti-mét vuông đất vườn tôi đây.

Trong bữa tối đó, tôi thiếu chút thì kể chuyện về vụ bắt giun và những con mềm mềm, trơn trơn, bò lổm ngổm đó đã đi vào giấc mơ của tôi như thế nào. Nếu kể ra, hẳn vốn từ vựng Anh ngữ của tôi sẽ có thêm một từ mới, bên cạnh crazy và psychopath, tôi nghĩ vậy. Chuyện là ông lão nhà ta sau nhiều lần than phiền rằng thì là mà cái thùng ủ hiện đại của ông thiếu worms nên hoạt động kém hiệu quả, thì đến một ngày tôi bạo miệng, đã có tui đây, bất chấp cái sự thật là nếu đang làm vườn mà vô tình nhìn thấy hay chạm phải giun thì khả năng cao là tôi sẽ nhảy tưng lên vì sợ. Mấy bữa sau, sau một nửa buổi chiều làm đất, tôi báo cáo thành quả thu hoạch giun của mình, giờ ông yên tâm nhá, cái thùng ủ đã có hơn hai trăm đồng chí giun cả lớn lẫn bé, cả béo lẫn gầy. Chuyện nếu vậy thì đã chẳng sao, vấn đề là muộn hơn hôm đó, tôi tỉnh giấc giữa đêm, rùng mình vì cái hình ảnh cuối cùng được chụp lại từ giấc mơ khác thường của mình: một biển trùn lổn ngổn. Sự nghiệp bắt trùn của tôi còn chưa chính thức được khởi động thì đã liền cáo chung!

mẫu đơn trắng, hồng nhung và oải hương
tất cả đều thơm khe khẽ

bất chấp bệnh ki-bo, năm nay tôi tự tặng mình bạn này

hoa trồng nhiều năm trước, hẳn nhờ việc tôi chịu khó xới đất
năm nay các bạn ý đột nhiên xuất hiện giữa lùm xanh

 kết quả của hạt kinh giới rơi vãi từ cây khô năm trước

tôi gọi vui đây là dự án Garden Lab :-)
tận dụng thay vì vứt bỏ
trồng chơi cải xoong, hành hương và khoai tây

xuống núi mình ăn phở: liền biết thế nào là "amazing"

(1)

Trong thời gian học ở Sciences Po, tôi có một bạn đánh chén đặc biệt: Christine Kim đến từ Tufts (University). Bạn là người [gốc] Hàn đầu tiên mà tôi gặp, tiếp xúc và kết giao. Hồi đó, tôi mơ màng không mấy để ý. Sau này, nhớ lại quãng thời gian Paris, tôi càng lúc càng nhận ra Christine "người lớn" hơn tôi rất nhiều, tựa như một người chị cả mà quan tâm và đối đãi tôi.

Không phải một lần, sau một lớp học đại giảng đường trên phố Guillaume, chúng tôi trèo metro đi quận 13. Để đánh chén, đương nhiên rồi!

Và trong một lần như vậy, tôi lần đầu biết thế nào là phở Paris. Giờ ai hỏi tôi mùi vị tô phở "đầu tiên" đó thế nào, tôi chắc chắn là tắc tịt. Nhưng có một chi tiết tôi nhớ, nhớ kỹ, nhớ mãi: cái tô đó to lắm. 

(2)

Hình ảnh cái tô to và cái ấn tượng to của tôi về cái sự to của cái tô hẳn là hằn kỹ trong nếp não. 

Để đến dịp thứ hai xơi phở "xứ người", lần này là năm 2002 ở Boston, thì tôi gật gù giờ em đã hiểu tại sao có hơn một người nhân nói chuyện ăn phở ta ở Tây rằng thì là mà, tô phở bên Tây cứ gọi là to như cái "máng lợn" (trích dẫn nguyên văn).

(3)

Lần thứ ba ăn phở ngoài Việt Nam là khoảng hai năm trước, ở ngay trấn bên nhà biển. Tiệm to, có tên là Daddy's Noodle Bar. Kenny giới thiệu quán cho chúng tôi, ca ngợi hết lời, phở ngon lắm. Tôi háo hức khi thò chân vào tiệm, có chút rối khi nhìn tờ thực đơn, và sau khi để sang bên tô hủ tiếu còn quá nửa phần bánh thì kết luận, cái này gọi là ăn một lần cho biết. Ông lão nhà ta gọi phở gà, tôi hỏi thế nào, ông kêu tạm được. Kể từ đó tới giờ, chúng tôi chưa hề quay lại quán này.

phở bò và gà ở Amazing Pho đầu tháng 4
bát nhựa mỏng tang tang

Thế còn lần thứ tư? À, Amazing Pho hôm sau ngày Cá tháng Tư, trong chuyến đi nhà rừng vừa rồi của chúng tôi. 

(4)

Đứng quầy là một cô Tây trẻ người to gấp ba lần tôi - kẻ vốn luôn tự ví mình tui đây như con tượng. Cô gái có tóc nhuộm tím, tay kín hình xăm trổ, nhưng mở miệng thì thật là khẽ và êm. Tôi rất ấn tượng khi miệng vừa lẩm bẩm phở đặc biệt thì cô tức thì tròn vành rõ chữ phở đặc biệt. 

Tôi gọi phở bò đặc biệt. Bạn đánh chén gọi phở gà. Tiền được thanh toán ở quầy, khách ngồi ngoan ở ghế, đợi được kêu tên thì ra quầy lấy phở.

Bản tiệm làm ăn xem ra tốt, khách vào lấy đồ đặt mang đi rất nhiều, mà khách vô tiệm ăn tại chỗ cũng rất nhiều. Mấy cái bàn đều kín chỗ. Với chút hồi hộp và phấn khích kiểu hôm nay nhà cháu được ăn phở thời bao cấp, tôi giết thời gian chờ được gọi tên bằng cách nhìn ngó xung quanh.

Không tính lối bài trí thì có rất nhiều chi tiết nhỏ đủ làm phán đoán của tôi về xuất xứ của ông bà chủ quán trở nên chắc nịch. Có vẻ như rất nhiều món, nhiều thứ trong tiệm đều là made in China, từ bọn hoa giả trên bàn ăn tới cái biển thông báo sàn nhà ướt rặt chữ vuông. Rồi đến cái phiếu ra món cũng là chữ Trung Quốc. 

Tôi bắt đầu hiếu kỳ, phở bò đặc biệt của mình có chi đặc biệt a (?!)

(5)

Chẳng riêng phở bò của tôi mà cả phở gà của bạn đánh chén cũng thật là đặc biệt, thật là "amazing".

thìa nhựa tí hon, ăn phở bỗng hoá thành
một "nghệ thuật dùng thìa"

Phở ra trong hai cái bát tô to đùng mỏng tang tang. Đũa tre đi kèm chuẩn quán tiệm Á Châu chẳng nói làm chi, nhưng ngó sang cái thìa thì... tôi choáng. Nó ngắn cụt lủn, mỏng nhẹ như giấy tuyên, và đương nhiên là bằng nhựa rồi. Cái thìa này thậm chí còn chẳng chắc chắn bằng bọn thìa đi kèm trong mấy hũ bột gia vị hay thìa khều sữa chua được phát miễn phí. Trả hai mươi đồng tiền Mỹ cho một tô phở trong bát nhựa, xem ra có chút gờn gợn a.

Tôi thấy tuyên bố của bản tiệm rằng thì là mà nước phở bò được nấu trong 24 giờ đồng hồ có vẻ khả tín. Nước dùng ngon, tôi nghĩ thế. Bánh phở sợi mỳ khô đủ mềm đủ dai rất chi là ổn, nhưng điểm dở và hài hước là ông bếp phóng tay cho sao mà nhiều, tôi áng chừng lượng bánh cho một tô phở hẳn là nửa túi bánh phở khô bán ngoài siêu thị. Còn về thức mặn thì hài hước hơn nữa: bên cạnh các miếng thịt bò luộc chín thái mỏng thuộc nhiều lát cắt khác nhau mà tôi thấy rất ổn là một viên bò được xắt đôi, mấy miếng sách bò được thái nhỏ theo kích cỡ của đám đũa tre dùng một lần ở các quán Á. Sách bò đó do thái nhỏ thì tất ảnh hưởng đến sự tiếp nhận của bộ gọng kẻ ăn tham rồi. Nhưng nếu bỏ qua chi tiết cắt/thái đó đi thì còn lỗi to tướng của ông bếp: sách bị nấu/ninh/hầm quá tay thành ra chẳng thấy giòn dai đâu nữa. Vừa nghĩ, may mà nó không hôi thì tôi lại giật mình xỏ xiên, không biết người ta có dùng hoá chất gây hại chi chi để xử lý cái bạn sách bò này không a. 

tô phở bò chín nhà làm, không phong phú đa dạng
nhưng bát tô và thìa đũa tử tế :-)))

Nhìn sang tô phở gà của ông đối diện, ơ kìa sao đen. Hoá ra, gà đây không phải là gà luộc. Gà miếng lớn, cắt chặt chân phương, và nướng đen thui, đen sì sì. Tô phở đó không phải của tôi, tôi không ăn thì không rõ, mà đã không rõ thì không bàn. Đơn giản, tôi thấy lạ, không hẳn là về cách người ta làm chín thịt gà, mà là về sự không-tương-nhập giữa lý tưởng phở gà nước trong và thanh với cái tô ngay trong tầm mắt có nước dùng sắc nâu và thậm chí là ngả đen vì bề mặt quá lửa của thịt gà nướng. Tôi hỏi cảm tưởng của bạn đánh chén dù biết tỏng tong câu trả lời mình sẽ nhận được ngay sau đó. Và quả đúng là vậy.

(6)

Sau một lần gọi là thử cho biết, tôi, chúng tôi khép lại chương hồi cụt lủn Amazing Pho.

Và tôi từ giờ có một bí mật to. Đó là khi nào muốn chọc tức ông lão nhà ta thì con giời chỉ cần dzẩu mỏ gợi ý Hay bữa nay mình xuống núi ăn món phở amazing đi :-)

khi trẻ, người ta yêu nói chuyện tương lai

(1)

Chuyện tôi nghe được ở tiệm bánh tây trên phố Xuân Diệu hồi đầu năm. Chính xác thì là chuyện tôi bất đắc dĩ nghe lỏm, do các bàn được xếp quá gần nhau.

Ba bạn trẻ Á Châu, hai [hẳn là] Việt kiều Mỹ, một [áng chừng là] con gái rượu nhà đại gia học trường quốc tế từ tuổi mẫu giáo trở đi.

Họ nói về nghệ thuật, về cuộc sống, theo lối của con nhà giàu chân không chạm đất. 

già rồi, người ta thích kể lể chuyện xưa

Cô vỏ Việt ruột Mỹ líu lo, cái sự không-tiện nghi mới làm nên cuộc sống. Anh bạn [trai] của cô, hẳn là thế căn theo những cử chỉ thân mật giữa hai người, thì say sưa chủ đề, có hai Việt Nam, Việt Nam Sài Gòn và Việt Nam Hà Nội. Cô Việt "Tây hoá hóa Tây" thì lèo lèo tiếng Tây lên trầm xuống bổng luyến âm chuẩn hơn cả Tây hết thảo luận tương lai của trái đất, của nhân loại thì chia sẻ dự án khởi nghiệp tương lai.

Cả ba nói rất nhiều về những dự định và kế hoạch cả gần lẫn xa. Tất cả nếu không phải lấp lánh các tầng sắc màu triết lý thì là hồng rực lạc quan. 

Đó là chuyện trước ngày xứ cờ-hoa có ngài tân-tổng.

(2)

Những ngày này, tôi trải qua phần lớn thời gian ở trên núi.

Bận bịu nhiều với việc nhà, việc rừng không bao giờ có hồi kết thúc. Thể lý là vậy, còn về tâm tính, tâm tình thì là lăng xăng với câu hỏi dường như không có đáp án cuối cùng: ngày mai thích ứng sao đây.

Tôi chợt nhớ câu chuyện ba bạn trẻ. 

Thật tuyệt khi người ta trẻ. Với tràn đầy tự tin và chắc nịch khi nói về tương lai!

mùa nấu mật năm nay

Thời gian [cây] phong cho nhựa thay đổi theo khu vực địa lý, theo thời tiết. Và như vậy thì tuỳ năm mà những kẻ nấu mật không chuyên tính toán bận bịu ngay từ đầu tháng Giêng hay có thể thảnh thơi chờ đến tháng Ba mới khởi sự.

Năm nay, việc chuẩn bị của chúng tôi được bắt đầu từ đầu tháng Hai: sửa cái túi lọc, mua mới mấy cái nắp xô lấy mật (bọn nắp cũ bị giấu đâu kỹ quá ông chủ nhà tìm mãi không ra), kiểm tra lò nấu ngoài trời và lượng ga cho bếp nấu trong ga-ra... Còn đặt xô lấy nhựa thì được thực hiện từ hôm kia.

Tôi học thêm được một mẹo mới liên quan vụ thu hoạch nhựa phong. Dân nấu mật không chuyên nhìn trời ngó đất, thấy đêm lạnh giá còn sang ngày nắng chói chang thì đoán định cây đã sẵn sàng cho nhựa.  Còn nếu sự chênh lệch này không quá lớn thì có khi chỉ cần chằm chằm nhìn mấy chỗ gốc cây: phàm coi ra hình hài bánh donut - một vòng tròn tuyết lún xung quanh gốc cây - thì chắc chắn có thể bắt đầu đặt xô hứng nhựa. 

gặp may sau một đêm xô đầy,
vô duyên gặp phải cái cây khó ở thì chắc phải đợi cả tuần :-)

trảng cỏ đâu rồi :-)

cái xe này lợi hại

trời xanh nắng và buốt lạnh

i'm afraid of americans & lake illinois

Vế đầu là tên một bài hát của Bowie, biểu đạt một phản ứng trước sự xuất hiện, lần đầu tiên, của Mắc Đô-nầu ở đảo Java. Vế sau là liên quan đến một cái hồ to và tuyên bố của ngài thống đốc của cái bang có cái hồ đó.

Bữa trước, lúc làm thủ tục nhập cảnh ở JFK, tôi có chút "nhạy cảm" trước bản mặt lạnh như tiền và các câu hỏi công thức không cảm xúc của ông cán bộ. Xong thì ouf, hoá ra mình [nhạy cảm] thái quá. 

Nhưng rất mau, chưa đến nửa ngày sau, tôi lại thấy mình như là khán thính giả bất đắc dĩ của một tấn trò đời 24/7. Ngu, ác, tham lam và cuồng tín, đó là những gì tôi thấy.

Tôi đề nghị bạn đời, khi chơi giải ô chữ thì ông nhớ hạ âm lượng hoặc nếu được là tắt radio đi nhá. Buổi tối nếu thấy ông ngồi trước cái tivi thì con giời biết thân biết phận ngồi im ở phòng khách chính, tránh xa các âm thanh nhà đài. 

Hôm nay, tôi phá lệ, chạm vào đường link bạn đời gửi cho. Câu hỏi đầu tiên của tôi dành cho ông sau khi coi đoạn clip là, đây có phải là sản phẩm [của] AI. Rồi tức thì sau đó, tôi ồ à hiểu ra.

Hôm nay, sau một tuần quay lại xứ sở này, tôi thấy mình cười to, cười thoải mái, cười như một "con dở" khi ở nhà một mình.

Vì thế giới này không còn những Orwell, những Foucault, những Freire... lũ người hiện đại đành phải hài lòng với chút khoảnh khắc u mặc bất đắc dĩ mang tên Lake Illinois a :-/

hôm trước và hôm sau

Tôi có đôi L.L. Bean đi tuyết để ở nhà rừng. Thành phố biển đón cơn bão tuyết đầu tiên của năm, muốn giúp bạn đời xúc dọn tuyết chỗ lối đi nhưng không giày thì tôi chỉ biết ngồi im trong nhà với chút áy náy. 

Hàng xóm phố biển hay ra phết. Ba nhà chung cái máy cào tuyết, ông nhà này vì năm nào cũng đi Việt Nam thì đề nghị tui đây trả nửa tiền, phiền các bác hỗ trợ khi tôi đi vắng. Giờ thêm vụ ông đau chân, thế là có cảnh ngày cuối tuần, Father Mark mới sáu giờ sáng đã ời ời gọi ông hàng xóm kế bên để lấy máy rồi hai ông chạy máy dọn sạch tuyết cả ngoài vỉa hè lẫn lối chạy xe của ba nhà. Phải làm sớm sủa vậy vì sau đó ông cha còn phải chủ lễ ở Nhà thờ. 

Cuối buổi sáng, ông lão nhà ta ra ngoài ngó nghiêng, nghĩ đến bác đưa thư thì xúc tuyết lối cửa trước để bác đỡ phải đi đường vòng qua lối để xe. Đang làm thì có ông hàng xóm nhà kế đối diện bên kia đường chạy qua ngó, ông này bảo, tui muốn xem vỉa hè ông được dọn tuyết chưa, nếu chưa thì đang tiện máy tôi làm giúp ông. 

cơn bão tuyết đầu tiên của năm

một ngày trước bão tuyết

chuyến đi

Có thể do tôi ốm. Có thể do tôi đang tiếp tục già-đi. Dù là lý do chi thì chuyến đi này thực sự dài, thực sự quá tải về cả mặt tâm lý lẫn hình lý đối với tôi. Nó tệ hơn cả hành trình-ác mộng mang tên "chuyến bay giải cứu" hồi đại dịch.

Ở sảnh chờ Nội Bài, một cô rất xinh nói giọng Hà Nội thanh nhẹ và bắn tiếng Anh vèo vèo trong điện thoại hỏi tôi liệu có phải về Việt Nam du lịch tâm linh. Xong vụ hỏi han và biết điểm đến của tôi thì cô bày tỏ rằng cô ngưỡng mộ Ông Trump lắm, rằng từ đợt bầu cử 2016, cô đã thích và ủng hộ ông ý rồi, và cả công ty của cô [Công ty Mỹ ở Singapore] ai cũng ngạc nhiên. Rồi cô hồ hởi, giờ nước Mỹ lại có Ông Trump lãnh đạo thì tốt quá. Tôi hi hi ha ha, tốt với một số người này nhưng có thể tệ với một số người kia. 

Hai chặng từ Singapore qua Frankfurt rồi tiếp tục đến NYC, bạn ngồi kế bên tôi là một cô gái trẻ người Hoa rất dễ thương. Tôi hỏi cô đến NYC hay còn phải di chuyển tiếp, cô trả lời với vẻ mặt phấn khích, sẽ đi thẳng New Orleans rồi sau đó mới quay trở về NYC. Lúc đó, tôi rất ngạc nhiên về thái độ của cô, chỉ khi về nhà biển thì tôi mới ờ à, hẳn là vụ Super Bowl đi. 

Nhiều năm trước, trong những cuộc tám chuyện đàn bà con gái mà tôi thường đóng vai kẻ ngoài lề hóng hớt, nhiều chị em ngưỡng mộ đàn bà xứ Hàn về tài trang điểm, phù phép từ bình thường thành đẹp bất thường. Riêng tôi chẳng hiểu sao luôn thấy các cô người Hoa và/hoặc gốc Hoa mới thật đặc biệt, ở chỗ khuôn mặt của họ sau các lớp điểm trang vừa đẹp lại vừa mang vẻ duyên dáng thực thà chứ không dữ hay đông cứng như các chị em Hàn (tất nhiên chỗ này tôi phải mở ngoặc luôn là tôi đang nói về những đàn bà Hoa không-hoặc-cực-ít-can-thiệp-dao-kéo thẩm mỹ). Cô bạn đồng hành này thực duyên dáng, tôi thi thoảng câu qua câu lại tán gẫu với cô với cảm giác thích thú, lâu lắm rồi mới thấy vẻ đẹp vẫn còn nét duyên dáng tự nhiên.

Xuống sân bay, tôi thấy dấu vết của tuyết với những đống vũng ướt nhép. Ngồi tàu rời thành phố, tuốt tuột là một sắc nâu cũ kỹ buồn của các toà nhà tồi tàn cùng nền trời ghi xám. Tôi nghĩ đến lời cô gái ở Nội Bài và phì cười, xin chào mừng bạn đến với thời đại Ngài Chăm. 

Nước Mỹ với tôi luôn kỳ lạ và cho tôi nhiều bất ngờ. Ở lối cầu thang bộ của Penn Station, thấy tôi khệ nệ vác cái va-li to, một cậu chàng da rám nâu, tóc xoăn dài bù xù và quần áo lùng thùng chừng tuổi mười tám đôi mươi ra cử chỉ sẵn sàng giúp. Còn khi chúng tôi chuẩn bị rời Amtrak, khi bạn đồng hành gặp chút khó khăn trong việc rời khỏi chỗ ghế ngồi có chút chật hẹp thì lập tức một ông Mỹ trắng đô con phong cách Trumper và một anh Hispanic mang tư thái của một doanh nhân chớm thành đạt vội nhỏm người lao ra hỗ trợ. Tôi cười cười cám ơn họ mà trong dạ thì tự cười nhạo bản thân, sao mình cứ sẵn những suy nghĩ đen kịt về xứ sở và con người nơi đây vậy a.

Từ nhà ga băng qua đường đến bãi đậu lấy xe xong, ông lão nhà ta mất hơn nửa giờ với liền mấy cái thẻ tín dụng cùng n lần nỗ lực nhét phiếu xe vào bãi đỗ vô cái khe nhỏ mà luôn bị từ chối, điều đồng nghĩa với việc chúng tôi có bị mắc kẹt ở cổng xe ra. Ông cáu, lầu bầu hay là tui đây phi thẳng, đạp đổ luôn cây chắn. Tôi vội can, ấy đừng bác ơi, cảnh sát sẽ đến rồi sau đó bác sẽ mất kha khá tiền phạt, tiền đền. Nút yêu cầu hỗ trợ được bấm, một ông như thể từ hư-không đột nhiên xuất hiện. Đôi ba thao tác, xong. Ông này an ủi ông kia, không phải lỗi do ông mà là do cái máy, từ sáng giờ ai cũng bị tắc. 

Xe bon bon, radio được bật với chuỗi tin về các vụ kiện chống lại mấy quyết định mới của ông tổng thống. Tôi run lập cập vì rét, nhắc khẽ bạn đồng hành, liệu hai cái lỗ nhĩ của tôi có thể được hưởng chút yên bình ngắn ngủi không. Ông hạ âm lượng đồng thời cười phá lên, nói tôi đâu có thể trốn tránh thời sự trong bốn năm và có thể là nhiều hơn bốn năm. Úi chà, không vươn mình, chẳng bay lên, thời đại mới phiên bản Mỹ là đây. 

tàu bay lòng vòng trong sân bay
bà con không màng, phấn khởi vỗ tay ầm ầm
mừng chúng mình "sống sót"

một vạn gạch đầu dòng về bầu cử (4): tiền báo và dư âm

(1)

Bernie Sanders thuỷ chung nhắc đi nhắc lại cảnh báo rằng đảng dân chủ đã/đang bỏ rơi tầng lớp cần lao. Chris Murphy, một người "vừa phải" hơn rất nhiều ông cụ già đến từ Vermont, cũng hơn một lần cảnh báo, nếu tôi nhớ không lầm là cách đây hơn hai năm, việc ông tổng và đoàn đội của ông ấy quá say sưa với thành tựu tạo công ăn việc làm và phát triển cơ sở hạ tầng mà bỏ quên vấn đề cơm áo gạo tiền thường nhật của những người dân Mỹ bình thường. 

Chính trị gia là vậy. Còn những kẻ phàm dân bên bàn ăn, họ cũng có những thảo luận, tranh luận và kết luận mà điểm chốt không khác mấy ý kiến của Sanders và Murphy. Tôi nhớ cuối hè năm trước, ngồi hiên nhà biển chén bữa tối đãi khách, nhân chuyện hai vị khách kể chuyện ông con rể đang bận bịu công việc democratic strategist thì ông chủ nhà thọc ngang một câu, đại ý là đám dân chủ quá tự phụ và đầu óc trên mây trên gió, xa rời đời thường vốn đang bị tiết nhịp bởi tốc độ phi mã của giá cả. 

(2)

Giờ bầu bán xong rồi, mọi thứ đều rõ. Dư âm trong đảng con lừa xem ra cũng đa tầng đa sắc đa tông. Trong đó có những tiếng nói trách móc và đổ lỗi cho ông già đang ngồi ở ngôi nhà trắng, rằng thì là mà ông cứ tham bám ghế, thành ra mới có tình cảnh vận động tranh cử trong vội vã như vừa rồi.

Tôi ngủ gà ngủ gật, nghe được cái ý kiến này xong thì tỉnh liền. Vì buồn cười. Đổ lỗi là việc dễ nhất ở trên đời, suy nghĩ và rút ra bài học thì rất nhọc nhằn, giữa dễ và khó, bạn sẽ chọn cái chi (?)

một vạn gạch đầu dòng về bầu cử (3): wow, tiên sinh đã đúng

(1)

Ông lão nhà ta trong các cuộc trò chuyện liên quan đến bầu cử thuỷ chung một thái độ hoài nghi và bi quan, rằng thì là mà cơ hội cho bà ứng viên đảng con lừa không lớn. Không phải vì đối thủ của bà tốt và giỏi giang hơn. Mà đơn giản là vì, bà là phụ nữ. 

Nửa ngày hôm nay, ông theo dõi tin, mặt dài ngoẵng. Ông không theo đảng nào trong hai cái đảng to của xứ cờ-hoa. Sự lựa chọn của ông là chọn sao cho có tương lai an lành nhất có thể. Cái tương lai đó, xem ra không được dự phóng với gam màu tươi sáng.

Thất vọng xong rồi thì ông quay sang tính toán. Rằng thì là mà quỹ lương hưu của ông liệu sẽ bị ảnh hưởng ra sao, rằng có nên sớm mua thêm một cái xe nữa không, rằng có nên bán tống bán tháo các đầu cổ phiếu không. 

lịch sử [vẫn] tiếp diễn, TL kể người quen
tưng bừng phấn khởi trên mạng nhện,
còn đây là cách của chúng tôi :-/

Tôi khác ông, không kỳ vọng nên chẳng thất vọng. Đời nó thế, không phải là new page thì là sh*t show, nhân dân Mỹ quốc đã lựa chọn số phận của họ, và theo nghĩa nào đó là của cả một góc to thế giới/nhân loại.  Rồi tôi cũng bắt đầu tính toán, nếu khủng hoảng kinh tế thì thời gian tới chúng ta hẳn cần "thắt lưng buộc bụng", rồi thậm chí là lên núi sống đời tự cung tự cấp a :-) 

(2)

Nhân chủ đề chính trị và giới, tôi nhớ một chuyện cũ liên quan lớp học chị em mấy năm trước.

Cô trò nhỏ đến từ Bắc Kạn, lanh lanh và có vẻ ngoan. Nó bảo, khi biết ở trường đại học, cháu của mình học môn học này, thì các bà cô bà bác trong nhà phẫn nộ lắm, kiểu như tại sao lại có cái món dở hơi vớ vẩn đó. 

Cũng là cô trò nhỏ này kể, vào dịp Tết, nó và chị dâu è cổ ra nấu nướng phục vụ cả ngày cho gia đình to xong rồi thì đến đêm muộn, bạn của anh trai tụ bạ xuyên đêm, hai chị em lại tiếp tục phục vụ. Nó bảo, quê em là thế. 

Hôm nay tôi chợt nghĩ đến những bà cô bà bác tỉnh xa đó, nếu sống ở Mỹ quốc, hẳn họ sẽ là những Trumpers vô điều kiện hỉ.

(3)

Tối hôm qua, trong lúc nói chuyện với hai cụ già ở Bắc Ninh, tôi nghe Mẹ đùa, ông Trump thắng chắc rồi. 

Nếu chỉ vậy chẳng sao. Chuyện là thế quái nào bà cụ già nhà ta đưa ra một phân tích rất đặc biệt. Cái "mụ" kia cứ cười hô hố vô duyên, chẳng khiêm tốn tẹo nào. Tôi rất tò mò, không rõ u nhà mình theo cái kênh mạng xã hội nào mà có được cái đánh giá đó.

Rồi tôi lại nghĩ, chẳng cần mạng nhện chi chi, đàn bà nhìn đàn bà, tinh tế kiểu cô tác giả Dấn thân [Lean in - Sheryl Sandberg] hay nói thô thẳng tạch như Mẹ, chuyện vẫn là có nhiều phần "khắt khe" a! 

một vạn gạch đầu dòng về bầu cử (2): trò chuyện của ba bà bên bàn ăn

Nói ba bà nhưng thực ra thì chỉ có hai bà là chủ động và tích cực, bà còn lại tôi đây là bị "lôi vào".

Một chị đang làm giấy tờ sang xứ cờ-hoa đoàn tụ với con, đã nhập tịch từ nhiều năm, nói chị thích ứng viên đảng con lừa thắng. Chẳng phải vì lý do tư tưởng chi chi mà đơn giản, người đảng đó "nhân đạo" hơn với những vấn đề hồ sơ như trường hợp của chị. Chị thoải mái thừa nhận, rằng chị chẳng biết chi rõ về chính trị chính em nước Mỹ, về bản thân các ứng viên. Chị thích vị này hơn vị kia là từ xuất phát điểm "lợi ích" của chị.

Một chị đã thành vờ-cờ chính hạng, sống ở một trong những trấn giàu nhất của cái tiểu bang thuộc nhóm giàu nhất xứ, là người phò-Chăm vô điều kiện. Chị hất mặt dưới ánh đèn vàng nhàn nhạt của quán, nói với chị kia, em chỉ ủng hộ ông Trump. Không cần giải thích chi chi. Yêu, yêu tuyệt đối, miễn bàn.

Chị đang làm giấy tờ hỏi chị Chăm-pờ, thế ông xã thì sao. Chị này bảo, em không biết. Tôi nghe đến đây thì cười khích khích trong dạ, chị biết tỏng rồi mà sao nói vậy a. Ông chồng chị không cuồng, cũng chẳng phò ngài cựu tổng theo lối của rất nhiều Trumpers, trong đó có chị. Ông ghét dân chủ, bỏ phiếu vô điều kiện cho cộng hoà. Chỉ thời gian gần đây ông mới ngán không chịu nổi ngài ứng viên thì tuyên bố, kỳ này không bỏ phiếu cho Trump. Nói vậy không có nghĩa là ông ủng hộ ứng viên đối thủ. Vì ông vẫn thuỷ chung ghét cay ghét đắng tuốt tuột bọn nào mang nhãn dân chủ.

Tôi đang khoái chí đóng vai kẻ-ngoài-cuộc thì bỗng bị lôi vào cuộc trò chuyện. Được hỏi, tôi nhăn nhở con cà con kê nhắc chuyện Đức Thánh Cha. Túm lại là bác nào cũng "ác" cả, thế nên nếu phải chọn thì chọn người nào ít ác hơn, hết chuyện. Đối diện tôi, dưới ánh đèn vàng nhàn nhạt của quán, chị vờ-cờ tái khẳng định chắc nịch, Ngài Trump là nhất.

Chị đang làm hồ sơ thì thào bên tai tôi, thằng T. nhà chị nó bảo, phần lớn người ủng hộ ông Trump đều là dân ít học, dốt nát. Tôi nghe xong thiếu chút thì vỗ đùi đánh đét một cái. Úi cha cha, lâu lắm rồi tui đây mới nghe ra một người [gốc] Việt nói một câu như vậy a. 

Xung quanh tôi, nhìn phải nhìn trái, ngó trước ngó sau, đâu đâu cũng Ngài Trump thật là vĩ đại.

một vạn gạch đầu dòng về bầu cử (1): các tình cảm chính trị

- Bác chủ Bayou vì đọc ông tình cũ của bà ứng viên phó tổng cho kỳ bầu cử 2020 thì từ lúc đó đã bắt đầu ghét cay ghét đắng bà này, và sự ghét đó chỉ gia tăng chứ không giảm bớt, tiêu tan thì lại càng không. Hồi đó, có một câu hỏi lơ lửng trong không trung về yếu tố giới [gender], nhưng ngay cả khi câu hỏi đó không được cụ thể hoá thì ông bếp trưởng đã đủ ghét bà Harris rồi. Giờ thì ghê hơn nữa, có một tỷ lệ thuận vô cùng rõ ràng giữa mức độ tiêu thụ Fox News của công dân Brian với sự thù ghét của ông đối với ứng viên đảng con lừa. Và không thể bỏ qua một chuyện quan trọng: bác này là tay chơi tiền ảo, và lý lẽ cùng nỗi sợ hàng đầu của bác là, bọn dân chủ mà thắng thì túi tiền của bác sẽ lập tức thủng đáy.

- Vợ chồng ông giáo sư già than thở, ở Michigan [nhà nghỉ của họ], tất cả họ hàng bằng hữu đều là Chăm-pờ, tuyệt đối không thể lý lẽ với họ và giải pháp tốt nhất để tình cảm không bị sứt mẻ là chúng ta không nói về chính trị. Than thở xong thì hai bác thì thào, nếu tháng 11 tới mà thằng cha đó trúng cử thì bọn tao sẽ chuyển sang Canada sống. Rồi hai bác tự an ủi nhau, may mà mình có nhà ở Michigan, chạy đi chạy lại giữa Mỹ và Canada thật thuận tiện. Tôi cười hì hì, thế Canada có một ngài Trump phiên bản Canada thì các bác tính sao.

- Đã lâu chúng tôi không có tin về Bruce. Nhưng ngay cả vậy thì thi thoảng trong những trao đổi vụn vặt ngày thường của chúng tôi liên quan đến bầu cử, không thiếu sự nhắc về bác thợ rừng. Tôi thắc mắc, ông Trump trúng cử thì đời bác Bruce chẳng khác là chi, còn ông Biden trúng cử (thời điểm tôi đặt câu hỏi thì ông tổng già lụ khụ vẫn còn ở vị trí ứng viên) thì rõ ràng bác ý lợi mà, vậy mà bác ý sao lại cứ khăng khăng phải là một Chăm-pờ cổ đỏ nhể. Câu trả lời từ bạn đời: với một ông già da trắng nghèo và ít học như Bruce, ông Trump đem lại một quà tặng tâm lý lớn lao hơn bất cứ lợi lạc hữu hình nào: tự hào tính trắng thượng đẳng!

- Vì quý cô Nancy ở thành phố biển từ ngày chuyển ra kinh doanh riêng thì rất chảnh, muốn cắt tóc phải đặt lịch với cô rất loằng ngoằng, ông lão nhà ta hỏi han láng giềng xóm núi và tìm ra thợ cạo Judy ở Pittsfield với giá dịch vụ (cộng tip) chỉ bằng già nửa so với số tiền ông thanh toán cho cô Nancy. Lui tới salon của Judy đã thành quen từ mấy năm nay rồi, đầu hè này ông lão bỗng nhiên thở ra một câu, có lẽ tui đây sẽ không quay lại chỗ Judy nữa. Tôi hỏi tại sao, hoá ra ông vừa được cô cắt tỉa tóc tai vừa bất đắc dĩ nghe diễn-ngôn-chính-trị-dân-gian của cô. Ông bảo, theo mô tả của cô thì người nhập cư lậu giờ ở khắp chốn cùng nơi và chính quyền chẳng làm gì cả. Ông giải thích cho cô vụ cái dự luật về nhập cư đã bị bỏ qua như thế nào thì cô nói tui đây không biết chuyện này. Thừa nhận vậy rồi, cô tiếp tục thuỷ chung quan điểm, bọn nhập cư lậu ở khắp chốn cùng nơi. Bạn đời kể cho tôi nghe chuyện này xong thì bảo, tui sợ lần tới quay lại thì lại bị tra tấn lỗ nhĩ.

- Nhà hàng xóm trên đỉnh núi đôi tuần trước cắm hai quốc kỳ cỡ đại trước cửa nhà bà mẹ và nhà ông con trai. Theo một mạch phản ứng tâm lý hết sức tự nhiên, tôi cười hì hì, đây có phải là "chỉ dấu" không nhể. Ông lão nhà ta nghe xong hiểu liền, ông bảo, chẳng cần hai lá cờ thì tui đây cũng đủ lý do để nghĩ chúng ta có những láng giềng Chăm-pờ. Được cái hay là như có một sự đồng loã ngấm ngầm, mỗi khi gặp nhau, thời gian dài hay ngắn cho trò chuyện, thì chúng tôi không bao giờ bàn chuyện chính trị. 

- Lại có một láng giềng cuồng Chăm nhiệt thành khác ở ngay xóm núi này, một ông già U90. Ông nổi tiếng là tay la cà và nói dai, nhiều người thấy ông thì vội vội vàng vàng trao đổi dăm ba câu rồi kiếm cớ bận việc để tránh ông. Ông lão nhà ta có bữa nghe ai đó than phiền về ông U90 thì đắc chí, tui đây thế quái nào từ gần năm nay không bị làm phiền nữa. Phải mãi đôi ba tháng trước, chúng tôi mới vỡ lẽ tại sao lại có cái may mắn đó. Chuyện là ông U90 lái xe bán tải dính đầy xờ-tích-cơ cuồng Chăm ghé nhà một bà lão U80 và nói chuyện tập trung hai chủ đề: ứng cử viên Trump cùng công cuộc làm sạch nước Mỹ khỏi tất cả bọn nhập cư lậu, mác-xít, cộng sản... và đời sống tình dục của riêng ông. Bà U80 sau vụ đó sợ phát khiếp, nước mắt ngắn nước mắt dài than phiền khắp chốn cùng nơi, tui giờ nhìn thấy ông ý vừa ghê vừa sợ. Nghe xong chuyện này, tôi đùa ghẹo bạn đời, hẳn cái ông cụ kia biết vụ thẻ xanh thẻ đỏ của tui đây thì coi tui là "venom" và vì thế mà tránh nhà mình như tránh dịch nhể. 

nhà rừng: chuyến đi cuối tháng 9

(1)

Ở trên núi, chúng tôi cảm nhận về Helene qua màu của các tầng mây và sau đó là các cơn mưa đêm. 

Đôi ba tháng trước, chỉ với một cơn bão không tên mà xóm núi đã nháo nhào: cây đổ chặn đường một ngày, điện bị cúp ba ngày. Giờ coi tin tức rồi lại nhìn trời, ngó đất, phản ứng đầu tiên của tôi là rùng mình.

Tôi không tự tin để nói với bản thân là đã quen thuộc, đã hiểu về phương thức sinh hoạt trên núi. Nhưng tôi thừa minh bạch với bản thân là ở đây, con người thật bé mọn. Bạn có thể nhìn thấy những ngôi nhà đẹp, cảnh quan vườn tược, bể bơi, chuồng trại... cái chi chi cũng đẹp, cũng nên thơ. Nhưng có hàng vạn điều bạn bỏ lỡ và/hoặc không biết nếu không có trải nghiệm sống trực tiếp nơi chốn này: cây cỏ độc, côn trùng độc, thú vật phá phách và có khi là dữ dằn tấn công, những cây to vốn thường cho cảm giác tươi mát và chở che một khi bão tới lại hoá thành mối nguy chết người, và cũng là trong cơn bão thì những con gió khi thường dịu mát bỗng chốc lại trở thành một lực cuồng nộ cuốn phăng các lớp ngói lợp mái nhà... Trên đỉnh núi cao này, chuyện núi lở, lũ cuốn, nhà bị ngập trong nước khó xảy ra; nhưng mất điện và kéo theo là mất nước, rồi đường bị cây đại thụ chắn lối khiến việc đi lại trở thành bất khả thì dễ dàng trở thành một thực tế hiển nhiên. Cái cây nhỏ trốc rễ chắn đường, hàng xóm còn hò nhau cưa kéo xử lý. Nhưng thân cây đôi người ôm thì... chính quyền ơi chính quyền, rồi sau đó là ăn may tuỳ vào đoạn đường đó thuộc về tiểu bang nào mà việc dọn đường có thể là mau hay chậm.

(2)

Nhà rừng cuối cùng cũng có máy phát điện!

Ý định, và sau đó là kế hoạch, bắt đầu từ mấy năm trước. Đầu tiên là nó bị đặt lên hạ xuống nhiều lần bởi ông chủ nhà, một người đặc biệt căn cơ trong hầu hết câu chuyện liên quan đến đồng tiền. Rồi sau đó, khi ông đã trở nên thoải mái với cái hầu bao của mình thì xuất hiện vấn đề to về tiếp cận dịch vụ.

Nói nhà thầu hiếm ở cái góc này của xứ Berkshires là sai. Nhưng nhà thầu tốt thì đúng là không dễ tiếp cận. Họ bận, siêu bận với các đơn đặt hàng. Và kết quả là ông khách phải "đặt cục gạch" gần cả năm mới có thể chân chính tiếp đón ông khảo sát để bàn tính cụ thể về điểm đặt, kích cỡ và công suất, số lượng bồn trữ, rồi nữa là đặt nổi hay chìm...

Chuyện về cái máy loanh quanh một hồi hoá ra lại không đơn giản chỉ là cái máy. Ông chủ nhà phải gọi người đổ thêm vài xe sỏi đá mở rộng đường biên quanh nhà xe, rồi tự mình dọn dẹp cắt tỉa kha khá cây vì không sao thuê được người làm. 

Cho tới khi chúng tôi xuống núi để về nhà biển, hai bác thợ vẫn miệt mài người quỳ trước cục máy kẻ vắt vẻo trên thang. 

(3)

Tuần rồi trên núi, tôi nhìn cây đổi màu mỗi ngày mà cứ tiếc rẻ, giá như hai cô em sang chơi muộn hơn chút. 

Để có thể thấy dù chưa phải là Indian Summer thì cũng là gần-như-vậy-đi 🍁🍁🍁

hai ông người giời & ngài vua cởi truồng

(1)

Chủ đề của ngày là childcare [crisis]. 

Trả lời của ông trẻ là kêu ông bà [nội/ngoại] trông cháu giúp. Còn đáp án của ông già thì loằng ngoằng và dài dòng mà sau một hồi chỉ có ma mới hiểu, nhất là cái khẳng định child care is child care... 

Hài hước hơn nữa là sau cái hồi bôlô-bala đó thì cả một đám người vỗ tay lộp độp.

(2)

Một ông hồi những năm [19]60 và đầu [19]70 là tay tự do tư tưởng. Rồi sau đó, theo một lộ trình quen thuộc từ tự do ông thành bảo thủ, bảo thủ đến kinh người.

Ông bỏ phiếu cho ngài cựu tổng hai lần trước khi quyết định, gần đây, rằng ông ghét cay ghét đắng ứng cử viên này. Vợ ông chung thuỷ ngài Tổng thống là số Một và không che giấu thái độ thù ghét cộng khinh miệt ứng viên đối thủ. Khi được hỏi tại sao và như thế nào thì rất hay là cả ông lẫn bà đều khăng khăng thì nó là dư thế.

Chuyện nực cười là cho tới nay, nhìn vào chính cuộc sống của gia đình ông bà, những thụ hưởng to đều là nhờ chính sách của những kẻ mà ông bà thù ghét và khinh miệt.

(3)

Sống ở một xứ mà cái món có tên political discourse luôn ở số ít và được viết hoa, luôn theo đúng một công thức, chỉ mang đúng một sắc màu và rỗng không về ý nghĩa thì người ta chẳng thể và chẳng cần phải nghĩ gì. 

Ở một xứ mà có quá nhiều món mang danh freedom và rights thì xem ra cánh truyền thông và đám chính trị gia đã nghĩ hộ hết rồi, và vì thế người ta cũng chẳng mất công chi suy nghĩ nữa.

boston: chào tạm biệt

Xe thuê chạy từ nhà biển được trả trước ở sân bay, người thì nghỉ lại ở khách sạn vài giờ trước chuyến bay tối. Chúng tôi có một bữa tối vui vẻ ngoài sân khách sạn, vừa đánh chén vừa ngắm hoàng hôn. 

Lợi lạc của việc chọn khách sạn tốt là có xe đưa rước ra sân bay. Hai cô em với hành lý trở về Việt Nam chuyến bay khuya. Còn chúng tôi là cuối sáng hôm sau, bắt tuyến Silver Line về South Station để ngồi Amtrak về thành phố biển. 

Ngày hai cô em về trúng kỳ nghỉ lễ của người Mỹ. Tôi lúc đó mới hiểu ý tứ ông lão nhà ta về vụ [thuê] xe cộ. Nhìn đâu cũng thấy ùn tắc và trễ giờ. Ngay đến cả tiết mục ngồi tàu của chúng tôi, cứ tưởng thông thuận mà gần về Mystic cũng bị treo gần cả giờ đồng hồ vì cây cầu có vấn đề kỹ thuật cần xử lý.

Gọi điện cho bác bạn kêu đừng vội ra ga đón thì hoá ra ông bác đã ngồi rung đùi ở đó rồi. Từ hoãn thành huỷ hẹn, về thành phố biển chúng tôi bắt taxi từ cửa nhà ga, ngồi xe chưa đến 5 phút đồng hồ đã tới nhà. Thành phố giống như trấn ma, trừ nhà ga nhộn nhịp thì còn lại gần như không một bóng người. Lễ lao động xứ cờ-hoa thật đặc biệt a!

từ phòng khách sạn, ông lão nhà ta ngồi chờ
để chụp hình máy bay của hai cô em cất cánh

Silver Line đi South Station, ơ kìa chữ Việt

sáng sớm nhìn xuống một góc sân bay từ phòng khách sạn

sau bữa tối trước giờ đưa hai cô em ra sân bay

chờ đến giờ ngồi Amtrak về lại nhà biển
lần đầu tiên tôi biết thế nào là ham and cheese croissant

new york city

đôi bạn tay trong tay

(1)

Hơn hai mươi năm trước, tôi lạ lẫm nhìn Times Square, một hàng dài diễn viên quần chúng đang trong quá trình quay phim ở Wall Street, những quầy/sạp hàng rong trên các con phố dài nơi khách du lịch hích vào nhau, rồi nào Rockefeller Center, nào bà cầm đuốc, nào nền móng của toà tháp đôi đổ sập năm trước đó. Tôi ngồi taxi, ngay cạnh ghế lái, dùng tiếng Anh ngắc ngọng của mình trò chuyện rất chi là vui vẻ với một anh tài Mỹ-Phi. Lúc đó, tôi không biết "sợ" là gì. Chỉ đơn giản nghĩ, mình qua đây [xứ Mỹ] vài tháng, được đi chơi ngó nghiêng thì là hay, là vui.

Tôi quay lại NYC thêm đôi lần, luôn là chuyến đi trong ngày, thăm vù chỗ này, vèo chỗ nọ, lơ ma lơ mơ. Đi rồi chẳng nhớ nổi mình đã làm gì. Ai hỏi thì thật thà trả lời, thành phố to quá, đi [thế] mệt.

(2)

Giờ ở xứ người với một "tư cách" khác, rồi do tính tình đổi thay, tuổi tác và hoàn cảnh tác động, tôi bỗng thấy mình "co rút". Nói "sợ" có lẽ không phải là thật chính xác. Chính xác là tôi không thích, không cần, và không muốn đi ra khỏi nhà, đi xa nhà, hay như thường nói là "đi chơi".

Thành thực mà nói, tôi vẫn có mơ ước được thăm thú NYC. Không phải là thành phố của khách du lịch quen thuộc, mà là một hay nhiều NYC "khác": quán bar nơi Van Ronke từng hát, tiệm tào phớ nổi danh trong khu phố Tàu, khu phố cũ của người Do Thái... kiểu như là vậy. Mà muốn vậy thì cần nhiều thong thả, tìm phòng trọ cho quãng thời gian vài ngày để từ từ thăm thú. Mơ ước này cho tới giờ vẫn treo lơ lửng trong không trung.

(3)

Hai cô em đặt hàng tour-một-ngày NYC: MoMA và Circle Line Sightseeing.

Vào bảo tàng, ông lão nhà ta phi thẳng lên tầng trên. Đến khi quay xuống các tầng phía dưới, ông chỉ vào một bức hoạ to thì thào đầy vẻ khoái chí, giờ thì hẳn là đã hiểu tại sao tui đây lại không bắt đầu từ đây hì. Tôi mù nghệ thuật, cả tầng trên lẫn tầng dưới, thưởng lãm thì ít mà nhộn nhạo máu xỏ xiên cười hi hi ha ha trong bụng thì nhiều. Trước bức hoạ của ông mất tai, tôi nhìn thấy một rừng người giơ tay. Có chút màu sắc lấp ló đằng sau các cánh tay dài đỡ điện thoại thông minh. Lại một câu của bạn đời, họ có thể mua tấm carte dưới bảo tàng mà, chụp thế này đâu đẹp. 

Trước giờ lên tàu dạo sông, chúng tôi ngồi ghế băng ngó Intrepid Museum. Người qua kẻ lại nhiều, trong đó có ba cô một bé và một ông, người giọng Nam người giọng Trung. Tiện miệng, chúng tôi hỏi họ có cần phó nháy. Thế là thành một hội thoại dăm bảy phút. Một cô Việt kiều Canada, sống ở xứ lạnh hơn hai mươi năm, một cô đến từ Cali, ba người còn lại đến từ Bình Thạnh. Một trong ba người phụ nữ kêu, giờ Cali nóng quá trời nóng. 

Nước sông thấp, tàu du lịch bỏ qua hai điểm. Bù lại, thời gian ngắm bà cầm đuốc thành dư dả. Khác với lần đầu ngồi thuyền thăm quan, lần này tôi chẳng bị xô đẩy, chẳng bị vướng tầm mắt, tha hồ ngó cái khối khổng lồ hết gần lại xa :-)

nhìn từ taxi

nhìn từ MoMA

Intrepid (museum) - nhìn từ xa

một xe cảnh sát

Moynihan Train Hall - Penn Station

có ai đó vui vẻ vì tìm được món "tủ" của người NYC
dù bánh rye chưa chuẩn, nhưng pastrami thì rất ô-kê-la

tha hồ ngắm quý bà cầm đuốc

ông lão nhà ta vốn "quê" NYC nhìn cảnh bỗng thấy mình "quê"